هەواڵ
کەوتنی بەشار ئەسەد پاشەکشە بە "بەرەی مقاوەمە" بەرامبەر ئەمەریکا دەکات
2025-02-01
کەوتنی ڕژێمەکەی بەشار ئەسەد و مەترسییەکانی سەرهەڵدانەوەی داعش گۆڕانکاری لە هەڵوێستی "بەرەی مقاوەمە" دژی ئەمەریکا دەکات، سەرکردەیەکی ئەو گروپانە دەڵێت، ئێستا زۆرینەی سەرکردەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەکان لەگەڵ مانەوەی هێزەکانی ئەمەریکان.
سەرهەڵدانەوەی داعش ترسی سەرەکییە، بەپێی ئاژانسێکی ئەمەریکی بەشێوەیەکی نافەرمی عێراق داوای درێژکردنەوەی ئەرکی هێزەکانی کردووە، بەڵام سودانی لە پاشەکشەکردن دەترسێت.
ئاژانسی ئەسۆشێتد پرێس لە زاری چەند بەرپرسێکی عێراقی و ئەمەریکییەوە بڵاویکردەوە، کەوتنی بەشار ئەسەد لە سوریا وایکردووە لایەنە هاوپەیمانەکانی ئێران لە عێراقی دراوسێدا بە داواکارییەکانیان بۆ دەرچوونی هێزەکانی ئەمەریکا لە وڵاتەکەدا بچنەوە.
کەوتنی ڕژێمەکەی ئەسەد کە هاوپەیمانی ئێران بوو لەلایەن هێزەکانی تەحریر شام کە سوننەن، بە بڕوای زۆرینە دەستی تارانی لە ناوچەکە کورت کردوەتەوە و ڕۆڵی گروپەچەکدارەکانی نزیک لەو وڵاتەی لە عێراق لاواز کردووە.
زۆرێک لە عێراق ترسیان هەیە داعش بتوانێت بە سود وەرگرتن لە بۆشاییە ئەمنییەکان بگەڕێتەوە، بە تایبەت کە تا ئێستا دەسەڵاتی نوێ لە سوریا کۆنترۆڵی خۆیان بەسەر وڵاتەکەدا نەچەسپاندووە و سوپای نشتمانیان پێکنەهێناوە.
یەکێک لە بەرپرسانی ئەو گروپە چەکدارانە بە ئاژانسەکەی وتووە،” بەهۆی ڕوداوەکانی سوریاوە، ئێستا زۆرینەی سەرکردەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەکان لەگەڵ مانەوەی هێزەکانی ئەمەریکان لە عێراق و نایانەوێت هێزەکانی ئەمریکا عێراق بەجێبهێڵن”.
بە وتەی ئەو بەرپرسەی گروپەکانی نزیک لە ئێران، سەرکردەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی پشتیوانی ئەو بۆچوونانەن کە باس لە سیناریۆی گەڕانەوەی داعش دەکەن، ترسییان هەیە ئەگەر ئەمەریکا عێراق جێبهڵێت دۆخی ئەمنی عێراق هەرەس بهێنێت.
بەپێی ئەسۆشێتد پرێس دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق، لە ڕاپۆرتێکدا بۆ ئەنجومەنی وەزیران ڕونیکردوەتەوە کە لە ئێستادا کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان و ئەمەریکا لە بەرژوەندی عێراق نییە.
بەرپرسێکی باڵای دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق بە ئاژانسەکەی ڕایگەیاندووە، "ئەو دەنگە بەرزانەی پێشتر باسیان لە کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق دەکرد، بەشێوەیەکی بەرچاو کەمیکردووە". ئاماژەی بەوەشکردووە، “پێشبینی دەکرێت ئەمساڵ هیچ کشانەوەیەک لەلایەن ئەمەریکییەکانەوە ڕوونەدات”.
عێراق لەسەر کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان و ئەمەریکا هیچ داواکارییەکەی فەرمی پێشکەش نەکردووە، بەڵام بە وتەی بەرپرسێکی باڵای وەزارەتی بەرگری ئەمریکا لە دوای کەوتنی ئەسەد بەرپرسانی حکومەتی عێراق" بە شێوەیەکی نافەرمی لە بەرزترین ئاستەکاندا" داوای دواخستنی کۆتایی هاتنی ئەرکی هاوپەیمانانی بە سەرۆکایەتی ئەمەریکا لە عێراق کردووە.
بۆچی عێراق لە سەرهەڵدانەوەی داعش دەترسێت؟
ڕوخانی ڕژێمەکەی بەشار ئەسەد دۆخێکی ڕاگوزەری لە سوریا دروستکردووە، هێزەکانی تەحریر شام بە سەرۆکایەتی ئەحمەد شەرع سەرقاڵی بونیادنانەوەی وڵاتەکە و دروستکردنەوەی دامەزراوەکانن.
ناسەقامگیرییەکانی سوریا و دۆخی ئاڵۆزی وڵاتەکە دڵەڕاوکێی بۆ عێراق و سەرجەم وڵاتانی دراوسێی سوریا دروستکردووە، ترسیان هەیە داعش هاوشێوەی 2014 بە سود وەرگرتن لە ئاڵۆزییەکان گەشە بکاتەوە و جموجوڵی سەربازی ئەنجام بدات.
بە بۆچوونی بەرپرسانی پێنتاگۆن ترس و نیگەرانییەکانی عێراق دروستن، هەرچەندە سەرهەڵدانەوەی داعش بە نزیک نییە، بەڵام تیرۆر دەتوانێت لە دۆخە ئاڵۆزەکاندا گەشە بکات.
ئەمەریکا و عێراق لەسەر کشانەوە ڕێککەوتوون
ساڵی ڕابردوو، ئەمریکا و عێراق بۆ کۆتاییهێنان بە ئەرکی سەربازی هاوپەیمانان بە سەرۆکایەتی ئەمریکا ڕێککەوتنێکیان ڕاگەیاند تا لە مانگی ئەیلولی 2025 بەشێک لە هێزەکان عێراق جێبهێڵن.
کاتێک ڕێککەوتنەکە بۆ کۆتاییهێنان بە ئەرکی هاوپەیمانان لە عێراق کرا، سەرکردە سیاسییەکانی عێراق ڕایانگەیاند، هەڕەشەکانی داعش لەژێر کۆنتڕۆڵدایە و چیتر پێویستیان بە هاوکاری واشنتۆن نییە بۆ لێدانی ئەو شانانەی کە ماونەتەوە.
گروپە چەکدارەکانی عێراق پەیوەندییەکی ئاڵۆزیان لەگەڵ هێزەکانی ئەمەریکا هەبووە، هەمان گروپەکان هەندێکجار هێرشیان کردووەتە سەریان و لە هەندێک کاتی دیکەشدا بوونەتە هاوپەیمانیان بۆ ئاسانکاری لە شەڕێکدا دژی دوژمنێکی هاوبەش.
دوای دەستپێکردنی شەڕی حەماس و ئیسرائیل لە 7ـی تشرینی یەکەمی 2023، لایەنە سیاسی و سەربازییەکانی نزیک لە ئێران بەرزترین دەنگی عێراق بوون کە داوای چونە دەرەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان و ئەمەریکایان دەکرد.
ناکۆکییەکانی ئیسرائیل و ئێران بە تایبەت لەسەر هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە، هۆکاری سەرەکی ئەو داواکارییانە بوون کە داوای چوونە دەرەوەی ئەو هێزانەیان دەکرد.
عێراقییەکان هاوشێوەی بەشێکی زۆری جیهانی عەرەبی پشتیوانی ئەمەریکایان بۆ ئیسرائیل ڕەتدەکردەوە و بە کارێکی ناپەسەند وەسفیان دەکردن.
سودانی نایەوێت پاشەکشە بکات
تا ئێستا عێراق بە فەرمی هیچ زانیاری و هەڵوێستێکی بۆ درێژکردنەوەی ئەرکی هاوپەیمانان لە عێراق دەرنەبڕیووە، باسم عەوادی وتەبێژی حکومەتی عێراق لە دوایین لێدوانیدا ڕاگەیاندووە، "خشتەی کشانەوەی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی نەگۆڕاوە" و کۆبوونەوەکانی نێوان عێراق و بەرپرسانی هاوپەیمانی بەردەوامن.
عێراق بۆ درێژکردنەوەی ئەرکی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی پێویستی بە نوسراوی فەرمی هەیە، بەڵام زۆرینە هاوڕای ئەو بۆچوونەن کە محەمەد شیاع سودانی ئامادە نابێت ئەو داواکارییە پێشکەش بکات.
سودانی ترسی هەیە بە پێشکەشکردنی داواکارییەکی لەو شێوەیە، لەلایەن لایەنە ڕکابەرەکانییەوە وەک پاشکەشە لێکبدرێتەوە و دژی بەکاربهێنرێتەوە.
هێزەکانی هاوپەیمانان و ئەمەریکا لە عێراق
ساڵی 2014 دوای ئەوەی داعش هێرشی کردە سەر عێراق و بەشێکی خاکەکەی داگیرکرد، ئەمەریکا هێزی زیاتری ڕەوانەی عێراق کرد، بەڵام دوای نەمانی داعش بەشێک لە هێزە عێراقییەکان داوای کشانەوەی سوپای ئەمەریکایان بەزر کردەوە.
بەپێی ئەو هاوپەیمانێتیەی کە بۆ ڕوبەڕوبوونەوەی داعش لە ساڵی 2014 لە عێراق و سوریا پێکهێنرا، ئەمەریکا نزیکەی 2500 سەربازی لە عێراق و نزیکەی 900 سەربازیی لە سوریادا هەیە.
لایەنە شیعییەکانی نزیک لە ئێران چەند جارێک پرسی کشانەوەی ئەمەریکایان لە عێراق وروژاندووە، ساڵی 2020 دوای کوژرانی قاسم سولەیمانی و ئەبو مەهدی موهەندیس لەلایەن ئەمەریکاوە لە بەغداد، ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بڕیاریداتا کۆتایی 2020 ئەمەریکا لە عێراق بکشێتەوە، بەڵام بڕیارەکە جێبەجێ نەکرا.
لەم خولەی پەرلەمانیشدا تەنها یەک دانیشتن لەسەر پرسی کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان و ئەمەریکا بەڕیوەچوو، بەڵام ڕێژەی یاسایی بۆ دەرکردنی بڕیارەکە تەواو نەکرا چونکە کورد و سونەکان ئامادەی دانیشتنەکە نەبوون.
بابەتی لێکچو
-
بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت
هەواڵ2025-07-17
-
کەی مووچە دێت؟… دەقی رێککەوتنەکان لەسەر مووچە و نەوت و داهات ئاشكرابوو
هەواڵ2025-07-17
-
بۆ وەستاندنی هێرشە درۆنییەکان داوای کۆبونەوەی بەپەلەی پەرلەمان دەکرێت
هەواڵ2025-07-17
-
لە 16رۆژدا 15 هێرشی درۆنی کراوەتە سەر هەرێم و کێڵگە نەوتییەکان
هەواڵ2025-07-17
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
Mic Exclusive: یەکێتی پێشنیازێک بۆ رادەستکردنی نەوت دەداتە پارتی
هەواڵ2025-07-14
1
-
توانا عوسمان: بێ قەیدوشەرت بەهەموو مەرجێکی بەغدا ڕازیبن
هەواڵ2025-07-16
2
-
رێککەوتن نەکراوە… حکومەتی عێراق کەی پارەی مووچە رەوانە دەکات؟
هەواڵ2025-07-16
3
-
سکاڵای نوێ لە دادگای فیدراڵی لەبارەی دۆسیەی نەوتی هەرێمەوە تۆمارکرا
هەواڵ2025-07-15
4
-
بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت
هەواڵ2025-07-17
5
-
دوو کۆبونەوەی باڵا نەیتوانی مووچە دابەشبکات و ئەنجامی دوو کۆبونەوەی دیکە ماوە
هەواڵ2025-07-14
6
-
ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بۆ بڕیاردان لەسەر مووچەی هەرێم کۆدەبێتەوە
هەواڵ2025-07-17
7
-
کۆمپانیا بیانییەکان دەکشێنەوە؟..هێرشە درۆنییەکان ژێرخانی ئابوری هەرێم دەکەنە ئامانج
هەواڵ2025-07-15
8
هەواڵ
بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت
2025-07-17
بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە.
حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد.
بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت.
بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە.
ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە.
عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە.
ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە.
هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.
