هەواڵ

مالکی پێشبینی ڕووداوی گەورە لە عێراقدا دەکات

نوری مالكی  سەرکردەی دیاری شیعەکان لەعێراق کە سەردەمانێک سەرۆکوەزیران بوو، بەدووری نازانێت "گۆڕانکاری گەورە" لەعێراقدا ڕووبدات.

نوری مالكی سه‌رۆكی هاوپه‌یمانیی ده‌وڵه‌تی یاسا پێیوایە مەترسی هەیە دۆخی عێراق خراپترببێت و ده‌شڵێت، "به‌هیواین ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران یاسای نه‌وت و غاز ده‌ربكات بۆ ئه‌وه‌ی كێشه‌ی دۆسیه‌ی نه‌وتی هه‌رێم به‌ ڕێگای یاسایی چاره‌سه‌ر بكرێت".
له‌ دیدارێكدا له‌گه‌ڵ میدیای عێراقی، نوری مالكی سه‌رۆكی هاوپه‌یمانیی ده‌وڵه‌تی یاسا، باسی دۆخی عێراق و كاره‌كانی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران و پرۆسه‌ی یاسادانان و ڕۆڵی له‌ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كاندا كرد و ڕایگه‌یاند، "به‌هیواین ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران بتوانێت له‌م ماوه‌یه‌دا یاسای نه‌وت و غاز ده‌ربكات، بۆ ئه‌وه‌ی كێشه‌كه‌ به‌ ڕێگای یاسایی چاره‌سه‌ر بكرێت و یاسا حوكم بكات و دیاریبكرێت مافی هه‌رێمی كوردستان چییه‌ و مافی حكومه‌تی ناوه‌ندی چییه".
وتیشی، "هه‌وڵه‌كانمان بۆ ئه‌وه‌ن دۆخه‌كه‌ له‌ ئێستا باشتر بێت، به‌ڵام نازانین و دورنییه‌ دۆخی عێراق له‌مه‌ی ئێستا خراپتر ببێت، چونكه‌ هێشتا عێراق له‌ناو جه‌رگه‌ی گێژه‌ڵۆكه‌دایه‌ و هێشتا مه‌ترسیی له‌سه‌ره‌، به‌و پێیه‌ی سه‌رتاسه‌ری ناوچه‌كه‌ له‌ مه‌ترسیدایه‌".
له‌و باره‌یه‌وه‌ نوری مالكی رونكردنه‌وه‌ی دا و ڕایگه‌یاند، "دۆخی سوریا ناسه‌قامگیره‌ و سوپای توركیا له‌ باكوری عێراق و باكوری سوریایه‌، یه‌مه‌ن له‌ دۆخێكی ناهه‌مواردایه‌ و له‌ولاشه‌وه‌ پرسی ئێران و هێزه‌كانی ئه‌مه‌ریكا له‌ ناوچه‌كه‌دا بوونیان هه‌ن‌‌، هه‌روه‌ها دۆخی فه‌ڵه‌ستین به‌و جۆره‌یه‌ و هێرشه‌كانی گروپه‌ چه‌كداره‌كان بۆ سه‌ر هێزه‌كانی ئه‌مه‌ریكا له‌ عێراق و هێرشه‌كان له لوبنان و‌ یه‌مه‌ن كاردانه‌وه‌ی جه‌نگی فه‌له‌ستینن و به‌و هۆیه‌شه‌وه‌ دۆخه‌كه‌ هێنده‌ی تر ناسه‌قامگیر بووه‌، هه‌موو ئه‌وانه‌ش كاریگه‌رییان له‌سه‌ر دۆخی عێراق هه‌یه‌ و دورنییه‌ بیخه‌نه‌ گێژاوه‌وه‌".
له‌باره‌ی جه‌نگی نێوان بزوتنه‌وه‌ی حه‌ماسی فه‌ڵه‌ستینی و سوپای ئیسرائیل و له‌ وه‌ڵامی ئه‌و پرسیاره‌ی كه‌ حه‌ماس نه‌ده‌بوو ڕاوێژ به‌ وڵاتانی عه‌ره‌بی بكات له‌ هێرشه‌كه‌یدا بۆ سه‌ر ئیسرائیل؟‌، سه‌رۆكی هاوپه‌یمانیی ده‌وڵه‌تی یاسا وتی، "حه‌ماس له‌و هێرشه‌ی له‌ حه‌وتی تشرینی یه‌كه‌می 2023ـدا كردیه‌ سه‌ر ئیسرائیل هه‌ڵه‌ی نه‌كردوه‌ و ستایشیان ده‌كه‌م، ته‌نانه‌ت به‌شێك له‌ سه‌ركرده‌كانی حه‌ماس پێشوه‌خته‌ ئاگاداری پلانی هێرشه‌كه‌ نه‌بوون، چ جای بگاته‌ ڕاده‌ی ئاگاداركردنه‌وه‌ی وڵاتان و ڕاوێژكردن پێیان، ئه‌وه‌ش زۆر پێویست بوو، ده‌بوو به‌و جۆره‌ بێت و پلانه‌كه‌ له‌وپه‌ڕی نهێنیدا بێت، بۆ ئه‌وه‌ی زانیاری دزه‌نه‌كات و پلانه‌كه‌ پوچه‌ڵنه‌كرێته‌وه‌".

هەواڵ

مووچە زامنکرا.. بەستەڵەکی نێوان هەرێم و بەغدا توایەوە

دوای چەندین کۆبونەوە، لە کۆتایی کۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقدا، رێککەوتنی هەرێم و بەغدا لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم پەسەندکرا، بەمەش بەستەڵەکی کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغدا توایەوە و هیچ بیانویەک بەدەست عێراقەوە نەما بۆ ناردنی مووچە.

لە کۆتایی کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق دەنگی لەسەر دوو بڕیاردا سەبارەت بە میکانیزمی مامەڵەکردن لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکان و پرسی نەوتی هەرێمی کوردستان.


یەکەم: ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا کە کرێی دەرهێنانی نەوت بۆ کۆمپانیا بیانییەکان، کە بۆ هەر بەرمیلێک بە 16 دۆلار دیاریکراوە، چیتر بە پارەی کاش نەدرێت.
بەپێی بڕیارەکە، لە بری پێدانی پارە، بڕی ئەو نەوتەیان پێدەدرێت کە هاوتای شایستە داراییەکانیانە و کۆمپانیاکان خۆیان بەرپرس دەبن لە فرۆشتنی ئەو نەوتە لە بازاڕەکاندا.

دووەم: ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق رەزامەندیی سەرەتایی نیشاندا لەسەر ئەنجامدانی گرێبەستێکی سێقۆڵی لەنێوان (حکومەتی هەرێمی کوردستان - حکومەتی فیدراڵی عێراق - کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکان).

مەرجی جێبەجێکردنی ئەم بڕیارە ئەوەیە کە حکومەتی عێراق گرێبەستەکە بەرز بکاتەوە بۆ لیژنەی راوێژکاریی وەزارەتی نەوتی عیراق.

چاوەڕوان دەکرێت لیژنەکە لە ماوەی 48 کاتژمێری داهاتوودا وەڵامی کۆتایی خۆی بداتەوە، تاوەکو گرێبەستە سێ لایەنییەکە بە فەرمی ئەنجام بدرێت و بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.

ئەم دوو بڕیارە بە هەنگاوی گرنگ دادەنرێن بۆ کردنەوەی گرێکوێرەی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان و چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان هەولێر و بەغدا.

بە جێبەجێکردنی بڕیارەکان، حکومەتی عێراق هیچ بیانویەکی بەدەستەوە نامێنێت بۆ نەناردنی مووچەی هەرێم و دەبێت قۆناغ بەقۆناغ موچەی مانگەکانی مووچە خۆرانی هەرێم بنێرێت، کە تا کۆتایی ئەمساڵ دەکاتە شەش مووچە.