تەندروستی

هۆکارەکانی خێرابوونی لێدانی دڵ چییە لە بەیانیاندا؟

Mic
2023-09-07

دیاردەی خێراتر لێدانی دڵ لە بەیانیاندا بە "بەرزبوونەوەی لێدانی دڵی بەیانیان" ناسراوە، چەند هۆکارێک بەشدارن لەم گۆڕانکارییە سروشتییەی لێدانی دڵ لە کاتژمێرەکانی بەیانیدا:

📌 جەستەی مرۆڤ کاتژمێرێکی بایۆلۆژی ناوەکی هەیە کە بە (Circadian rhythm) ناسراوە، کە پرۆسەی فیزیۆلۆژی جۆراوجۆر ڕێکدەخات، لەوانەش لێدانی دڵ، ڕیتمە سیرکادیەکان خولێکی ٢٤ کاتژمێری پەیڕەو دەکات و کاریگەری لەسەر کارەکانی جەستە دەبێت بە پشتبەستن بە کاتەکانی ڕۆژ، لە بەیانی زوودا جەستە بە شێوەیەکی گشتی خۆی بۆ چالاکییەکان و زیادبوونی هۆشیاری ئامادە دەکات، ئەمەش دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی لێدانی دڵ.

📌دەردانی کۆرتیزۆڵ: کۆرتیزۆڵ هۆرمۆنێکە کە لەلایەن ڕژێنەکانی ئەدرنالەوە بەرهەم دێت و بە شێوەیەکی گشتی ئاستی لە بەیانی زوودا دەگاتە لوتکە، لە دەوروبەری کاتی بەئاگابوونەوە، زۆرجار کۆرتیزۆڵ بە "هۆرمۆنی سترێس" ناودەبرێت، چونکە ڕۆڵی هەیە لە وەڵامدانەوەی جەستە بۆ فشار، دەتوانێت لێدانی دڵ و پەستانی خوێن زیاد بکات.

📌زیادبوونی چالاکیی جەستەیی: زۆرێک لە کەسەکان دوای ماوەیەکی کەم لە خەو هەڵسان بەشداری چالاکییە جەستەییەکان دەکەن، وەک هەڵسانەوە لە جێگا و دوش گرتن و دەستپێکردنی ڕۆتینی ڕۆژانەیان، ئەم چالاکییانە دەتوانن بە شێوەیەکی سروشتی لێدانی دڵ بەرز بکەنەوە، چونکە جەستە وزە و ئۆکسجین کۆدەکاتەوە بۆ دابینکردنی داواکارییەکانی جوڵەی جەستەیی.

📌وشکبونەوەی لەش: لە کاتی خەوتندا جەستە وشک دەبێتەوە بەو پێیەی چەند کاتژمێرێکە ئاوت نەخواردۆتەوە، وشکبونەوەی لەش دەبێتە هۆی زیادبوونی کاتی لێدانی دڵ، چونکە دڵ زیاتر کاردەکات بۆ سووڕانەوەی خوێن بە شێوەیەکی کارا لەگەڵ کەمبوونەوەی قەبارەی خوێن.

📌گۆڕینی شوێن: کاتێک لە کاتی خەبەربوونەوە لە دۆخی پاڵکەوتنەوە دەگۆڕیت بۆ دۆخی ڕاست، وەک کاتێک لە جێگاکەت هەڵدەستیت، لەوانەیە جەستەت هەست بە دابەزینی ساتێکی پەستانی خوێن بکات، بۆ قەرەبووکردنەوەی لێدانی دڵ زیاد دەکات بۆ ئەوەی ڕۆیشتنی خوێن بە شێوەیەکی گونجاو بۆ مێشک و ئەندامە گرنگەکانی تر بپارێزێت.

بابەتی لێکچو

More News

Most Popular

زانست

زیلاندیا...هەشتەمین کیشوەری کە لە ئاوەکاندا نوقم بوو

Mic
2023-09-28

تەنها شتێک کە لەم پارچە ژێرئاوکەوتووە لە سەرووی ڕووی زەریاکەدا دەردەکەوێت، نیوزلەندا و دوورگەکانی دەوروبەریەتی، بەڵام خودی زیلاندیا لە مێژە وەک نهێنی ماوەتەوە.

کاتێک ٨٣ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر کیشوەری سەروو کۆنی گۆندوانا لەیەک جیا بووەوە، بەشێکی زۆری لە ژێر شەپۆلەکاندا نوقم بوو کاتێک دوور دەکەوتەوە، بەپێی هەندێک لە زانایانی جیۆلۆجی، ئەم پارچە ژێرئاوکەوتووە کە پێی دەوترێت زیلاندیا - دەتوانرێت بە کیشوەری هەشتەمی زەوی هەژمار بکرێت.

ئێستا تەنها ئەوەی لە سەرووی ڕووی زەریاکەدا دەرکەوتووە، نیوزلەندا و دوورگەکانی دەوروبەریەتی، بەڵام خودی زیلاندیا لە مێژە وەک نهێنی ماوەتەوە نزیکەی 94%ی کیشوەری 4.9 ملیۆن کیلۆمەتری چوارگۆشە لە ژێر ئاودایە، ئەمەش وردەکارییەکانی بەشی باکووری بارستەی زەوی.
لەم دواییانەدا بە بەکارهێنانی داتای جیۆکیمیایی و ئایزۆتۆپی لە نمونەی بەردی تازە هەڵکەندراو و هەروەها خوێندنەوەی بومەلەرزەزانی، جیۆلۆجیستێکی جیۆلۆجی نیوزلەندا ئەندی تولۆک و هاوکارەکانی نەخشەیەکی پێداچوونەوەیان بۆ ئەو ناوچەیە دروستکرد بۆ لێکۆڵینەوە لە چۆنیەتی دەرکەوتنی کیشوەرەکە.

وەک لە ڕاپۆرتێکدا کە لە ماڵپەڕی ئاگاداری زانستدا بڵاوکراوەتەوە، ئاماژەی بەوە کردووە، نمونەی بەردەکان کە هەندێکیان تەمەنیان وەک دایناسۆرەکانە، لە شوێنەکانی کونکردنی گەڕان و ژمارەیەک لوتکەی بەرکەوتوو لە باشووری زیلاند، وەک دوورگەکانی چاتام و ئەنتیپۆدس وەرگیراون.

شیکاری پێکهاتەی کیمیایی، لەگەڵ بەڵگە جیۆلۆجیەکانی تر، لێکچوونەکانی لە نەخشەکانی لەگەڵ جیۆلۆجیای ڕۆژئاوای ئەنتارکتیکا ئاشکرا کرد، ئەمەش پێشنیاری ژێرئاوکەوتنی پەراوێزی زیلاندیا دەکات تا ٢٥٠ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر، بەسەر ئەو شوێنەی کە ئێستا فەلاتی کامپبێل لە کەنارەکانی ڕۆژئاوای نیوزلەندا . ژێرئاوکەوتن کاتێک ڕوودەدات کە دوو لێواری توێکڵی زەوی پاڵ بە یەکەوە بنێن، لێوارێک پاڵدەنێتە خوارەوە بۆ ناو پۆششی زەوی.
تولۆچ و تیمەکەی لە توێژینەوەکەیاندا کە لە گۆڤاری Tectonics لە 12ی ئەیلولدا بڵاوکرایەوە، ڕوونیکردەوە "هەردوو وڵاتی زیلاندیا و ئەنتارکتیکا لە ناوخۆدا شێواوییەکی زۆریان هەیە" چەند ساڵێک بەر لە ئێستا.

پاشان لە قۆناغی کۆتایی کریتاسی نزیکەی ٧٩ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر، زیلاندیا و ڕۆژئاوای ئەنتارکتیکا دڕا و زەریای هێمنیان پێکهێنا ئەوەی بۆ ماوەیەکی زۆر جیۆلۆجی سەرسام کردووە ئەوەیە کە چۆن توێکڵی زیلاندیا توانیویەتی ئەوەندە تەنک بێت پێش ئەوەی بشکێت تەنکییەکی هاوشێوە لە ئەنتارکتیکای ڕۆژئاواشدا دەردەکەوێت.

تولۆک و هاوکارەکانی بەڵگەیان دۆزیەوە کە ئاراستەی فراوانبوونەکە لە نێوان ٨٠ بۆ ١٠٠ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر بە ڕێژەی ٦٥ پلە جیاواز بووە، ئەوان پێیان وایە ڕەنگە ئەمە ڕێگەی بە تەنکبوونەوەی بەربڵاوی توێکڵی کیشوەری داوە، ئەم ئەنجامانە پێکەوە بناغەیەکی تۆکمە بۆ شیکارییەکی وردتر بۆ ئەم فراوانییە سەیرەی زەوی دروست دەکەن.

TVPodcastهەواڵبنکۆڵکاری دەربارەی ئێمە 18-

ریکلاممان لەگەڵ بکە

+964 (0)770 153 6483

[email protected]

Designed and developed by AVESTA GROUP

Mic News. ©2021 All rights reserved