هەواڵ

بەغدا سنورەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئێران تەلبەند دەکات

 حکومەتی عێراق پلانی گەورەترین بەربەستی تەلبەندیی لەسەر سنوورەکانی لەگەڵ ئێران جێبەجێ دەکاو سنورەکانی هەرێمی کوردستانیش لەگەڵ رۆژهەڵاتی کوردستان دەگرێتەوە.

رۆژنامەی شەرق ئەلئەوسەت، بڵاویکردەوە کە بڕیارەکە لە رۆژی یەکشەممەوە دەستبەجێبەجێکردنی کراوە و لە پارێزگای دیالە، خانەقین و مەندەلیەوە دەستپێدەکات تاوەکو سنورەکانی هەرێمی کوردستان لە سنوری پارێزگای سلێمانی و هەولێر.

جێبەجێکردنی پلانەکە دوێنێ یەکشەممە دەستیپێکردووە، تەلبەندکردنی سنووری نێوان عێراق و ئێران لە ڕۆژهەڵاتی پارێزگای دیالە لە مەندەلی و قەزانیەوە دەستپێدەکات تاوەکو پارێزگاکانی سلێمانی و واست.

بەوتەی سەرچاوەیەکی ئەمنی بۆ ڕۆژنامەی شەرقولئەوسەت، لە سنوورەکان تاوەری چاودێری دادەنرێن و کامێرای پێشکەوتوویان بۆ دابین دەکرێت.

پرۆسەکە بەمەبەستی هاوکاریکردنی هێزەکانی پاسەوانی سنوورە لە کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان لە هەر حاڵەتێکی قاچاخی و دزەکردن.هەندێکیش پێیانوایە مەبەستی سیاسی لەپشتەوەیە و بۆ رێگریکردنە لەجوڵای ئەو هێزانەی کە نەیاری کۆماری ئیسلامی ئێرانن.

ئەمە بۆ یەکەمجارە لەدوای ساڵی 2003 ەوە حکومەتی عێراق سنوورەکانی بە تەلبەند لەگەڵ ئێران تووند دەکات.

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.