تەندروستی
ئیندۆمی زیان بە خانەکانی مێشک دەگەیەنێت
2025-01-30
ماڵپەڕی" ئەل ئەیام" لە بابەتێکی تەندروستیدا چەند زیانێکی خواردنی ئیندۆمی بڵاوکردوەتەوە و ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، ئیندۆمی خوێی چینی تێدایە، ئەمەش دەبێتە هۆی زیانگەیاندن بە خانەکانی مێشک لاوازیان دەکات و لە هەندێک حاڵەتیشدا لەناویان دەبات.
بەپێی هەواڵەکە، زیانێکی زۆر خواردنی ئیندۆمی دەبێتە هۆکارێک بۆ زۆرێک لە نەخۆشییە شێرپەنجەییەکان وەک شێرپەنجەی مێشک و سییەکان، هاوکات هۆکارێکە بۆ زیادبوونی کێش و قه‌ڵه‌وی و کۆنیشانه‌ی ئێکس و که‌م خوێنی و که‌می مادده‌ی ئاسن.
د.کامەران رەسول ژاژڵەیی، پسپۆڕی زانستی خۆراک و نه‌شته‌رگه‌ری گشتی سەبارەت بە زیانەکانی ئیندۆمی لەسەر منداڵ ڕایگەیاندووە، ئیندۆمی دەبێتە هۆی دواکه‌وتنی گه‌شه‌ی منداڵ و زیادبوونی ئه‌گه‌ری کورتی باڵا له منداڵ و مێرد منداڵان، ئه‌گه‌ر ڕۆژانه یان هه‌فته‌ی چه‌ند جارێک بخورێت.
پێشتر، گۆڤاری (راما) راپۆرتێكی ته‌ندروستی جیهانی له‌سه‌ر مه‌ترسییه‌كان ئیندۆمی بڵاوكردۆته‌وه له‌و راپۆته‌دا ئه‌وه هاتوه كه ئیندۆمی جۆره خوێیه‌كی تێدایه له‌جۆری (E) كه له وڵاتی چین دروست ده‌كرێت و ئه‌و جۆره خوێیه مه‌ترسی هه‌یه بۆ تێكچونی مۆخ و نه‌خۆشی ده‌ماره‌كان و نه‌خۆشی له‌بیرچونه‌وه و شێرپه‌نجه‌ی مۆخ و دروستبونی ئازار له‌ناو سكدا.
سەبارەت بەو زانیارییانەشی باس لەوە دەکەن هۆکارێکە بۆ توشبوون بە شێرپەنجە، دکتۆر فەهد ئەلخدایری، زانای توێژینەوەی پزیشکی لە یەکەی ماددە شێرپەنجەییەکان لە سەنتەری توێژینەوە لە نەخۆشخانەی پسپۆڕی مەلیک فەیسەڵ ڕایگەیاندووە: "نوودڵ لە جۆری ئیندۆمی بە هیچ شێوەیەک نابێتە هۆکاری نەخۆشیی شێرپەنجە و تەنانەت زیانیشی نییە ئەگەر بەڕێژەیەکی مامناوەند بخورێت".
بابەتی لێکچو
-
جیهان؛ تا ئێستا نزیکەی 10 ملیۆن کەس بە شێرپەنجە گیانیان لەدەستداوە
تەندروستی2025-02-04
-
زیانەکانی خواردنەوە وزە بەخشەکان بۆ سەر تەندروستی چیین؟
تەندروستی2025-02-02
-
زەردێنەی هێلکە بخۆن و گەشە بە مێشکتان بدەن
تەندروستی2025-01-29
-
خواردنەوە کحولییەکان دەبنە هۆی قەڵەوی و کێشە بۆ کۆئەندامی هەرس دروست دەکەن
تەندروستی2025-01-27
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
ئەو فەرمانبەرانەی ئەمساڵ خانەنشین دەبن دوو تا سێ پلە بەرزکردنەوەیان دەفەوتێت
هەواڵ2025-02-01
1
-
بودجە لە بەرژوەندی هەرێمی کوردستان هەموار کرایەوە
هەواڵ2025-02-02
2
-
جیهان؛ تا ئێستا نزیکەی 10 ملیۆن کەس بە شێرپەنجە گیانیان لەدەستداوە
تەندروستی2025-02-04
3
-
کەوتنی بەشار ئەسەد پاشەکشە بە "بەرەی مقاوەمە" بەرامبەر ئەمەریکا دەکات
هەواڵ2025-02-01
4
-
کۆتایی ئەم هەفتەیە زوترین کاتە بۆ دابەشكردنی مووچە
هەواڵ2025-02-02
5
-
زیانەکانی خواردنەوە وزە بەخشەکان بۆ سەر تەندروستی چیین؟
تەندروستی2025-02-02
6
-
ترامپ جەنگی ئابوری لە دژی سێ وڵات ڕاگەیاند
هەواڵ2025-02-02
7
-
وردەکاری… پێشبینی دەکرێت ترامپ و پوتین لە سعودیە یان ئیمارات کۆببنەوە
هەواڵ2025-02-03
8
تەندروستی
جیهان؛ تا ئێستا نزیکەی 10 ملیۆن کەس بە شێرپەنجە گیانیان لەدەستداوە
2025-02-04
شێرپەنجە یەکێکە لە هۆکارە سەرەکییەکانی مردن لە جیهاندا، کە لە هەر ٦ مردنێک، یەکێکیان بەهۆی نەخۆشی شێرپەنجەوەیە ، بە پێی کۆتا داتای ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی کە لەسەر نەخۆشی شێرپەنجە بڵاوی کردووەتەوە، ٢٠ ملیۆن حاڵەتی نوێی شێرپەنجە دەست نیشان کراوە و ٩.٧ ملیۆن کەس بەهۆی شێرپەنجەوە گیانیان لە دەست داوە. کە بە پێی پێشبینییەکان تاوەکوو ساڵی ٢٠٥٠ ئەم ڕێژەیە بە ڕێژەی لە سەدا ٧٧٪ زیاد دەکات.
ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی ئەوەشی ئاشکرا کردووە، کە تەنها لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەرستدا زیاتر لە ٧٨٨،٠٠٠ هەزار کەس بە نەخۆشی شێرپەنجە تۆمارکراون، لە هەمان کاتدا پێشبینی ئەوەیان کردووە کە ئەم ڕێژەیە تاوەکوو ساڵی ٢٠٤٥ ببێتە دوو هێندە و بگاتە ١.٥٧ ملیۆن نەخۆشی شێرپەنجە.
بەپێی کۆتا داتاکانی وەزارەتی تەندروستی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لە ساڵی ٢٠٢٢دا، نۆ هەزار و ٦١ کەس لە هەرێمی کوردستان تووشی نەخۆشی شێرپەنجە بوون و بەربڵاوترین جۆرەکانی شێرپەنجە لە هەرێمی کوردستان، بریتین لە، شێرپەنجەی مەمک، کۆڵۆن، سییەکان، پێست، غوددە، پرۆستات، لیوکیمیا، مێشک، منداڵدان.
ئەو هۆکارانەی کە مەترسی تووشبوون بە شێرپەنجە زیاد دەکەن، ئەمانەن : جگەرەجگەرەکێشان، نەخۆشییە ڤایرۆسییەکان وەک (ڤایرۆسەکانی وەک HPV کە دەبێتە هۆی تووشبوون بە شێرپەنجەی ملی منداڵدان، هەروەها ڤایرۆسی جگەر HBV وHCV دەبێتە هۆی شێرپەنجەی جگەر)، قەڵەوی و شێوازی ژیان ، پیسبوونی ژینگە، بەرکەوتنی تیشک، بۆماوەیی.
ئێستا دەرکەوتووە کە لە سەدا ٥٠٪ی شێرپەنجەکان دەکرێت خۆمانیان لێ بپارێزین لە ڕێگەی: وازهێنان و دوورکەوتنەوە لە جگەرەکێشان و بەرهەمەکانی تووتن، کەمکردنەوە یاخود بەکارنەهێنانی خۆراکی خێرا و ئامادەکراو و پڕ چەوری و کالۆری، خواردنی میوە و سەوزەی زیاتر، ئەنجامدانی وەرزشی بەردەوام. هەروەها ئەنجامدانی پشکنینی پێشوەختە بە تایبەت بۆ ئەو کەسانەی کە لە خێزانەکانیاندا (بۆماوەیی) شێرپەنجە هەیە وەک (شێرپەنجەی مەمک)، دەبێتە هۆی زووتر دەستنیشان کردنی قۆناغە سەرەتاییەکانی شێرپەنجە، ئەمەش وادەکات چارەسەری شێرپەنجە ئاسانتر بێت و لە کاتێکی کەمدا چارەسەری گونجاوی بۆ ئەنجام بدرێت.
