هەواڵ

هێز رەوانەی ناوچە سنورییەکانی هەرێمی کوردستان دەکرێت و هێزە کوردییەکانیش هۆشداری بە یەکتر دەدەن

ئێران، تورکیا و عێراق هێزە رەوانەی ناوچە سنورییەکانی هەرێمی کوردستان دەکەن، حزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە سنورەکان دەکێشێنەوە و هێزەکانی پێشمەرگە شوێیانیان دەگرنەوە، گەریلاکانیش پەکەکەش هۆشداری دەدەن لەسەر داواکاری تورکیا پێشمەرگە فشارییان لەسەر دروست نەکات تا ئاڵۆزی دروست نەبێت.

لە شەوی 13ی ئەیلوەوە، جمجوڵی سەربازی لەناوچە سنورییەکانی هەرێمی کوردستان بە تایبەت لە برادۆست ( چیای هەڵگورد و كوێستانەكانی میرەكین و چیای گۆشینە)دەستیپێکردوە، سەرچاوە سەربازییەکان بۆ mic پشتراستیان کردوەتەوە،ئێران هێزی سەربازی بە چەکی سوک و قورسەوە لە سەر سنورەکان کۆکردوەتەوە و حزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستانیش هێزەکانیان بۆ قوڵای خاکی هەرێم کشاندوەتەوە و بۆ جێگرتنەوەی هێزی حزبەکانی رۆژهەڵات هێزێکی هاوبەشی پێشمەرگە و پاسەوانی سنوری عێراق رەوانەی سنورەکان کراون.

لەسەر رەوانەکردنی هێز بۆ ناوچە سنورییەکان، عەلی ئەکبەر پوورجەمشیدیان، فەرماندەی قەرارگای حەمزەی سەیدوشوهەدای پاسداران رایگەیاند، گواستنەوەی ئەم هێزە کە خەڵک لە ناوچەی باکووری رۆژئاوای وڵات دەیبینن، نیشانەی ئەوەیە کە هێزەکانی سوپای پاسداران سوورن لەسەر پاراستنی سنوورەکانی کۆماری ئیسلامی. ئەگەر ئەو شتەی کە کۆماری ئیسلامی چاوەڕوانی دەکات، جێبەجێ نەبێت، ئێمە پابەندی ئەو بەڵێنە دەبین کە بە خەڵکمان داوە.

هەڵکەوتەی جوگرافی دەڤەری برادۆست بە شێوەیەکە سنوری هەر سێ پارچەی کوردستان(رۆژهەڵات، باشور و باکور)پێکەوە دەبەستێتەوە، لەم ناوچەیە جگە لە حزبەکانی رۆژهەڵات، گەریلاکانی پەکەکەش لە بەشێکی ناوچەکە جێگیرن و لەوێوە دژی تورکیا چالاکی سەربازی ئەنجام دەدەن.

سەرچاوە سەربازییەکانی نزیک لە پارتی کرێکارانی کوردستان بە micیان وت، تورکیا بە سود وەرگرتن لە ئاڵۆزییەکانی ناوچەکە، دژ بە گەریلاکانی پەکەکە تورکیاش هێرشە ئاسمانییەکانی زیاد کردوە و جوڵەی بە هێزەکانی کردوە بە تایبەت لە دیوی باکوری کوردستان، هەرچی پەیوەستیشە بە بنکە و بارەگا سەربازییەکانی وڵاتەکە لەناو خاکی هەرێم ئەوانیش کەوتونەتە جوڵە.

فەرماندەییەکی سەربازی حزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە سنوری برادۆست کە بەهۆی هەستیاری دۆخەکەوە بە مەرجی ناونەهێنانی بە micـی راگەیاند، هیچ مەترسییەک بۆ رودانی شەڕ لە نێوان پێشمەرگەی هەرێمی کوردستان و پێشمەرگەی رۆژهەڵاتی کوردستان نیە چونکە ئەوان لەسەر داوای حکومەتی هەرێم لە سنورەکان کشاونەتەوە.

ئەو فەرماندە سەربازییە بە هەستێکی نیگەرانیەوە، کشانەوەی هێزەکانیانی بۆ mic ئاشکراکرد و وتی،لەبەر فشارەکانی سەر هەرێمی کوردستان و پاراستنی قەوارەکەی نەبێت ئامادە نین بکشێینەوە، چونکە ئەم کشانەوەیە قورس لەسەر خەباتەکەمان دەکەوێت، بۆیە جەختیکردەوە، ئێران هێرش بکات دەگەڕێنەوە سنورەکان و بەرپەرچییان دەدەنە. 

لەسەر مەترسی پێکدادانیش لە نێوان گەریلاکانی پەکەکە و پێشمەرگە، بەرپرسێکی پارتی کرێکارانی کوردستان بە micـی وت، پێشمەرگەکانی پەدەکە(پارتی)مان ئاگادار کردوەتەوە لە ژێر داواکاری تورکیادا فشارمان لەسەر دروست نەکەن  تا ئاڵۆزی لە ناوچەکە دروست نەبێت.

ئەو بەرپرسەی پەکەکە ئاماژەی بۆ ئەوەیشكرد، جوڵاندنی هێز بۆ هەرێمی سیدەکان رێککەوتنی نێوان پارتی و میتی تورکیایە و پارتی هێزە چەکدارەکانی خۆی لە سەر ناوی پاسەوانی سنوری عێراق و لە ژێر ئاڵای عێراقدا بەرەو هەرێمی گەریلا جووڵە پێکردووە و دەیەوێت بە بیانوی پاراستنی سنور و رێککەوتنی ئێران و ئێراق و دوورخستنەوەی هێزەکانی سەر بە پارتەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە سەر سنوور، شەڕ لە نێوان پەکەکە و سوپای عێراق دروست بکات و زەمینە بۆ جێبەجێ کردنی داواکارییەکەی هاکان فیدان، واتە ناساندنی پەکەکە لە لایەن عێراقەوە وەک رێکخراوێکی تیرۆریستی خۆش بکات.

ئەو بەرپرسەی پەکەکە هۆشداریدا، ئەگەر پارتی هێز بەرەو هەرێمەکانی وەک گۆشین، بەربزنان و گەرۆی سینگە بجوڵێنێت، شەڕ روو دەدات، ئەم شەڕەش شەڕی نێوان سوپای عێراق و پەکەکە نابێت، بەڵکۆ شەڕێک دەبێت لە نێوان پەکەکە و پارتی-تورکیا، هەر بۆیە هەموو لایەنێکی پەیوەندیداری عێراق و باشوری کوردستان پێویستە هەوڵ بدەن رێگە لە دۆخێکی  وەها نەخوازراو بگیردرێت." 

رۆژی 19ـی ئادارى 2023 عەلى شەمخانی، ئەمیندارى ئەنجوومەنى باڵاى ئاسایشى نەتەوەیی ئێران و قاسم ئەعرەجى، راوێژکارى ئاسایشى نەتەوەیی عێراق لە بەغدا رێککەوتنى ئەمنى نێوان هەردوو وڵاتیان واژۆکرد، یەکێک لە خاڵەکانى، پاراستنى ناوچە سنوورییەکانى نێوانیان هەردوو وڵات و دوورخستنەوەى هێزە ئۆپۆزیسیۆنەکانە لەسەر سنوورى نێوانیان.
 
ئێران بڕیاری داوە، ئەگەر ئەو رێککەوتنە ئەمنییە جێبەجێ نەکرێت و هێزەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان چەک نەکرێن، لە 19ـی ئەم مانگەدا هێرشی زەوینی و ئاسمانی دەکاتە سەر ئەو هێزانە.

دوێنێ د. فوئاد حوسێن، وەزیرى دەرەوەى عێراق لە دوات کۆبونەوەی لەگەڵ هاوتا ئێرانییەکەی لە تارانەوە رایگەیاند، عێراق پەیوەستە بەو رێککەوتنەى لەگەڵ کۆمارى ئیسلامیی ئێران کردوویەتی، کە یەکێک لە خاڵەکانى دوورخستنەوەى گرووپە چەکدارەکانی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانە لەسەر سنوور و گواستنەوەیانە بۆ کەمپەکان لە چەقى هەرێمى کوردستان.

لەگەڵ سەردانەکەی وەزیری دەرەوەی عێراق بۆ وڵاتەکە، ئێران سوربونی خۆی راگەیاند کە هێزی دژبەر لە سنوورەکان قبووڵ ناکات، شەوی رابردوو ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆکی ئێران لە کۆبوونەوە لەگەڵ فوئاد حوسێن، وەزیری دەرەوەی عێراقدا وتی، بۆ کۆماری ئیسلامی قبووڵکراو نییە گرووپە کوردییەکان لە سنوورە هاوبەشەکان یان لەنێو خاکی عێراقدا چالاکی بکەن.

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.