هەواڵ

بۆچی ترامپ و پوتین سعودیە بۆ شوێنی کۆبونەوەکەیان هەڵدەبژێرن؟

Mic
2025-02-13

سەرۆکی ئەمەریکا و سەرۆکی ڕوسیا شوێنی ئەنجامدانی کۆبونەوە چاوەڕوانکراوەکەیان دیاری دەکەن و دەیانوێت سعودیەیان بۆ ئەنجامدانی لوتکەکە هەڵبژارێرن. 
چەندین فاکتەری جیاواز بۆ دیاریکردنی سعودیە هەن کە دیارترینیان پەیوەندییە هاوسەنگەکانی ڕیازە لەگەڵ واشنتن و مۆسکۆ و هەر دوو سەرۆکەکە قبوڵیانە. 
دۆناڵد ترامپ لە دوای دەست بەکاربوونیەوەی وەک سەرۆکی ئەمەریکا یەکەم پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ ڤلادیمیر پوتین سەرۆکی ڕوسیا ئەنجامدا و ماوەی کاتژمێر و نیوێک قسەیان کرد. 
دۆخی ئۆکرانیا، ڕۆهەڵاتی ناوەڕاست، وزە، دۆلار، ژیریی دەستکرد و چەندین بابەتی دیکە تەوەری پەیوەندییەکەیان بووە. 
ترامپ و پوتین ئامادەییان بۆ کۆبونەوە لەگەڵ یەکتر نیشانداوە و ئێستا ئامادەکاری بۆ کۆبونەوەکە دەکەن، سەرۆکی ئەمەریکا ڕاگەیاندووە، "پێدەچێت لە سعودیە لەگەڵ پوتین کۆببمەوە". 
بەپێی کۆشکی کرێملن پوتین لەبارەی کۆبونەوە بە ترامپی وتووە، "هەموو هێورکردنەوەیەک پێویستی بەوەیە کێشەکان لە ڕەگەوە چارەسەر بکرێن".
بۆچی سعودیەیان هەڵبژارد؟ 
سعودیە زەمینەیەکی بێلایەن و دیپلۆماسی هەیە بەتایبەت لە نێوان ڕوسیا و ئەمەریکادا و پەیوەندییە ستراتیژییەکانی لە نێوان هەردوو وڵات پاراستووە.
ئەم ڕۆڵەی سعودیە ڕێگە خۆشکەرە بۆ ئەوەی وڵاتەکە بتوانێت بێتە مەکۆی کۆبونەوەی لوتکەی نێوان ئەمەریکا و ڕوسیا کە دوو جەمسەری سیاسی دژ بە یەکترن. 
هەڵوێستی سعودیە تەنها لە کێشەکانی ئەمەریکا و ڕوسیادا بێلایەنانە نەبووە، بەڵکو ڕیاز بە سیاسیەتێکی هاوسەنگ مامەڵە لەگەڵ گفتوگۆکانی چەکی ئەتۆمی و سیاسەتەکانی وزەی جیهانی دەکات. 
سعودیە لەگەڵ پێگە جوگرافی و سیاسییەکەی، پێگەیەکی بەهێزی ئابورییە، وڵاتەکە یەکێک لە گەورەترین بەرهەم هێنەرانی نەوت هاوشانی ڕوسیا ئەندامی هاوپەیمانی  'ئۆپێک'ە و سیاسەتەکانی کەرتی وزەی کاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر بازارەکانی جیهان لەناویاندا ڕوسیا و ئەمەریکا هەیە.
سعودیە ئەگەر لە ڕوی ئابوری و وزەوە لە ڕوسیاوە نزیک بێت، ئەوا وڵاتەکە لە ڕوی سەربازیی بۆ بازرگانی چەک، بەرگری و شەڕی تیرۆر هاوبەشێکی گەورەی ئەمریکایە.
هاوبەشێتی ئەمەریکا و سعودیەوە کاریگەری گەورەی لەسەر پێگەی سەربازی ڕیاز هەبووە، ئێستا وڵاتەکە توانی بەرگریکردن لە خۆی هەیە و دەتوانێت لە کەشێکی گونجاودا ئاسایشی کۆبونەوە گرنگەکە دابین بکات. 
پەیوەندییەکانی پوتن و ترامپ لەگەڵ ئیمارات و سعودیە
لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوو ترامپ و پوتین پەیوەندی دۆستانەیان لەگەڵ فەرمانڕەواکانی سعودیە پەرەپێداوە، ئەوەیش وایکردووە ئەو وڵاتە وەک شوێنێکی دڵخوازی هەردوو سەرۆکەکە بۆ کۆبونەوە سەیر بکرێت. 
محەمەد بن سەلمان، شازادەی جێنشینی سعودیە، یەکەم سەرۆکی دەوڵەتی بیانی بوو کە پەیوەندی بە ترەمپەوە کرد و پیرۆزبای دووبارە هەڵبژاردنەوەی لێ کرد.
پوتین کە لە ساڵی 2023 سەردانی سعودیەی کرد، لە مانگی ئەیلولی ساڵی ڕابردوودا ڕایگەیاندبوو، سوپاسی محەمەد بن سەلمان دەکات کە یارمەتی ڕێکخستنی گەورەترین ئاڵوگۆڕی دیلەکانی ئەمریکا و ڕوسیای لە دوای جەنگی ساردەوە داوە.
پوتین و محەمەد بن سەلمان پەیوەندییەکی کەسی نزیکیان لە ساڵی 2015ەوە پەروەردە کردووە کاتێک شازادە بۆ یەکەمجار سەردانی ڕوسیای کردووە.
محەممەد بن سەلمان شازادەی سعودیە بە درێژایی شەڕی ئۆکرانیا بێلایەنیی پاراستووە و خۆیان لە پەیوەندیکردن بە ڕۆژئاوا لە ڕەخنەگرتن و سزادانی ڕووسیا بەدوور گرتووە. 
سەرۆکە عەرەبەکە تەنها ئەوەندەش نا بەڵکو پەیوەندییەکانی خۆشی لەگەڵ ڤلادیمێر پوتینی سەرۆکی ڕوسیا و ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی سه ڕۆکی ئۆکرانیا پاراستوه .
سعودییە تا ئێستا هیچ ئەندامی دادگای تاوانە نێودەوڵەتییەکان نیە، کە فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ پوتین دەرکردووە، ئەمەش ڕێگری لە سەردانەکانی بۆ ژمارەیەک وڵات دەکات.

بابەتی لێکچو

More News

Most Popular

هەواڵ

11ی ئازارەکەی ڕۆژئاوای کوردستان، خاڵە لێکچوو جیاوازەکانی لەگەڵ 11ی ئازارەکەی بارزانی و سەدام

Mic
2025-03-11

رۆژنامەنوس کاوە شێخ عەبدوڵا لە وتارێکدا ڕێککەوتنی ئەحمەد و شەرع و مەزڵوم عەبدی بە 11ی ئازارەکەی ڕۆژئاوای کوردستان ناودەبات، بەو پێیەی ئەمڕۆ ٥٥ ساڵ تێپەڕدەبێت بەسەر رێککەوتنی 11ی ئازار کە لە نێوان مەلا مستەفا بارزانی و سەدام حسێندا ئیمزاکرا.
کاوە شێخ عەبدوڵا نوسیویەتی: بەپێی بڵاوکردنەوەی تەنیا خاڵە سەرەکییەکانی ڕێککەوتنەکەی ئەحمەد شەرع و مەزڵوم عەبدی، دوو خاڵی زۆر لێکچووی تێدایە لەگەڵ رێککەوتننامەی ۱۱ی ئازار لەنێوان سەدام حسێن و مەلا مستەفادا.
یەکەم: ئیعترافکردن بە هەبوونی کورد وەک بەشێکی گرنگ و کاریگەر لە عێراق و سوریادا لەناو دوو ڕێککەوتنی دەوڵەت و لایەنی کورددا.
دووەم: تێکەڵکردنی هێزی چەکداری کورد لەناو سیستمی سەربازیی و بەرگریی عێراق و سوریادا، تێکەڵکردن نەک حەلکردن، کە پێشتر هەردوو دەوڵەتەکە بەو  هێزانەیان دەوت یاخی و هەڵگەڕاوە و خراپەکار.
خاڵی تری لێکچوون هەیە بەڵام بەلاوازی، بۆ نموونە: جێبەجێکردنی ڕێککەوتنامەکان بە ماوەیەکی درێژ، لە عێراق دانرا لە چوار ساڵدا جێبەجێ بکرێ، بەڵام لە سوریا نزیکەی 10 مانگ.
خاڵی جیاوازی نێوانیان ئەوەیە، حکومەتی ئەوسای عێراق لە کاتی ئیمزاکردنی ڕێککەوتنەکەدا بەهێزبوو، پێشتریش لە دەستووری عێراق لەسەردەمی عەبدولکەریم قاسمدا جێگیرکرابوو، کە کورد لەگەڵ عەرەب هاوبەشە لە پێکهێنانی عێراق.
بەڵام لە سوریا ئێستا حکومەت نەک بەهێز نییە بەڵکو گیرۆدەیە بە دنیایەک کێشەی سیاسیی و و سەربازیی و ئابوورییەوە، هەروەها پێشتر نەک ئیعتراف نەبوو بە هەبوونی کورد وەک پێکهاتە بەڵکو ڕەتکردنەوەو بێمافکردنیش هەبوو.
جیاوازییەکی تر ئەوەیە: لەم رێککەوتنەی رۆژئاوا و دیمەشق، ئەمریکا و ڕوسیا و تورکیا ڕاستەوخۆ ئاگادارن و ڕۆڵیان هەیە لە گەیشتن بەم ئەنجامە لەنێوان شەرع و جەنەڕاڵ مەزڵومدا، بەڵام لەوەی نێوان مەلا مستەفا و سەدامدا ئێرانی شا بەئاشکرا پێیناخۆشبوو ئەمریکاش دڵی شای لا مەبەست بوو، بەڵام ڕوسیا پشتیوانی لە ڕێککەوتنەکە کرد.
لێکچوونێکی سادە و ناگرنگی ئەو دوو ڕێککەوتنە ئەوەیە، ئەوەی باشوور لە 11ی ئازاری 1970 ئیمزاکرا، ئەوەی ڕۆژئاوا 10ی ئازاری 2025 ‌واتا 55 ساڵی پڕ لە ڕووداو و جیاوازی تەمەنیانە.

TVPodcastهەواڵبنکۆڵکاری دەربارەی ئێمە 18-

ریکلاممان لەگەڵ بکە

+964 (0)770 153 6483

[email protected]

Designed and developed by AVESTA GROUP

Mic News. ©2021 All rights reserved