مۆڵەتەكەی عێراق تەواو بوو

ئەحمەد سەففار بڕیاردەری لیژنەی دارایی لە خولی پێشووی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، رایگەیاند ئەو مۆلەتەی بانكی ناوەندیی ئەمریكا بە بانكی ناوەندیی عێراقی داوە كۆتایی پێ هاتووە، دەشڵێت بۆیە ئەمەریكا گواستنەوەی دۆلاری بۆ عێراق كەمكردووەتەوە و چەند بانكێكی ئەهڵی بلۆك كردووە و چەندین رێنمایی نوێی دەركردووە، ئەوەش بووە هۆی بەرزبوونەوەی بەهای دۆلار بەرامبەر بە دینار.
ئەحمەد سەففار لەمیانی چاوپێكەوتنێكدا ئاماژەی بەوەشداوە كە گۆڕینی پارێزگاری بانكی ناوەندیی عێراق، ناتوانێت بەهای دینار بەرامبەر دۆلار بگەڕێنێتەوە ئاستی پێشووی عەلی عەلاق زۆر هەوڵ دەدات بەهای دینار جێگیر بكات، بەڵام پێم وانییە بتوانێت رێگا چارەیەكی گونجاو بۆ ئەم دۆخەی ئێستای بازاڕی دراو بدۆزێتەوە و نەهێڵێت لەوە زیاتر بەهای دیناری عێراقی دابەزێت، جێگیربوونی بەهای دینار پێویستی بە كاتێكی زۆرە.
بەهۆی دابەزینی بەهای دیناری عێراقییەوە، 23ئەم مانگە، سەرۆكوەزیرانی عێراق، محەمەد شیاع سوودانی بڕیاری دا بە دوورخستنەوەی مستەفا غالب پارێزگاری بانكی ناوەندیی و راسپاردنی عەلی موحسین عەلاق بۆ بەڕێوەبردنی بانكی ناوەندیی بە وەكالەت.
بڕیاردەری لیژنەی دارایی لە خولی پێشووی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، سەبارەت بە پرۆژەیاسای بوودجەی ٢٠٢٣ی حكوومەتی عێراق و نەناردنی بۆ ئەنجوونەمی نوێنەران، پێیوایە دۆخی سیاسیی عێراق ناجێگیرە بۆیە تاوەكو ئێستا بوودجە نەنێردراوە بۆ ئەنجوومەنی نوێنەران و وتی: بوودجە لە عێراق زیاتر بوودجەیەكی سیاسیییە لەوەی بوودجەیەكی دارایی و ئابووریی بێت و رەهەندی دارایی و كۆمەڵایەتیی تێدا بێت، بێگومان ناجێگیری بەهای دینار و بەشە بوودجەی هەرێمی كوردستانیش كاریگەری خۆی هەبووە، من لەو باوەڕەدام كارنامەی حكوومەتەكەی محەمەد شیاع سوودانی زۆر فراوانە لە پرۆژە بوودجەیەكی وەهادا ناتوانێت بەرنامەكەی خۆی جێبەجێ بكات، ناتوانێت چارەسەری كێشەی هەژاری و هەڵئاوسان لە عێراق بكات.
بەپێی یاسای كارگێڕیی دارایی عێراق، پێویستە حكومەت ساڵانە تا 15ی مانگی تشرینی یەكەم، پرۆژەیاسای بوودجەی گشتیی ئامادە بكات و رەوانەی ئەنجوومەنی نوێنەرانی بكات، بەڵام زیاتر لە سێ مانگ بەسەر ئەو وادەیە تێپەڕبووە و تا ئێستا پرۆژەیاساكە رەوانەی ئەنجوومەنی نوێنەران نەكراوە.
ئەحمەد سەففار باسی گرنگی سەردانە چاوەڕوانكراوەكەی محەمەد شیاع سوودانی بۆ ئەمریكا كرد و وتی: سەردانی سەرۆكوەزیرانی عێراق، بۆ ئەمریكا زۆر گرنگ دەبێت بۆ ئەوەی پرسی ناجێگیری دیناری عێراقی بەرامبەر دۆلار باس بكرێت، چونكە هەموو پارەی نەوتی فرۆشراوی عێراق لە بانكەكانی ئەمریكادایە و لەژێر سایەی دەسەڵاتی سەرۆكی ئەمریكا دایە، ئەگەر دانوستاندن لەسەر پرسی ناجێگیری بەهای دینار بكرێت و ئەمریكا نەرمی بنوێنێت و گوشارەكانی لەسەر بانكی ناوەندیی عێراق توزێك كەم بكاتەوە، بەهای دینار رەنگە جێگیربوونێك بەخۆەیە ببینێت.
لە ماوەی نزیكەی دوو ساڵی رابردوودا، نرخی ١٠٠ دۆلار لەنێوان ١٤٨ ھەزار بۆ ١٤٩ ھەزار دینار بوو، بەڵام رۆژی ١١-١٢-٢٠٢٢ نرخی ١٠٠ دۆلاری ئەمریكی ١٥٠ ھەزار دیناری عێراقی تێپەڕاند و دواتر بۆ یەكەمجار ١٠٠ دۆلاری ئەمریكی ١٦٦ ھەزار دیناری عێراقی تێپەڕاند و تاوەكو ئەمرۆ بەھای دینار ھەر بە ناجێگیری ماوەتەوە.
هاوكات میدیاکانی عیراق بڵاویانکردەوە: لە ئێستادا لەسەر راسپاردەی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عیراق وەفدێکی باڵا پێکهێندراوە بۆ ئەوەی  سەردانی ئەمریکا بکات و لەسەر پرسی بەهای دۆلار بەرامبەر بەدیناری عیراقی گفتووگۆ لەگەڵ  لێپرسراوانی باڵای ئەو وڵاتەدا بکەن بەتایبەت  وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا.
ئاماژەی بەوەشداوە،  وەفدەکە بڕیارە لە حەوتی مانگەوە بەرەو ئەمریکا بەڕێبکەوێت و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئەمریکا گفتووگۆی جدی لەسەر ئەو پرسە بکەن.
ئەوەشی خستۆتەروو، بڕیارەکە لەکۆبوونەوەیەکی چوارچێوەی هەماهەنگیدا کە محەمەد شیاع سودانی تێیدا بەشداربووە دراوە و پێدەچێت عەلی عەلاق، پارێزگاری بانکی ناوەندی سەرۆکایەتی وەفدەکە بکات و نوێنەری چەند لایەنێک و وەزارەتی دارایش لە وەفدەکەدا بوونیان دەبێت.
 

تەندروستی

لە سوڕی مانگانەدا چی بكەم بۆ ئەوەی ئازارم كەم بێتەوە؟

بەشێك لە خانمان لەكاتی سوڕی مانگانەدا هەست بە كرژبوون و ئازارێكی تاڕادەیەك قورس دەكەن،  كە وادەكات كارە ئاساییەكانی ڕۆژانەیان بۆ سەختتربێت، بۆ ئەوەی ئازارەكانی پەیوەست بە سوڕی مانگانەت كەم بكەیتەوە ئەم ڕێنماییانە جێ بەجێ بكە:

كاتی سوڕی مانگانە هەوڵبدە شیرینی، چەوری وسوێری و كافاین كە لە چا و قاوەدا هەیە كەم بكەیتەوە.

حەبە ئازارشكینەكانی وەك ئیبوپروفین (٦٠٠-٨٠٠) میلیگرامی بخۆ بۆ كەمكردنەوەی ئازارەكەت

هەوڵبدە بەشێوازی بازنەیی مەساجی بەشی خوارەوەی سكت بكە.

باشترە خواردنی سەوزە ومیوە زیاد بكەیت لە ژەمەكانت، ژەمەكانت با سوك بن  و زوو زوو خورادن بخۆ.

شتێكی گەرم لە شێوەی " جەوەنە" بخەرە سەر سكت.

خواردنەوە گەرمەكان بخۆوە.

هەوڵبدە دوربكەویتەوە لە سترێس و دڵە ڕاوكێ، پیاسەیەكی كەم یان یۆگا وهەرچالاكییەكی دیكە وادەكات كەمتر هەست بەئازار بكەیت.

هەوڵبدە بە ئاوێكی گەرم خۆت بشۆیت.

بۆچی لەكاتی سوڕی مانگانە هەست بە ئازار دەكەم؟.

لەكاتی سوڕی مانگانەدا دیواری منداڵدان كرژ دەبێت بۆ ئەوەی یارمەتی داماڵینی ناوپۆشی منداڵدان بدات لەكاتی سوڕی مانگانەدا، ئەمەش فشار دەخاتە سەر مولولەی خوێنەكان و وادەكات  ڕۆشتنی خوین بۆ ئەو بەشەی جەستە كەم بێتەوە بەمەش ئۆكسجینی تەواو ناگاتە خانەكانی منداڵدان، لەم حاڵەتەشدا لە نەبوونی ئۆكسجیندا خانەكانی منداڵدان دەست ئەكەن بەدەردانی ماددەی كیمیایی كە دەبنە هۆی هەستكردن بە ئازار،لەگەڵ ئەوەشدا ئەم ماددە كیمیاییانە دەبنە هۆی دەردانی ماددەیەكی دیكە بەناوی پڕۆستاگلاندین، ئەمەش وادەكات زیاتر دیواری منداڵدان كرژ ببێت و ئازارێكی زۆرتر دروست بكات.