تەندروستی

قەڵەوی دەبێتە ڕێگر لەبەردەم دەستنیشانكردنی نەخۆشییەكانی دڵ

بەپێی توێژینەوەیەكی نوێ دەركەوتووە كە قەڵەوی و كێشی زیاد دەبێتە ڕێگر لەبەردەم دەستیشانكردنی نەخۆشییەكانی دڵ، وەرگرتنی چارەسەر و ئەنجامدانی نەشتەرگەری لەو كەسانەدا كە كێشیان زیادە.

فرانسیسكۆ لۆپێز جیمێنێز، بەڕێوبەری سەنتەری خۆپارێزی دڵ لە توێژینەوەیەكیدا كە لە وێبسایتی زانستی مایۆكلینیك بڵاوكراوەتەوە دەڵێت: ئەو كەسانەی كە كێشیان زیادە ئەنجامدانی " سیتی سكان، ئێم ئاڕ ئای، سیتی سكان و ئیلیكترۆ كاردیۆ گرام" تێیاندا قورسە، بوونی چەوریەكی زۆر وادەكات ئەنجامی پشكنینەكان چەواشە بكات و ببێتە هۆی سەرلێتێكدانی پزیشك.

دكتۆر فرانسیسكۆ لۆپێز دەشڵێت: لەكاتی ئەنجامدانی نەشتەرگەری دڵ لە  لەكەسانی قەڵەودا برینەكان درەنگتر چاك دەبنەوە و ئەگەری هەوكردن تێیاندا زۆرترە.

ئەنجامدانی نەشتەرگەریەكان و قەستەرە لەكەسانی قەڵەودا لە ڕێگەی قاچەوە، یان نەشتەرگەری دڵ، دەتوانێت قورستر بێت بۆ ئەنجامدانی لە نەخۆشانی قەڵەوی بەرچاو و لەوانەیە ئاڵۆزی زیاتری تێدابێت، وەك زیادبوونی مەترسی هەوكردن لە شوێنی برینەكەدا.

هاوكات ڕێكارەكان بۆ دابەزاندنی كێش دەتوانن جێبەجێكردنی قورس بن چونكە نەخۆشانی دڵ كاتێكی سەختتریان هەیە لە جوڵە و هەست بە نیشانەكانی وەك هەناسە تەنگی دەكەن كاتێك وەرزش دەكەن،  زۆرجار ئەو نیشانانە نەخۆشەكان بێهیوا دەكەن لە ئەنجامدانی چالاكیی جەستەیی، بەڵام دكتۆر لۆپێز-خیمێنێز ئاماژە بەوە دەكات كە وەرزشكردن گرنگە،  نەك تەنها بۆ دابەزاندنی كێش بەڵكو بۆ تەندروستی دڵ.

دكتۆر لۆپێز جیمێنێز دەڵێت: قەڵەوی هۆكارێكی مەترسیدارە كە دەبێت چارەسەری بكرێت لە نەخۆشانی تووشبوو بە نەخۆشییەكانی دڵ و پێویستە شتێك بكەین.

دكتۆر لۆپێز لە دەرئەنجامی تویژینەوەكەیدا دەلێت بەرنامەیەكی ستانداردی دابەزاندنی كێش چارەسەركەر و پسپۆڕی خۆراك و هەندێكجاریش دەروونناس لەخۆدەگرێت ئامادەمان كردووە  بۆ چارەسەری ئەوكەسانەی كە كێشیان زۆرە وتوشبووی نەخۆشییەكانی پەیوەست بە دڵن، لەگەڵ ئەوەشدا ئاماژە بەوە دەدات كە 
ئەگەر ئەوە نەتوانێت نەخۆشەكان بپارێزێت لە مەترسیەكان ئەوا  سەرچاوەی دیكەش هەن وەك نەشتەرگەری كەمكردنەوەی كێش و دەرمان كە دەتوانن بە شێوەیەكی كاریگەر یارمەتی نەخۆشەكان بدەن بۆ دابەزاندنی كێش.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.