هەواڵ

مۆڵەتەكەی عێراق تەواو بوو

Mic
2023-01-30

ئەحمەد سەففار بڕیاردەری لیژنەی دارایی لە خولی پێشووی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، رایگەیاند ئەو مۆلەتەی بانكی ناوەندیی ئەمریكا بە بانكی ناوەندیی عێراقی داوە كۆتایی پێ هاتووە، دەشڵێت بۆیە ئەمەریكا گواستنەوەی دۆلاری بۆ عێراق كەمكردووەتەوە و چەند بانكێكی ئەهڵی بلۆك كردووە و چەندین رێنمایی نوێی دەركردووە، ئەوەش بووە هۆی بەرزبوونەوەی بەهای دۆلار بەرامبەر بە دینار.
ئەحمەد سەففار لەمیانی چاوپێكەوتنێكدا ئاماژەی بەوەشداوە كە گۆڕینی پارێزگاری بانكی ناوەندیی عێراق، ناتوانێت بەهای دینار بەرامبەر دۆلار بگەڕێنێتەوە ئاستی پێشووی عەلی عەلاق زۆر هەوڵ دەدات بەهای دینار جێگیر بكات، بەڵام پێم وانییە بتوانێت رێگا چارەیەكی گونجاو بۆ ئەم دۆخەی ئێستای بازاڕی دراو بدۆزێتەوە و نەهێڵێت لەوە زیاتر بەهای دیناری عێراقی دابەزێت، جێگیربوونی بەهای دینار پێویستی بە كاتێكی زۆرە.
بەهۆی دابەزینی بەهای دیناری عێراقییەوە، 23ئەم مانگە، سەرۆكوەزیرانی عێراق، محەمەد شیاع سوودانی بڕیاری دا بە دوورخستنەوەی مستەفا غالب پارێزگاری بانكی ناوەندیی و راسپاردنی عەلی موحسین عەلاق بۆ بەڕێوەبردنی بانكی ناوەندیی بە وەكالەت.
بڕیاردەری لیژنەی دارایی لە خولی پێشووی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، سەبارەت بە پرۆژەیاسای بوودجەی ٢٠٢٣ی حكوومەتی عێراق و نەناردنی بۆ ئەنجوونەمی نوێنەران، پێیوایە دۆخی سیاسیی عێراق ناجێگیرە بۆیە تاوەكو ئێستا بوودجە نەنێردراوە بۆ ئەنجوومەنی نوێنەران و وتی: بوودجە لە عێراق زیاتر بوودجەیەكی سیاسیییە لەوەی بوودجەیەكی دارایی و ئابووریی بێت و رەهەندی دارایی و كۆمەڵایەتیی تێدا بێت، بێگومان ناجێگیری بەهای دینار و بەشە بوودجەی هەرێمی كوردستانیش كاریگەری خۆی هەبووە، من لەو باوەڕەدام كارنامەی حكوومەتەكەی محەمەد شیاع سوودانی زۆر فراوانە لە پرۆژە بوودجەیەكی وەهادا ناتوانێت بەرنامەكەی خۆی جێبەجێ بكات، ناتوانێت چارەسەری كێشەی هەژاری و هەڵئاوسان لە عێراق بكات.
بەپێی یاسای كارگێڕیی دارایی عێراق، پێویستە حكومەت ساڵانە تا 15ی مانگی تشرینی یەكەم، پرۆژەیاسای بوودجەی گشتیی ئامادە بكات و رەوانەی ئەنجوومەنی نوێنەرانی بكات، بەڵام زیاتر لە سێ مانگ بەسەر ئەو وادەیە تێپەڕبووە و تا ئێستا پرۆژەیاساكە رەوانەی ئەنجوومەنی نوێنەران نەكراوە.
ئەحمەد سەففار باسی گرنگی سەردانە چاوەڕوانكراوەكەی محەمەد شیاع سوودانی بۆ ئەمریكا كرد و وتی: سەردانی سەرۆكوەزیرانی عێراق، بۆ ئەمریكا زۆر گرنگ دەبێت بۆ ئەوەی پرسی ناجێگیری دیناری عێراقی بەرامبەر دۆلار باس بكرێت، چونكە هەموو پارەی نەوتی فرۆشراوی عێراق لە بانكەكانی ئەمریكادایە و لەژێر سایەی دەسەڵاتی سەرۆكی ئەمریكا دایە، ئەگەر دانوستاندن لەسەر پرسی ناجێگیری بەهای دینار بكرێت و ئەمریكا نەرمی بنوێنێت و گوشارەكانی لەسەر بانكی ناوەندیی عێراق توزێك كەم بكاتەوە، بەهای دینار رەنگە جێگیربوونێك بەخۆەیە ببینێت.
لە ماوەی نزیكەی دوو ساڵی رابردوودا، نرخی ١٠٠ دۆلار لەنێوان ١٤٨ ھەزار بۆ ١٤٩ ھەزار دینار بوو، بەڵام رۆژی ١١-١٢-٢٠٢٢ نرخی ١٠٠ دۆلاری ئەمریكی ١٥٠ ھەزار دیناری عێراقی تێپەڕاند و دواتر بۆ یەكەمجار ١٠٠ دۆلاری ئەمریكی ١٦٦ ھەزار دیناری عێراقی تێپەڕاند و تاوەكو ئەمرۆ بەھای دینار ھەر بە ناجێگیری ماوەتەوە.
هاوكات میدیاکانی عیراق بڵاویانکردەوە: لە ئێستادا لەسەر راسپاردەی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عیراق وەفدێکی باڵا پێکهێندراوە بۆ ئەوەی  سەردانی ئەمریکا بکات و لەسەر پرسی بەهای دۆلار بەرامبەر بەدیناری عیراقی گفتووگۆ لەگەڵ  لێپرسراوانی باڵای ئەو وڵاتەدا بکەن بەتایبەت  وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا.
ئاماژەی بەوەشداوە،  وەفدەکە بڕیارە لە حەوتی مانگەوە بەرەو ئەمریکا بەڕێبکەوێت و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئەمریکا گفتووگۆی جدی لەسەر ئەو پرسە بکەن.
ئەوەشی خستۆتەروو، بڕیارەکە لەکۆبوونەوەیەکی چوارچێوەی هەماهەنگیدا کە محەمەد شیاع سودانی تێیدا بەشداربووە دراوە و پێدەچێت عەلی عەلاق، پارێزگاری بانکی ناوەندی سەرۆکایەتی وەفدەکە بکات و نوێنەری چەند لایەنێک و وەزارەتی دارایش لە وەفدەکەدا بوونیان دەبێت.
 

بابەتی لێکچو

More News

Most Popular

هەواڵ

موقتەدا سەدر هەڵبژاردن رەتدەکاتەوە و چاوەڕێی دوو ئەگەرە

Mic
2025-09-17


سەرەڕای کشانەوەی لە پرۆسەی سیاسی و بەشدارینەکردنی لە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی عێراق، بەڵام موقتەدا سەدر هێشتا مۆتەکەی دەسەڵاتدارانی عێراقە، ئەمەش وایکردووە لەلایەک چاویان لەسەر هەڵبژاردن بێت و لەلایەکیش چاویان لەسەر سەدر بێت، خودی موقتەدا سەدریش چاوەڕێی روودانی دوو ئەگەرە لە عێراق.

موقتەدا سەدر سەرکردەی ڕەوتی سەدر، هێشتا یەکێکە لە گەورەترین مەتەڵە سیاسییەکان، کە ڕووبەڕووی نەیارەکانی دەبێتەوە لە چوارچێوەی هەماهەنگیدا، یان تەنانەت لایەنگران و هاوپەیمانە نزیکەکانی.

لەدوای بڕیارە بەناوبانگەکەی سەدر بۆ کشانەوەی کوتلە پەرلەمانییەکەی کە خاوەنی 72 کورسی پەرلەمانی بوو، لە هاوینی 2022 و راگەیاندنی ڕەتکردنەوەی کارکردن لەگەڵ "گەندەڵکاران" کە مەبەستی چوارچێوەی هەماهەنگی بوو، پێشبینیەکان سەبارەت بە هەنگاوی داهاتووی سەدر بەردەوام مشتومڕی لە نێوان سیاسەتمەداران و شیکەرەوەکان و تەنانەت هاوڵاتیانی ئاسایی دروستکردووە.

موقتەدا سەدر لە هەموو پەیامەکانیدا سەبارەت بە کشانەوەی لە پرۆسەی سیاسی و هەڵبژارد، تەنها ئاماژەی بە چینێکی گەندەڵی دەسەڵاتدار کردووە، بەبێ ئەوەی هیچ نیازێکی تری خۆی بخاتەڕوو، بەڵام سەرکردەویەکەی چوارچێوەی هەماهەنگی خواستی سەدر ئاشکرا دەکات.

سەرکردەیەک لە چوارچێوەی هەماهەنگی کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، بە ڕۆژنامەی «الشرق الأوسط»ـى راگەیاندووە، سەدر سیستەمێکی دەوێت کە لەگەڵ تێڕوانینی خۆیدا بگونجێت، کە لەوانەیە لەگەڵ تێڕوانینی ئەوانی تردا نەگونجێت.

ئەو سەرکردەیەی چوارچێوەی هەماهەنگی پێیوایە، کشانەوەی ئێستای موقتەدا سەدر لە پرۆسەی سیاسی و بایکۆتی هەڵبژاردن، لەم دیدگایەوە سەرچاوە دەگرێت نەک ڕق لە کاری سیاسی.

ئاماژە بە پێگە و بەهێزی سەدر دەکات لە دەرەوەی پرۆسەی سیاسی و دەڵێت: لەوانەیە یارییەکە بە تەواوی بگۆڕێت تەنانەت ئەگەر لە پێشبڕکێی هەڵبژاردنیش دوور بێت، هەر بۆیە، چوارچێوەی هەماهەنگی چاوێکیان لەسەر هەڵبژاردنەکان و چاوەکەی دیکەش لەسەر سەدرە.

لەگەڵ ئەوەی لایەنەسیاسییەکان و چاودێرانی سیاسی پێیانوابوو، سەدر لە چوار ساڵی رابروودا، شەقامی لە بەرژەوەندی خۆی ساز و ئامادەکردووە بۆ چوونە سەر سندوقەکانی دەنگدان، بەڵام لە بڕیارێکی چاوەڕواننەکراودا، سەدر بایکۆتکردنی هەڵبژاردنی راگەیاند، هەرچەندە سەرۆک کۆماری عێراق بە فەرمی داوای لێکرد بە بڕیارەکەیدا بچێتەوە، بەڵام ئەو سوربوو لەسەر بڕیارەکەی.

لە ناوەڕاستی مانگی تەمووزی ساڵی ڕابردوودا، موقتەدا سەدر بڕیارێکی دەرکرد بۆ دوورخستنەوەی 31 کەس لە بزووتنەوەکە و باڵی سەربازی سەرایا سەلام، بەهۆی ئاماەکارییان بۆ بەشداریکردنیان لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا.

سەرکردەیەکی رەوتی سەر بە رۆژنامەی «الشرق الأوسط»ـى وتووە، ڕەوتی سەدر پشتگیری لە هیچ لیست و کاندیدێک ناکات لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا، ئەو سەرکردەیە ڕەتی دەکاتەوە پێشبینی هەنگاوەکانی داهاتووی سەدر بکات و دەڵێت: هەموو شتێک دەگونجێت، بەڵام کەس نازانێت چۆن و کەی ڕوودەدات.

ئەو سەرکردەیە ئاماژەی بەوەکردووە، کە سەدر درکپێدەکات و گرەو لەسەر ئەگەری داڕمانی چوارچێوەی هەماهەنگی دەکات بە تێپەڕبوونی کات، چونکە بڕوا وایە سیستەمی سیاسی ئێستا بە ئاسانی چاکسازی ناکرێت.

دەشڵێت: سەدر هەموو جۆرە کارێکی سیاسی تاقیکردۆتەوە. بەشداری کردن لە پەرلەمان و کشانەوەی لێی و بەشداریکردن لە حکومەت و کشانەوەی لێی و هەروەها دژایەتیکردنی چالاکی لە شەقامدا و پێدەچێت گەیشتووەتە ئەو ئەنجامەی کە ئەم سیستەمە توانای چاکسازی نییە.

یەکێکی تر لەو ئەگەرانەی کە سەدر چاوەڕێی دەکات، شوێنگرتنەوەی عەلی سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەکانە لە عێراق، خودی سەدریش خواستی خۆی بۆ جێگرتنەوەی نەشاردووەتەوە و بەپێی بنەماکانی مەزهەبی شیعە، موقتەدا سەدر هەموو مەرجەکانی تێدایە.

TVPodcastهەواڵبنکۆڵکاری دەربارەی ئێمە 18-

ریکلاممان لەگەڵ بکە

+964 (0)770 153 6483

[email protected]

Designed and developed by AVESTA GROUP

Mic News. ©2021 All rights reserved