تەندروستی

بۆچى بەراورد بە رابردوو ئێستا رێژەى قەڵەویی لە زیادبوندایە؟

توێژینەوەکان دەریانخستوە، بەگشتی لەدوای ساڵی 1990ەوە ژمارەی گەورەساڵانی قەڵەو دوو هێندە زیادیکردوە و لە هەرزەکارانیشیدا ژمارەکە چوار هێندە زیادی کردوە، بۆ رێگەگرتن لێی بەدوای ئەو هۆکارانەشدا دەگەڕێن کە لە نەوەی ئێستادا دەبنە هۆی قەڵەوی.


لە راپۆرتێکدا کە ماڵپەڕی (FBR)ی روسی بڵاویکردوەوە هاتوە، زاناکان بەدوای هۆکارێکدا دەگەڕێن بۆئەوەی بگەنە ئەو دەرئەنجامەی بۆچی مرۆڤەکان لە رابردودا سەرەڕای خواردنی خۆراک بەرێژەیەکی زۆر، بەڵام کێشیان زیادی نەکردوە، بەپێچەوانەی ئەوەی ئێستا هەیە.

نەوی قەڵەوی:

ملیۆنان کەس لە سەرانسەری جیهان، هەوڵی پاراستنی کێشێکی تەندروستی لەشیان دەدەن بەپەیڕەوکردنی شێوازی ژیانی تەندروست.

لە ساڵی 2019دا پێنج ملیۆن کەس بەهۆی زیادبونی کێش-ەوە گیانیان لەدەستداوە، لەکاتێکدا لە ئێستادا زیاتر لە دوو ملیار کەس بەدەست کێشی زیادە یان قەڵەوی دەناڵێنن، دابەزاندنی کێش لەمڕۆدا پێویستی بە هەوڵێکی زۆرە و بە تێپەڕبونی کات پێویستی بە دوو هێندە هەوڵدان هەیە، لە بەرامبەردا نەوەکانی پێشوو تووشی کێشەی زیادبونی کێش نەبوون، هەرچەندە بە تایبەتی خۆیان لە خۆراکدا سنووردار نەکرد وەک ئەوەی ئەمڕۆ هەیە.

کەمی چالاکیی جەستەیی:

زانایان دەڵێن: بەهۆی ئەوەی مرۆڤەکانی ئێستا ژیانیان زیاتر لە نێوان کورسی و ئۆفیس و ئۆتۆمبێل و قەنەفە بەڕێدەکەن، ئەوەش دەمانگەیەنێتە ئەو راستییەی کە پەیوەندییەکی پتەو لە نێوان قەڵەوی و نەبونی جوڵەی جەستەیی هەیە.

کەمیی کالۆری:
 
هەروەها، نەوەی ئێستا پێویستی بە هەوڵی زیاتر هەیە بۆ کۆنتڕۆڵکردن و دابەزاندنی کێشیان و ناچاردەبن بڕێکی کەمتر کالۆری بخۆن و زیاتر بجوڵێنن.

هەرچەندە تا ئێستا هیچ دەرەنجامێکی رون دەست زانایان نەکەوتوە سەبارەت بە هۆکارەکانی زیادبونی کیشی لەش، بەڵام هەندێک گریمانە دەکەن کە بریتین لەوەی گۆڕانکارییە هۆڕمۆنییەکان پەیوەست بە زیادبون و پاراستنی کێش دەتوانن کاریگەرییان هەبێت، بەهۆی ئێستا بڕێکی زۆر ماددەی کیمایی بۆ پاراستنی خۆراک بەکاردەهێنرێت.

هەروەها بەکارهێنانی بەردەوامی دەرمان، جگە لەوەش ئەو دژە زیندەییانەی کە لە بواری پزیشکی و کشتوکاڵیدا بەکاردەهێنرێن، وردە وردە زیندە چالاکییەکانی مرۆڤ دەگۆڕن.

بەگشتی پزیشکان بە وردی گرنگی بە پرسی خۆراک دەدەن بۆ دابەزاندنی کێش، بەڵام زاناکان درک بەوە دەکەن کە قەڵەوی نەخۆشییەکە و پەیوەستە بە چەندین هۆکارەوە، بۆیە پێویستە بەدوای ڕێگایەکدا بگەڕێن بۆ ڕزگاربون لێی.

هەواڵ

کێ دەبێتە سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان؟

چاوەکان لەسەر دانیشتنی داهاتوویی پەرلەمانی کوردستانن کە ئاخۆ کێ دەبێتە سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان؟ لەکاتێکدا سێ لایەنە سەرەکییەکە کانیدیان بۆ پۆستەکە هەیە

رۆژی دووشەممە، یەکەمین دانیشتنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان بەڕێوەچوو، دانیشتنەکە بە کراوەیی هێڵدرایەوە و چەند کەسێکیش خۆیان بۆ دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمان کاندید کرد. سەرۆکی دیوانی پەرلەمانی کوردستان دەڵێت، لە ئەمڕۆوە دەبێت پەرلەمانتارەکان دەوام بکەن و جارێکی دیکەش دەرگەی خۆپاڵاوتن بۆ بەربژێری سەرۆکایەتی ناکرێتەوە.

لەگەڵ کردنەوەی دەرگای خۆ کاندیدکردن بۆ دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان، هەریەکە لە فرکسیۆنەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان، یەکێتی نیشتمانیی کوردستان، نەوەی نوێ و پێکهاتەکان کاندیدی خۆیان تۆمار کرد.

بۆ پۆستی سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان پارتی دیموکراتی کوردستان دوو کاندیدیان هەبوون، ئەوانیش ڤالا فەرید و هەڵگورد شێخ نەجیب. یەکێتی نیشتمانی کوردستانیش بە هەمان شێوە دوو کەسی بۆ پۆستەکە کاندید کرد، کە میران محەممەد و شاڵاو کۆسرەت رەسووڵ بوون. نەوەی نوێش کاندیدێکی بۆ سەرۆکی پەرلەمان هەیە، کە کوردەوان جەمالە.

بۆ جێگری سەرۆکی پەرلەمانیش هەریەکە لە بەهجەت عەلی و مەرد عەلی رەسووڵ لە پارتی دیموکراتی کوردستان، ئومێد حەمەساڵح و ئازاد حەمەئەمین لە یەکێتی نیشتمانیی کوردستان، هەروەها عەدنان حوسێن لە نەوەی نوێ خۆیان کاندیدی کرد.

بۆ پۆستی سکرتێری پەرلەمانیش لە یەکێتی شیرین یونس و شلێر غەفوور. هاڤین سەعید لە پارتی، سەوسەن کاکەمەند، لە نەوەی نوێ، نەجدەت نووری پێکهاتەی تورکمان لە سلێمانی و رامی نووری لە پێکهاتەی کریستیانەکان لە هەولێر، بەربژێرن.

هیوا نەسرەدین، جێگری سەرۆکی دیوانی پەرلەمانی کوردستان دەڵێت: "بەگوێرەی پەیڕەی نێوخۆی پەرلەمان، جارێکی دیکە دەرگەی خۆپاڵاوتن بۆ دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان ناکرێتەوە و دەبێت ئەوانەی دوێنێ خۆیان بەربژێر کرد، یەکێک لەوانە هەڵبژێردرێت بۆ پۆستەکانی سەرۆک، سکرتێر و جێگری سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان".

لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستاندا کە 20-10-2024 بەڕێوەچوو، پارتی دیموکراتی کوردستان زۆرترین کورسی بەدەستهێنا کە 39 کورسی بوو. دوای ئەویش یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان 23 کورسی و نەوەی نوێ 15 کورسییان بەدەستهێنا.