هەواڵ

لەیەک مانگدا لە ئێران 40 کۆڵبەر بونەتە قوربانی و 36 چالاکیش دەستگیرکراون

بەپێی ئامارێک کە لە لایەن تۆڕی مافی مرۆڤی کوردستانەوە بڵاوکراوەتەوە، لە ٢١ـی ئادار تا ٢٠ـی نیسانی ٢٠٢٤، پێنج کۆڵبەر بە تەقەی هێزە چەکدارەکانى ئێران کوژراون، پێنج کۆڵبەریش بەهۆی کەوتنەخوارەوە لە بەرزایی، وەستانی دڵ و ڕەقبوونەوە گیانیان لەدەستداوە.
هەر لەو ماوەیەدا ٣١ کۆڵبەر بە تەقەی ڕاستەوخۆی هێزە چەکدارەکانى ئێران و ١١ کۆڵبەریش بە هۆی کەوتنەخوارەوە لە بەرزایی و تەقینەوە مین و ڕووداوی دیکەوە برینداربوون، لە کۆی ئەو کۆڵبەرانەی لەو مانگەدا بوونە قوربانی ٣٠ حاڵەتیان لە ناوچە سنوورییەکانی نەوسوود تۆمار کراوە.
لە ڕاپۆرتەکەدا سەبارەت بە دۆخی کۆڵبەران، ئاماژە بە دۆسییەی کۆڵبەرێکی مێردمنداڵ بە ناوی دانیال مام ئەحمەد خەڵکی مەریوان کراوە، کە لەلایەن دادگاوە سزای دوو ساڵ زیندان، لێدانی ٧٤ قامچی و پێبژاردن بە بڕی دوو ملیار تمەنی بەسەردا سەپێندراوە.
لەبەشێکی دیکەی ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە بەوەکراوە، لەم مانگەدا ٣٦ چالاکوان لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستبەسەرکراون، هەروەها سزای زیندان و سزای دارایی بەسەر شەش چالاکواندا سەپێندراوە.
لە درێژەی ڕاپۆرتەکەی تۆڕی مافی مرۆڤی كوردستان باس لەوەکراوە، فشارەکان بۆ سەر بنەماڵەی گیانبەختکردووانی سەرهەڵدانی “ژن ژیان ئازادیش” بەردەوامە، لەو چوارچێوەدا ئومێد قەدیمی برای فوئاد قەدیمی لە گیانبەختکردووانی سەرهەڵدانەکە سزای زیندان و پێبژاردنی بەسەردا سەپێندراوە و کەمال لوتفی باویکی ڕەزا لوتفی یەکێکی دیکە لە گیانبەختکردووانی ئەو سەرهەڵدانە، دەستگیرکراوە و چارەنووسی نادیارە.
سەبارەت بە جێبەجێکردنی سزای لەسێدارەدانیش لە ڕاپۆرتەکەی تۆڕی مافەکانی مرۆڤدا هاتووە، کە لە ماوەی ئەو مانگەدا سزای لەسێدارەدانی زیندانییەک بە ناوی ئەفشین باغ نشین خەڵکی کەنگاوەر لە زیندانی ورمێ جێبەجێ کراوە، کە بە تۆمەتی بازرگانی بە ماددەی هۆشبەر ئەو سزایەی بەسەردا سەپێندرابوو.
هەروەها، لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە بە دۆخی زیندانیانی سیاسیی و بێبەشکردنیان لە مافەکانیان کراوە و لەو ڕووەوە ئەوە خراوەتەڕوو، کە لە دژی ئەو پێشێلکارییانە ژمارەیەک زیندانی سیاسیی بە تایبەتی لە زیندانی ورمێ مانیان لە خواردن گرتووە.
هەروەها تۆڕی مافەکانی مرۆڤی کوردستان ئاماژەی بەوەشکردووە، لەو مانگەدا کتێبفرۆشیەک لە سنە و شوێنێکی گەشتیاری لە مەریوان بە پاساوی ڕەچاونەکردنی “حیجاب” لەلایەن کڕیاران و سەردانیکەرانیان داخراون.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.