توێژینەوەکە لەزانکۆی جۆن مۆریس لەبەریتانیا ئهنجامدراوهو دەرکەوتووە، ئەو کەسانەی چاویان شینە لەروناکیی کزدا توانای خوێندنەوەیان باشترە لەو کەسانەی چاویان قاوەیی یاخود رەشە.
کۆیکۆ یاماگوچی، پسپۆڕی بۆماوەزانی و سەرپەرشتیاری توێژینەوەکە دەڵێت، ''بۆمان دەرکەوتووە کە ئەوانەی چاویان شینە هەمیشە ئارەزوی روناکیی کز دەکەن و ئاسودەن ئەگەر لەروناکییەکی کزدا نوسین بخوێننەوە''.
بەگوێرەی ئاماری نەتەوەیەکگرتووەکان، 8٪ بۆ 10٪ی دانیشتووانی جیهان چاویان شینەو 70٪ بۆ 80٪ی دانیشتووانی جیهان چاویان قاوەییە.
شاندی حکومەتی هەرێم و حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و
مووچە گەیشتوون بەرێککەوتن، رێککەوتنەکە تەنها ئەوەی ماوە سودانی ئیمزای
لەسەربکات، لە کۆبونەوەی ئەمشەوی چوارچێوەی هەماهەنگیدا ئیمزاکردن یان رەتکردنەوەی
رێککەوتنەکە یەکلایی دەبێتەوە.
چەند رۆژێکە شاندی حکومەتی هەرێم و حکومەتی عێراق لە
گفتوگۆدان بۆ گەیشتن بە رێگەچارەیەک بۆ لابردنی بەربەستەکانی بەردەم
هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم، هەرچەندە تائێستا ناوەڕۆکی رێککەوتنەکە
بڵاونەکراوەتەوە، بەڵام هەردولا رێککەوتوون لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم و
رادەستکردنی نیوەی داهاتی ناخۆ لەلایەن هەرێمەوە بە بەغدا، لەبەرامبەردا بەغدا مووچەی
هەرێم دەنێرێت.
مەسرور بارزانی، سەرکی حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای
کۆتاییهاتنی کۆبونەوەی ئەمڕۆ ئەنجومەنی وەزیران بڵاویکردەوە، هەرێم هەموو نەرمییەکی
نواندووە بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێم لە ڕێگەی کۆمپانیای سۆمۆ و گەڕاندنەوەی
داهاتی فرۆشتنی نەوتی هەرێم بۆ وەزارەتی دارایی فیدڕاڵ.
بەنوەی سەرۆکی حکومەت، ئێستا هەرێمی کوردستان و کۆمپانیا
نەوتییەکان، بە هەموو شێوەیەک ئامادەیی هاوکاریان لە گەل حکومەتی فیدڕال پێشان داوە
بۆ هەناردە کردنەوەی نەوت ئەویش لە پێناوی بڕینی هەموو ئەو پاسا و بیانووانەی کە بەغدا
بەکاریهێناون بۆ نەناردنی مووچەی موچەخۆرانی خەڵکی کوردستان.
سەرۆکی حکومەت
رایگەیاند، چاوەڕێی بڕیاری حکومەتی فیدڕاڵ دەکەن بۆ پەسەندکردنی ئەو
لەیەکتێگەیشتنە هاوبەشانەی کە لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا، لە نێوان هەردوولا بە ئامادەبوونی
نوێنەری کۆمپانیا نەوتییەکان هاتووەتە ئاراوە
بەپێی زانیارییەکان، سێ رۆژە شاندی بەغدا و هەرێم لەسەر
رەشنوسێک رێککەوتوون، هەرچەندە چاوەڕوان دەکرا لە کۆبونەوەی 1ـى تەموز
ئونجومەنی وەزیرانی عێراق بڕیار لەسەر رەشنوسەکە بدات، بەڵام سودانی دەیەوێت
رەزامەندی لایەنەکان چوارچێوەی هەماهەنگی وەربگرێت.
ئەمشەو چوارشەممە کۆبونەوەی چوارچێوەی هەماهەنگی لە بەسڕە
ئەنجام دەدەرێت و سودانی بەشدار دەبێت و رەشنوسی رێککەوتنەکە لەگەڵ خۆی دەباتە سەر
مێزی چوارچێوەی هەماهەنگی بۆ واژۆ کردن و وەرگرتنی رەزامەندی.
لە ئەگەری رەزامەندی
چوارچێوەی هەماهەنگی، ئەوا سودانی ئیمزا لەسەر رێککەوتنەکە دەکات و دەچێتە بواری
جێبەجێکردنەوە، هەرچەندە تائێستا رووننییە هەناردەکردنوەی نەوت پێش ناردنی موچە
دەکەوێت، یان پێش هەناردەکردنەوەی نەوت موچە لەلایەن بەغداوە دەنێردرێت.