تەندروستی

هۆکار و چارەسەرەکانی مێخەکەی قاچ

یەکێک لەو گرفتانەی توشی پێست دەبێت بەتایبەت لە کەسانی کێش زیاددا بوونی مێخەکەی قاچە، مێخەکە ڕەق بونی بەشێک لە پێستە کە بەهۆی فشار خستنە سەری بۆ ماوەیەکی دورودرێژ دروستدەبێت، ئەو شوێنەی پێست کە دەکەوێتە سەر ئێسکە بەرزەکان و جومگەکان زۆرتر توشی مێخەکە دەبێت، مێخەکە بە ئەندازەی یەک سانتیمەتر دەبێت و پەستان خستنە سەری دەبێتە هۆی ئازارێكی زۆر.
جگە لە دیمەنە ناشرینەکەی زۆرکات ئازاری هەیە و رێگەی جیاواز بەکاردەهێنرێت بۆ چارەسەرکردنی.

بۆ چارەسەری ئەم گرفتە دەتوانرێت لە ماڵەوە ئەم رێگەیانە جێبەجێ بکەیت:

یەکەم: ئەو پێڵاوانەی قەبارەیان بچوکە و بۆ پێت تەسکە لەناویان بەرە.
دووەم: قاچت بخەرە ناو ئاوی گەرم و خوێوە ڕۆژانە جارێک بۆ ماوەی (20) خولەك، رۆژانە ئەم کارە دەبێت دوبارەی بکەیتەوە تاکو مێخەکەکە دەردەکەوێت و پێدەگات. 
سێیەم: قاچ وشکبکەرەوە و شوێنی مێخەکەک کەرەی کاکاو یان کرێمی شێدارکەرەوەی لێبدە.
پێنجەم: کاتێک مێخەکە دەرکەوت و ئازاری نەما بە بەردی بنپێ "بەردی حەمام" بیخشێنە لە بنی پێت.
شەشەم: هەفتانە ئەم رێگەیە تاقیبکەرەوە تاکو بە تەواوی مێخەکەکە نامێنێت، رۆژانە بەردەوامیش زەیتی گەرچەک و کرێمی شێدارکەرەوە بدە لە قاچەکانت بەو جۆرە پێستی قاچ بە تەندروستی دەمێنێتەوە.
حەوتەم: ئەگەر ئەو رێگەیانە سوودی نەبوو، ئەوا سەردانی پزیشک بکە یان دەرمانی دژە زیندەگی تایبەت بە لابردنی مێخەک بێت بیکرە، بەتایبەت ئەو دەرمانانەی کە ترشی سالیسیلیکی تێدایە.
هەشتەم: ئەگەر هەستکرد بەردەوام مێخەکەکە زیاد دەکات ئەوا پێڵاوی فراوان لەپێبکە و دوربکەوەرەوە لە پێڵاوی تەسک.

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.