تەندروستی

گوێگرتن لە دوو زمان... مێشکی کۆرپە چالاک دەکات

Mic
2024-02-17

توێژینەوە نوێیەکان دەریانخستووە کە ئەو کۆرپەی تەمەنی چوار مانگە کە لە ماڵەکاندا دەژین کە دوو زمانی جیاوازی تێدایە، شێوازی جیاوازی چالاکبوونی مێشک نیشان دەدەن.
توێژینەوە نوێیەکان دەریانخستووە کە ئەو کۆرپە تەمەن چوار مانگە کە لە ماڵە دوو زمانەکاندا دەژین، شێوازی چالاکبوونی مێشکی جیاواز نیشان دەدەن بە بەراورد بەوانەی کە لە ژینگەی تاک زماندا دەژین.

ئەنجامەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە بەرکەوتن بە زمان بە شێوەیەکی بەرچاو مێشک لە سەرەتای تەمەندا لە قاڵب دەدات، ئەمەش جەخت لەسەر کاریگەری ئەزموونەکانی سەرەتای ژیانی لەسەر ڕێڕەوی دەمارەکان دەکاتەوە، هەروەها ئەنجامەکان پشتگیری لەو بیرۆکەیە دەکەن کە ساڵی یەکەمی تەمەن قۆناغێکی گرنگە بۆ پەرەپێدانی زمان، بەپێی ئەوەی ماڵپەڕی مێدریڤا بڵاویکردووەتەوە.

زمان لە منداڵاندا هەر لە لەدایکبوونەوە گەشە دەکات، بەو پێیەی منداڵان دەست دەکەن بە گوێگرتن و سەیرکردنی قسەکەران، تا تەمەنیان شەش مانگە، دەچنە قۆناغی هەستیاری گەشەسەندنی زمانەوە، کە سەرەتا فێری بزوێنەکانی زمانی زگماکی خۆیان دەبن، لە تەمەنی نزیکەی نۆ یان دە مانگیدا دەست دەکەن بە فێربوونی دەنگی بزوێنەکان.

ئەو منداڵانەی کە بەردەوام گوێیان لە زمانێکی دیکە دەبێت کە لە دەوروبەریان قسە دەکرێت، دەتوانن بە شێوەیەکی تاڕادەیەک خێرا شارەزابن لەو زمانە دووەمەدا، تا نزیکەی تەمەنی حەوت ساڵی، کاتێک کۆرپە دەگەنە ساڵی یەکەم، دەست دەکەن بە بەکارهێنانی ئاماژەکان بۆ پەیوەندیکردن و وتنی یەکەم قسەی خۆیان.

وردە وردە بەرەو دەستەواژەی دوو وشەیی دەڕۆن و لە کۆتاییدا دەبێتە هۆی تەقینەوەی وشەسازی لە نێوان تەمەنی هەژدە مانگ و دوو ساڵدا، ئەم قۆناغانەی گەشەی زمان جەخت لەسەر پێویستی کارلێکی زۆر لەگەڵ منداڵ بە زمانی دایکی لەلایەن هەردوو گەورە و منداڵەوە دەکەنەوە.

کارلێکەکانی نێوان مامۆستا و منداڵ
توێژینەوەکان ڕۆڵی کارلێکی مامۆستا و منداڵیان سەلماندووە لە پەرەپێدانی تواناکانی خۆڕێکخستن لە منداڵانی دوو زمانەدا، منداڵانی پێش قوتابخانە دوو زمانە دەستکەوتی زیاتریان لە کارامەییەکانی خۆڕێکخستن نیشان دا لە چاو هاوتا تاک زمانەکانیان کاتێک لە پۆلەکاندا بوون کە کارلێکی کوالیتی بەرزی مامۆستا و منداڵیان هەبوو.

منداڵانی دوو زمانە کە زانیاری زیاتریان لە بواری وشەسازیدا هەبوو، زیاتر سوودیان لە کارلێکەکانی پۆل وەرگرت، ئەمەش زیاتر جەختی لەسەر گرنگی پەروەردەکردنی تواناکانی زمان لە ژینگەیەکی دوو زمانەدا کردەوە.
بەرکەوتن بە دوو زمان لە تەمەنێکی بچووکدا دەتوانێت ببێتە هۆی سوودی مەعریفی و باشترکردنی ئەرکی جێبەجێکردن، کاتی و چڕی بەرکەوتنی زمان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە داڕشتنی گەشەی مێشکی منداڵان لە ژینگەیەکی دوو زمانەدا، دوو زمانەوانی تواناکانی بەدەستهێنانی زمان بەرز دەکاتەوە و هەروەها کاریگەری ئەرێنی لەسەر لایەنەکانی تری گەشەکردنی مەعریفی هەیە.

دایک و باوک ڕۆڵێکی گرنگیان هەیە لە پرۆسەی گەشەکردن و پەرەپێدانی تواناکانی منداڵدا، ناساندنی دەنگی نوێ و گۆرانی وتن و کارلێکی ڕووبەڕوو لە کاتی خۆراکدان و دایبی و خۆشۆردن دەتوانێت گەشەی مێشکی منداڵ لە ژینگەیەکی دوو زمانەدا هان بدات.

بەشداریکردن لە گفتوگۆ و کارلێککردن لەگەڵ کۆرپە دەتوانێت زۆر پشتگیری زمان و گەشەکردنی مەعریفییان بکات.
تێکچوونی گەشەکردنی دەمارەکان
هەروەها لێکۆڵینەوە لە تێکچوونەکانی گەشەکردنی دەمارەکان، لەوانە ADHD، ناڕێکی خوێندنەوە و تێکچوونی سپێکتری ئۆتیزم، بەشدارییان کردووە لە تێگەیشتن لە فێربوونی زمان لە منداڵانی تاک زمان و دوو زماندا.

توێژینەوەکان کە تەکنیکەکانی فیزیۆلۆژی دەمار، وێنەگرتنی دەمار، یان دەروونناسی دەمار بەکاردەهێنن، تێڕوانینێکی بەنرخیان لەبارەی کاریگەریی ئەم تێکچوونانە لەسەر بەدەستهێنانی زمان پێشکەش کردووە.

ئەم توێژینەوەیانە تێگەیشتنێکی باشتر لە چۆنیەتی پشتگیریکردن و بەرزکردنەوەی گەشەکردنی زمان لە منداڵانی تووشبوو بە تێکچوونی گەشەکردنی دەمارەکاندا بەرەوپێش دەبەن، جا لە ژینگەیەکی تاک زمانە یان دوو زمانەدا بن.

More News

Most Popular

هەواڵ

Mic Exclusive:دەم پارتی بۆ بەشداریکردن لە رێورەسمی چەکدانانی قەندیل دێتە هەرێمی کوردستان

Mic
2025-07-05

شاندێکی دەم پارتی بەشداری یەکەم رێورەسمی چەکدانانی پەکەکە دەکات و داواش لە چالاکوان و رۆژنامەنووسان دەکات مۆڵەت بۆ روماڵکردنی وەربگرن، سەرۆک کۆماری تورکیاش دەڵێت، چەکدانانی پەکەکە پرۆسەی ئاشتی خێراتر دەکات. 

10 رۆژی داهاتوو لە رێورەسمێکدا نزیکەی 30 گەریلای پارتی کرێکارانی کوردستان - پەکەکە لە سلێمانی چەک دادەنێنن. 

بەردان ئۆزتورک، پەرلەمانتاری دەم پارتی بە دیجیتاڵ میدیای Micـی راگەیاند، دەم پارتی بە شاندێک بەشداری رێوڕەسمی چەکدانانی گەریلاکانی پەکەکە دەکات.

دەم پارتی تا ئێستا ئەندامانی شاندەکەی دیاریی نەکردووە، ئۆزتورک وتی،" لە چەند رۆژی داهاتوودا دەستەی گشتی دەم پارتی ئەندامانی شاندەکە دیاریی دەکات.

چاوەڕوان دەکرێت، رێورەسمی چەکدانانی یەکەم پۆلی گەریلاکانی پەکەکە لە 10 بۆ 12ـی تەمووز لە سنوری پارێزگای سلێمانی ئەنجام بدرێت، زاگرۆس هیوا، وتەبێژی کۆما جڤاکێن کوردستان -کەجەکە بە ئاژانسی ئەسۆشیەتد پرێسی راگەیاندووە، پرۆسەکە بە سەرپەرشتیی رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی سڤیل و لایەنە پەیوەندیدارەکان بەڕێوەدەچیت و گەریلاکان چەکەکانیان لەناو دەبن. 

رێورەسمی چەکدانانی یەکەم پۆلی گەریلاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان دەستپێشخەرییەکی سیمبولی پەکەکەیە بۆ پرۆسەی ئاشتی و بە چاودێری، هەولێر، بەغدا و ئەنقەرە ئەنجام دەدرێت.

دەم پارتی بۆ بەشداریکردن لە رێورەسمی چەکدانانەکەدا بانگهێشتی نووسەر و نوێنەری پارتەکانی کردووە، داواشی لە میدیاکانی تورکیا کردووە، بۆ وەرگرتنی مۆڵەتی رووماڵکردن ناویان تۆمار بکەن و هەماهەنگی لەگەڵ هەرێمی کوردستان بکەن.
  
بڕیارە لە چەند رۆژی داهاتوودا شاندێکی دەم پارتی لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان کۆبێتەوە، سەرۆک کۆماری تورکیا رایگەیاندووە، تاوتوێی قۆناغەکانی داهاتووی پرۆسەی ئاشتی دەکەن، چونکە چەکدانانی پەکەکە پرۆسەی ئاشتی خێراتر دەکات. 

پرۆسەی ئاشتی و چەکدانانی پەکەکە
پرۆسەی نوێی ئاشتی لە تورکیا و باکوری کوردستان، لە کۆتایی ساڵی 2024 بە دەستپێشخەری دەوڵەت باخچەلی سەرۆکی مەهەپە دەستیپێکرد، دواتر عەبدوڵا ئۆجالان رێبەری زیندانیکراوی پەکەکە وەڵامی داواکارییەکەی دایەوە و داوای خۆهەڵوەشاندنەوەی لە پەکەکە کرد
پەکەکە لە رۆژانی 5- 7ی ئەم مانگە کۆنگرەی 12ی خۆی بەست و دواتر رایگەیاند، بڕیاریانداوە چەک دابنێن و خۆیان هەڵبوەشێننەوە.