تەندروستی

بەکارهێنانی مۆم بۆ پاککردنەوەی گوێ بنەمای زانستی و راستی هەیە؟

مۆمی گوێ چییە؟
مۆمی گوێ: پرۆسەیەکە کە مۆمێکی داگیرسێنراو دەنێرێتە ناو بۆشایی گوێ، مۆمی گوێ بە شێوەیەکی قوچەکیە، مۆمەکە لەناوەڕاستی بۆشایی گوێ دادەنێن، ئەوانەی بەکاری دەهێنن پێیان وایە، چارەسەرێکی جێگرەوەیە، کە هەندێک وایدەناسێنن و بەکاری دەهێنن، بۆ ڕزگاربوون لە ناتەواوی گوێ، مۆمەکە کە لە ناو گوێدا گیری خواردووە، (١٠) ئینجە و درێژ و بەتاڵە. 

دروستکەرانی مۆمی گۆێ و بانگەشەکاران و لایەنگرانی ئەم کردارە بانگەشەی ئەوە دەکەن کە مۆمی داگیرسێنراو پێوانەیەکی گەرمی دروست دەکات بۆ دروستکردنی حاڵەتی هەڵمژین کە هەموو ئەو کەموکوڕیانە دەردەهێنێت و مۆمی گوێ کە لە کەناڵی دەنگدا گیر کراوە.
 
بەڵام ئەم بانگەشانەی دەکرێن نالۆژیکین، لە ئێستادا هیچ لێکۆڵینەوە و بەڵگەیەک نییە بۆ سەلماندنی ئەوەی کە مۆمی گوێ ئەم سوودانەی لەسەری ووتراون و بانگەشەی بۆ دەکەن، کە دەتوانێت چارەسەری چەندین نەخۆشی گوێ بکات، دوورە لە ڕاستیەوە.

لەکاتی جێبەجێکردنی ئەم کردارە، کەسەکە دەکەوێتە لای ڕاست یان چەپ، پاشان مۆمێک دادەنێت لە ناو گوێ. پەڕە، کاغەزی فویل یان پارچەیەک پلاستیک بەزۆری بە بازنەیی لە دەوری گوێدا دادەنرێت، بۆ ڕێگریکردن لە زیانگەیاندن بە دەموچاو یان مل یان قژ ئەگەر لە گوێوە بکەوێتە خوارەوە.

پاش دانانی مۆمەکە بۆ ناو گوێکە، کاتێ تەواو بوو و  کۆتایی هات سەیری دواوەی مۆمە داگیرساوەکە دەکرێت، دەبینین تێکەڵەیەک وەک ماددەی مۆم دروست بووە، وەک شەمعی گوێی یە، کەچی دوورە لەڕاستیەوە شەمعی گوێ نیە، بەڵکو خودی ئەم مۆمەی گوێیە کەسوتاوە ئەوە شەمعی مۆمەکەیە نەک گوێیەکە.

هەرچۆنێک بێت، ئەم کردارە نادڵنیا و نەناسراوە، ئەوانەی بەکاری دێنن دەڵێن ئەو گەرمایەیی مۆمەکە وادەکات گوێچکەکان پاک بکاتەوە ئەمەش دوورە لە ڕاستیەوە، چونکە هیچ بنەمایەکی زانستی پزیشکی و تەندروستی نیە و پشت ڕاست نەکراوەتەوە.

هەواڵ

سوریا دوای ئەسەد ؛دەرفەت و بنیاتنانەوەی نەتەوەیەک

سوریا دوای ئەسەد ؛دەرفەت و بنیاتنانەوەی نەتەوەیەک

نەجیبە مەحمود

ڕۆڵی کورد لە شۆڕشی گەلانی سوریادا گرنگییەکی تایبەتی هەیە و دەتوانرێت ئاماژە بە چەند لایەنێکی سەرەکی بکرێت:

لەوانە :_ 1. ڕۆڵی سەربازی، کورد بەتایبەت هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) و یەکینەکانی پاراستنی گەل (یەپەگە) ڕۆڵێکی سەرەکییان لە شەڕی داعش و گروپە توندڕەوەکانی تردا بینی. ئەم هێزانە توانیان ناوچەیەکی فراوان لە دەستی داعش ڕزگار بکەن و وەک هێزێکی سەرەکی لە شەڕی دژ بە تیرۆر ناسێنران.

2 دوای دەستپێکردنی شەڕی ناوخۆ، کورد توانی ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی خۆی بەڕێوەببات و سەربازییەکی ئۆتۆنۆم بە ناوی (ڕۆژاڤا) پێکبهێنێت. ئەم سیستەمە بە جۆرێک هەوڵیدا نەخشە دیموکراسی و فرە کولتوورییەکان لە کۆمەڵگەی ناوخۆییدا جێبەجێ بکات.

3. کورد وەک گرووپێکی نەتەوەیی خاوەن مێژوو و کولتووری تایبەت بە خۆیان، بەشدارییان لە فرەچەشنی نەتەوەیی و ئایینی وڵاتەکەدا کردووە. ئەوان بەدوای مافەکانیاندا دەگەڕان و ناسنامەی کولتووری خۆیان بپارێزن، لە هەمان کاتدا گرنگییان بە پێکەوەژیانی ئاشتیانە لەگەڵ نەتەوە و ئایینەکانی دیکەی سوریادا دەدا.

4. کورد ڕۆڵێکی گرنگی هەبوو لە دانوستانە سیاسییەکان سەبارەت بە داهاتووی رۆژئاوا و سوریا. ئەوان داوای دانپێدانان بە مافەکانیان و ئۆتۆنۆمییان لە چوارچێوەی سوریایەکی دیموکراسیدا کرد. 5. لەگەڵ بوونی تەحەددیات و گرژیەکان، لە هەمان کاتدا ڕۆڵی کورد لە شۆڕشدا ، بەتایبەتی لە پێوەندی لەگەڵ حکومەتی ناوەندی سوریا و هەروەها لەگەڵ تورکیا کە نیگەران بوو لە کاریگەرییەکانی کوردەکان لەسەر سنوورەکانی. بە گشتی کورد وەک یاریزانێکی سەرەکی لە شۆڕشی رۆژئاوا و گەلانی سوریا لە گۆڕەپانی سەربازی و سیاسی و کۆمەڵایەتیدا دەرکەوت و ڕۆڵی ئەوان کاریگەرییەکی زۆری لەسەر پرۆسەی گەشەسەندنی ئەم وڵاتە هەبوو. هەروەها لە ئێستادا لە دوای ڕووخانی حکومەتی بەشار ئەسەد لە سوریا گۆڕانکارییەکی گەورە دەبێت کە دەتوانێت لێکەوتەی زۆری بۆ داهاتووی ئەم وڵاتە و ناوچەکە هەبێت.

لە دۆخێکی وادا ئەو هەنگاوانەی کە دەتوانرێت ئەنجام بدرێن وەک - دامەزراندنی حکومەتی ئینتقالی، دوای ڕووخانی حکومەت پێویستە حکومەتێکی ڕاگوزەر دابمەزرێنرێت کە نوێنەری سەرجەم نەتەوە لەخۆ بگرێت. پێویستە ئەم حکومەتە بتوانێت وەڵامی پێداویستییەکانی خەڵک بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاسایش و سەقامگیری. -دابینکردنی ئاسایش و ڕێگریکردن لە ئاژاوەگێڕی و تاڵانی موڵکی گشتی،کە یەکێک لە ئەرکە سەرەکییەکانی دوای ڕووخانی ڕژێم ئەگەری ئاژاوەگێڕی و توندوتیژی ناوخۆیی هەیە ، پێویستە ڕێوشوێن بگیرێتەبەر بۆ دڵنیابوون لە ئاسایشی ناوچە جیاوازەکان و هێزی ئەمنی نوێ پێکبهێنرێت بە ئامانجی پاراستنی هاوڵاتیان. - ئەنجامدانی دیالۆگی نیشتمانی لە نێوان گروپە جیاوازەکانی کۆمەڵگەی سوریا بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنی سیاسی و کۆمەڵایەتی پێویستە.

ئەم دیالۆگانە دەتوانن یارمەتیدەر بن بۆ بەهێزکردنی پێکەوەژیانی ئاشتیانە و ڕێگریکردن لە گرژییە نەتەوەیی و ئایینییەکان. - دوای چەندین ساڵ لە شەڕ و وێرانکاری، پێویستی بە بەرنامەی بەرفراوانی ئاوەدانکردنەوە و پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری و خزمەتگوزارییە گشتییەکان و ئابووری هەیە. پشتیوانی نێودەوڵەتی لەم بوارەدا دەتوانێت زۆر کاریگەر بێت. - پێویستە گرنگی تایبەت بە مافی مرۆڤ و دادپەروەری ئینتقالی بدرێت.

ئەمەش لێکۆڵینەوە لە تاوانەکانی جەنگ و پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە کاتی جەنگ و هەوڵدان بۆ چەسپاندنی مافی قوربانییەکان دەگرێتەوە -بەهێزکردن و پاڵپشتیکردنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و گروپە کۆمەڵایەتییە کاراکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ دروستکردنی کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی و بەشدار. - لەدوای ڕووخانی حکومەت پێویستی بە ڕاکێشانی هاوکاری نێودەوڵەتی هەیە بۆ ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدانی وڵات. ئەم یارمەتییانە دەتوانن یارمەتی دارایی و مرۆیی و تەکنیکی لەخۆ بگرن.

لە کۆتاییدا، هەر کارێک لە دوای ڕووخانی حکومەت، دەبێت وەڵامی خواست و پێداویستییەکانی گەلی سوریا بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاشتی و سەقامگیری هەمیشەیی لەو وڵاتەدا.