هەواڵ

هۆشدارییەک لە پلاسخارتەوە بۆ هەرێم : زۆر شت لەمەترسیدایە

نێردەی تایبەتی سکرتێری نەتەوەیەکگرتوەکان پەیامێکی روون و هۆشدارییەکی توندی دایە بەرپرسانی هەرێمی کوردستان کە ئەگەربێت و هەڵبژاردنی کوردستان ئەنجامنەدەن ئەوا"زۆرشت لەمەترسیدا دەبێت."

رۆژی سێشەممە، 10ـی تشرینی یەکەمی 2023، جێنین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دوایین راپۆرتی ئەمساڵی نوێنەرایەتییەکەی تایبەت بە دۆخی گشتیی عێراق و هەرێمی کوردستان پێشکێشی ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی کرد.

نێردەی سکرتێری گشتیی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق باسی لە چەندین بابەت و پرسی جیاوازی هەرێمی کوردستان و عێراق کرد، لەوانەش هەوڵەکانی حکومەتی عێراق بۆ رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی.

لەبارەی ئەو هەوڵانەوە پلاسخارت دەڵێت، "گەندەڵی هێشتا بەربڵاوە. تۆڕە ئاڵۆزەکانی گەندەڵی و بەرژەوەندخوازەکان کە لە ماوەی چەندین دەیەی رابردوودا لە عێراق پێکهاتوون، بە شەو و رۆژێک لەنێونابرێن". 

هەروەها پلاسخارت سەرنجی خستە سەر دۆخی ئابووریی عێراق و رایگەیاند، "گەشەکردنێکی خێرای ژمارەی دانیشتووانی عێراق هەیە کە پێشبینی دەکرێت لە سێ بۆ چوار دەیەی داهاتوودا ژمارەکە دوو بەرامبەر زیاد بکات". 

دواتر پلاسخارت باسی لەو ئاڵنگارییانە کرد بەهۆی کاریگەرییەکانی گۆڕانی کەشوهەوا و وشکەساڵییەوە رووبەڕووی عێراق بوونەتەوە و ئاماژەی بەوە کرد، رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی رایگەیاندووە، بەهۆی وشکەساڵییەوە لە 10 پارێزگای عێراقدا نزیکەی 14 هەزار ئاوارە تۆمارکراون. گوتیشی، "ئەگەر ئەم کێشەیە هەروا بمێنێتەوە، ئەوا دۆخێکی ناهەموار دەخوڵقێت. هەربۆیە، هەنگاوێکی باشە کە حکومەت، کێشەی ئاسایشی ئاوی کردووەتە یەکێک لە کارە لەپێشینەکانی". 

سەبارەت بە پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا و چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوانیان، پلاسخارت باسی لە سەردانی شاندی باڵای هەرێمی کوردستان بۆ بەغدا لە مانگی رابردوودا کرد و رایگەیاند، "ئەوە پێشهاتێکی ئەرێنییە". هەروەها گوتی، "دەبێت مووچەی فەرمانبەران دوور بێت لە ناکۆکییە سیاسییەکان. هەروەکو فەرمانبەرانی دیکەی عێراق، ئەوانەش لە هەرێمی کوردستان کار دەکەن، پێویستیان بە دابینکردنی بژێویی ژیانی خێزانەکانیانە و بەرپرسیارێتییان لەسەر شانە جێبەجێی بکەن".

دواتر پلاسخات هاتە سەر باسی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و رایگەیاند، "ئەو هەڵبژاردنە زۆر دواکەوتووە". گوتیشی، "ئەو چاوەڕوانییەمان لە هەموو لایەنەکان هەیە دڵنیایی بدەن کە رۆژی نوێی هەڵبژاردن نەبێتە قوربانیی ناکۆکییە سیاسییە نێوخۆییەکان. بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بەڕێوەبردنەی ئێستا هەیە کە کاربەڕێکەرە، پێویستە پرۆسەی دیموکراسی هەرێمەکە سەرکەوتن بەدەستبهێنێت، چونکە زۆر شت لەمەترسیدایە".

لە کۆتایی وتارەکەیدا نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان باسی لە دۆخی شاری کەرکووک، ئاڵۆزی و خۆپێشاندانەکانی مانگی رابردووی ئەو شارەی کرد کە ژمارەیەک هاونیشتمانی تێیدا گیانیان لەدەستدا و بریندابوون.

پلاسخارت وتی، "گرنگە پێداویستیی خەڵک بکرێتە کاری لەپێشینە و پێش دەستکەوتە سیاسییەکان بخرێت. بێگومان، هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک لە 18ی کانوونی یەکەم، گرنگییەکی زۆری هەیە، بەتایبەتی بەهۆی ئەوەی لە کەرکووک لەساڵی 2005ـەوە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی تێدا نەکراوە".

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.