هەواڵ

بەدواداچوون.. ئەو خانەنشینانەی مووچەکانیان لە ملیۆنێک کەمترە 100 هەزار لە مووچەکانیان بڕاوە

ئەو خانەنشینانەی مووچەکانیان لە ملیۆنێک کەمترە، 100 هەزار لە مووچەکانیان بڕاوە، بەپێی بەدواداچونێکی دیجیتاڵ میدیای مایک ئەو بڕە پارەیە دەرماڵەی "بارگرانی ژیان"ە و بەغداد ئامادە نییە بینرێرێت. 

 
ڕۆژی 5ـی شوباتی 2025، حکومەتی هەرێمی کوردستان دەستی بە دابەشكردنی مووچەی مانگی کانوونی دووەمی خانەنشینانی شارستانی کرد. 
زۆرینەی خانەنشیان ڕوبەڕوی ئەو گرفتە بوونەوە کە بڕی 100 هەزار دینار لە مووچەکانیان بڕاوە و هیچ ڕونکردنەوەیەکیشان لەسەر لێبڕینە پێنەدرا. 
بەپێی ئەو بەدواداچونانەی دیجتاڵ میدیای مایک بۆ کێشەکەی کردووە، ئەو 100 هەزار دینارەی کە بڕدراوە دەرماڵەی "بارگرانی ژیان"ە کە حکومەتی عێراق خەرجی دەکات. 
بەپێی ئەو زانیارییانەی بەرپرسانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە دیجیتاڵ میدیای مایک-یان داوە، وەزارەتی دارایی عێراق ئامادە نەبووە ئەو دەرماڵەیە مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج بکات. 
ڕۆژی 8ـی ئازاری 2022، حکومەتی عێراق بڕیاریدا بەخشینی 100 هەزار دیناری مانگانە بە بۆ خانەنشینان و فەرمانبەران و چاودێری کۆمەڵایەتی و ئەوانەی داهاتیان نییە. 
کۆتایی مانگی تشرینی دووەمی 2022، دادگاى باڵاى فیدراڵى عێراق، بڕیاریدا بە پابەندکردنی حکومەتى هەرێمى کوردستان بە کارکردن بە یاسای ژمارە 9ـی ساڵی 2014ـی تایبەت بە یاسای یەکگرتوی خانەنشینی عێراق، بەگوێرەى یاساکە کەمترین موچەى خانەنشینى 400 هەزار دینار دەبێت. پێشتر، 220 هەزار دینار کەمترین مووچەی خانەنشینانی هەرێمی کوردستان بوو

ژمارەی خانەنشیان
بەپێی دوایین ڕاپۆرتی وەزارەتی دارایی و ئابوری بۆ ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان، 277 هەزار و 541 کەس لە هەرێمی کوردستان خانەنشینن.
بەپێی داتاکانی وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان، مووچەی یەک مانگی خانەشینان پێویستی بە زیاتر لە 180 ملیار دیناری مانگانە هەیە. 
سەرەتای ئەمساڵ بڕیاری خانەنشین بوونی زیاتر لە 35 هەزار کەس درا، بە زیادکردنی ئەوان بۆ لیستی خانەنشینی ژمارەی خانەنشینان لە هەرێمی کوردستان لە 300 هەزار کەس نزیک دەبێتەوە. 

هەواڵ

بەڕێوەبەرى سۆمۆ: گرێبەستەکانى کڕینى نەوتى هەرێمى کوردستانمان کۆتایی پێهێنا

کۆمپانیای سۆمۆ رایگەیاند، تەواوی گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانەی نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێمی کوردستانیان دەکڕی، کۆتایی پێهێناوە.

ئەمڕۆ یەکشەممە 16ـی ئەیلولی 2025 کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوتی عیراق- سۆمۆ رایگەیاند، هەموو گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانەی نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێمی کوردستانیان دەکڕی، کۆتاییپێهێناوە.

باسی لەوەشکردووە، دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم، شکۆی عێراق وەک سەرچاوەیەکی سەرەکی بۆ "بازاڕی تینووی ئەوروپا" دەگەڕێنێتەوە.

عەلی نەزار شەتەری، بەڕێوەبەری گشتیی کۆمپانیاکە، بە ئاژانسی هەواڵی عیراقی- واعی راگەیاندووە، ئەوەی لە هەرێمی کوردستان روویدا، بابەتی لێکتێگەیشتن و دانانی میکانیزمی کارکردنە،" و ئاماژەی بەوەشکرد کە "یاسا بەسەر هەموواندا جێبەجێ دەبێت.

روونیکردەوە کە "وەزارەتی نەوتی فیدراڵی و وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی یەک ستراتیژدا کاردەکەن، بەو پێیەی نەوتی بەرهەمهێنراو نەوتی عیراقییە، و تایبەتمەندییەکە تەنها لە سروشتی پەیوەندیی نێوان حکومەتی هەرێم و ئەو کۆمپانیایانەدایە کە لەوێ کاردەکەن.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێم و کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان پێویستیان بە تەواوکردنی میکانیزمی جێبەجێکردنی یاسای بودجەیە، و لەم بارەیەوە گەیشتوونەتە لێکتێگەیشتنی هاوبەش،" و رونیکردەوە کە "هەوڵەکان بەردەوامن بۆ گەیشتن بە رێککەوتنێکی کۆتایی کە رێگە بدات بە دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی خاو بۆ بەندەری جەیهانی تورکی.

شەتەری راشیگەیاندووە، نەوتی خاوی بەرهەمهێنراو لە هەرێمی کوردستان لە ئێستادا هەناردە ناکرێت، بەڵکو لەناوخۆی هەرێمدا بەکاردەهێنرێت، و ئێمە بەپێی یاسای بودجەی ساڵی 2025 کاردەکەین بۆ ئەوەی بڕە زیادەکان لە دوای بەکاربردنی ناوخۆیی بگۆڕدرێن بۆ هەناردە،" و ئاماژەی بەوەشکرد کە "کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوت (سۆمۆ) هەموو گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ کۆمپانیا کڕیارەکاندا کۆتاییپێهێناوە و ئامادەیە بۆ وەرگرتنی بڕەکان هەر کاتێک لەلایەن کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان و حکومەتی هەرێمەوە هەناردە بکرێن

لە کۆتاییشدا ئاماژەی بەوەکردووە، تا ئێستا (سۆمۆ) هیچ بڕە نەوتێکی لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم وەرنەگرتووە، و پەیوەندییە گرێبەستییەکە لەنێوان وەزارەت لە کوردستان و کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکاندا دەمێنێتەوە.