بنکۆڵکاری

Mic Exclusive : وەزیر و بەرپرسانی گۆڕان لە حکومەت لە بڕیاری وازهێنان پاشگەزدەبنەوە

دوای پێنج مانگ لە بڕیاری گۆڕان بۆ کشانەوە لە حکومەتی هەرێم و حکومەتە خۆجێییەکان و سەرۆکایەتی هەرێم، بەرپرسانی گۆڕان دەستبەرداری پۆستەکانیان نەبوون و پابەند نەبوون بە بڕیار بزوتنەوەکەوە، هەرچەندە بەشێکیان پابەندییان نیشاندا، بەڵام هیچ بەرپرسێکی گۆڕان دەستلەکارکێشانەوەی نەداوە بە حکومەت.


سەرجەم وەزیرەکانی بزوتنەوەی گۆڕان پاش ماوەیەک لە بایکۆتکردن، بەشداری دوایین کۆبونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستانیان کرد کە رۆژی 12ـی ئازاری 2025 بەڕێوەچوو.

یەکێک لە وەزیرەکانی گۆڕان لە حکومەتی هەرێم کە ئامادەنەبوو ناوی بهێنرێت بە دیجیتاڵ میدیایی Micـی راگەیاند، ئەوان نامەی دەستلەکارکێشانەوەیان پێشکەشکردووە و تا دەستلەکارکێشانەوەیان پەسەند نەکرێت ناتوانن وزبێنن لەبەرئەوەی وەک خۆی وتی: "ئیلتزامیان لەسەرە و دەبێت دەورە و تەسلیم بکرێت".

رۆژی 10ی تشرینی ساڵی رابردوو، دانا ئەحمەد مەجید، رێکخەرى گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان لە پەیامێکی ڤیدیۆییدا کشانەوەی حیزبەکەی لە هەردوو حکومەتى هەرێمى کوردستان و حکومەتى خۆجێیی لە پارێزگاکانی سلێمانی و هەڵەبجە و سەرۆکایەتی هەرێم راگەیاند.

دوای پەیامەکەی رێکخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان، لە کۆی چوار وەزیر سێ وەزیر و بەشێک لە بەرپرسانی گۆڕان لە حکومەتی خۆجێیی سلێمانی و هەڵەبجە، پابەندبوونی خۆیان بە بڕیاری بزوتنەوەی گۆڕانەوە راگەیاند و ئامادەییان دەربڕی کە نامەی دەستلەکارکێشانەوە پێشکەش دەکەن و دەستبەرداری پۆستەکانیان دەبن.

لە ئێستاد و دوای زیاتر لە پێنج مانگ لە بڕیارەکەی گۆڕان، بەڵام تائێستا هیچ بەرپرسێکی گۆڕان لە کابینەی نۆیەم دەستبەرداری پۆستەکەی نەبووە و بەردەوامن لە کارەکانی خۆیان.

سەرچاوەیەکی باڵای بڕیار بەدەست لە بزەتنەوەی گۆڕان بە دیجیتاڵ میدیای Micـی وت،" هۆکاری بەردەوامی بەرپرسانی گۆڕان لە کارەکانیان بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە، کە  حکومەت ئامادەنییە ئەستۆپاکییان بۆ بکات، بۆیە ئەوانیش وازیان لە پۆستەکانیان نەهێناوە.

بەپێی یاسا هەر کاربەدەتێکی حکومەت دوای وازههێنان یان تەواوبوونی ماوەی یاسایی لە پۆستەکەی، دەبێت ئەستۆپاکی بۆ بکرێت، پاشان مامەڵەی خانەنشینی بۆ ئەنجام دەدرێت.

پێچەوانەی ئەو بەرپرسەی گۆڕان، سەرچاوەیەک  لە ژورە پەیوەندیدارەکانی گۆڕان بە دیجیتاڵ میدیای Micـی راگەیاند، هیچ بەرپرسێکی گۆڕان نامەی دەستلەکارکێشانەوە یان دەستبەرداربوون لە پۆستەکەی نەداوە بە لایەنی پەیوەندیدار، بۆیە ئامادە نین دەستبەرداری پۆستەکانیان ببن.

لەبارەی ئەوەی لەلایەن حکومەتەوە ئەستۆپاکیان بۆ ناکرێت بۆیە وازیان نەهێناوە، ئەو سەرچاوەیە وتی،" بەپێی یاسا کەسێک کە لە پۆستێکدایە، دەبێت سەرەتا نامەی دەستلەکارکێشانەوە پێشکەش بکات و پاش پەسەندکردنی داواکەی ئەستۆپاکی بۆ دەکرێت، بەڵام هیچ بەرپرسێکی گۆڕان ئەو رێکارەی ئەنجام نەداوە".

جێگری سەرۆکی هەرێمی کوردستان، وەزارەتەکانی دارایی و ئابوری، کار و کاروبارى کۆمەڵایەتى، ئاوەدانکردنەوە، پیشەسازیى و بازرگانی بە دەست بزووتنەوەی گۆڕانەوەن.

بزوتنەوەی گۆڕان لە کابینەی نۆیەمدا چەند پۆستێکی بەڕێوەبەری گشتی و بریکاری وەزارەت و راوێژکاری لە وەزارەتەکان و سەرۆکایەتی هەرێم وەرگرت، بەشێک لەو بەرپرسانە پابەندبوونی خۆیان بە بڕیارەکەی گۆڕان بۆ کشانەوە لە حکومەت راگەیاند.

دیجیتاڵ میدیای Mic قسەی لەگەڵ بەرپرسێکی باڵای حکومەتی هەرێمی کوردستان کرد، ئەو نامەی دەستلەکارکێسانەوەی وەزیرەکانی گۆڕانی بە " بەتاڵ" ناوبرد و ئاماژەی بۆ ئەوەکرد،" ماوەی یاسایی حکومەت تەواو بووە نامەی دەستلەکارکێشانەوەش پێشکەش بکەن کاری پێ ناکرێت، چونکە لە دوای ئەنجامدانی هەڵبژاردنەوە حکومەت بە دەستلەکارکێشاوە دادەنرێت، پێویستە سەرجەم وەزیرەکان تا دەستبەکاربوونی کابینەی نوێ بەردەوام بن.

لە مانگی ئەیلولی 2024ـەوە بزوتنەوەی گۆڕان بەسەر دوو ئاراستەی جیاوازادا دابەشبووە، ئاراستەیەک کوڕانی نەوشیروان مستەفان و ئاڕاستەکەی دیکەش، دانا ئەحمەد مەجید سەرۆکایەتی دەکات کە بە وەکالەت نامەیەکی عومەر سەید عەلی بووەتە رێکخەری بزوتنەوەی گۆڕان.

ئەم دابەشبوونە، بەرپرسانی گۆرانی لە حکومەتیش بۆ کشانەوە دابەشی دوو ئاراستە کردووە، وەزیری ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن تاکە وەزیرە کە پەیامەکەی رەتکردوەتەوە. دانا عەبدولکەریم، وەزیری ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لەبارەی هۆکاری رەتکردنەوەی پەیامەکە رایگەیاندووە، دیاریکردنی دانا ئەحمەد مەجید وەک رێکخەری گشتیی بزووتنەوەکە، وەکالەتێکی نایاسایی و نادەستوورییە، بۆیە تەنیا پابەندی بڕیارەکانی جڤاتی نیشتمانی دەبێت.

هەواڵ

بەریتانییەکان بۆچی لەگەڵ سەرکردایەتی سیاسی کورد کۆبوونەوە؟

بەریتانییەکان بە شاندێکی سەربازی و سیاسییەوە دۆخی ئەمنی و ئابورییان لەگەڵ بەرپرسانی باڵای هەرێمی کوردستان تاوتوێ کرد و رایانگەیاند، وەڵاتەکەیان ئامادەی هەموو هاوكارىی و پشتيوانييه‌كە بۆ پاراستنى ئاسايش و سه‌قامگيريى عێراق و هه‌رێمى كوردستان.

شاندێکی سەربازی و سیاسی بەریتانیا لە یەک رۆژدا بە جیا لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، بافڵ تاڵەبانی، مەسرور بارزانی و قوباد تاڵەبانی کۆبوونەوە و دۆخی ئەمنی و ئابورییان تاتوێ کرد. 

هێرشە درۆنی سەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان، رێککەوتنی هەولێر و بەغدا، هەڕەشەکانی داعش و پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەریتانیا لە گرنگترین تەوەرەکانی گفتوگۆ بوون.

شاندەکەی بەریتانیا کە پێکهاتبوون لە جێگرى ئه‌دميراڵ ئێدوارد ئالگرين، ڕاوێژكارى باڵاى به‌ريتانيا بۆ ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و باكورى ئەفریقا و له‌ ژماره‌يه‌ك ڕاوێژكار و كونسوڵى گشتيى به‌ريتانيا له‌ هەولێر، پەیامی پشتیوانی لەندەنیان بۆ هەولێر دووپاتکردەوە. 

نێچيرڤان بارزانى لەمیانی کۆبوونەوەی لەگەڵ شاندەکە داعشی وەک مەترسییەکی راستەقینە لە عێراق و سوریا ناوبرد، ده‌رباره‌ى هێرشه‌ درۆنييه‌كانيش بۆ سه‌ر هه‌رێمى كوردستان و به‌ ئامانجگرتنى ژێرخانى وزه‌ى له‌ هه‌رێمى كوردستان رایگەیاند، هەڕەشەن زيان بە ته‌واوى ئابووريى عێراق دەگەنن و پێویسته‌ ڕێگرى له‌و هێرشانه‌ بكرێت.

بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانی کوردستان یەکێکی دیکە بوو لەو سەرکردە سیاسییانەی کە لەگەڵ شاندەکەی بەریتانیا کۆبووەوە و ستایشی رۆڵی بەریتانیای لە شەڕی دژی داعش کرد و رایگەیاند، مەترسییەکانی تیرۆر لە عێراق و ناوچەکە کۆتایی نەهاتووە.

پەیوەست بە هێرشە درۆنییەکان و بەئامانجگرتنی ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان، بافڵ تاڵەبانی وتی، ئەو هێرشانە مەترسییەکی گەورەن و دەبێت رێگرییان لێبکرێت و نەهێڵرێت ئارامی وڵاتەکە تێکبدەن.

مەسرور بارزانى، سه‌رۆكى حکوومەتی هه‌رێمى كوردستانیش بە شاندەکەی راگەیاندووە، پێویستە ڕێز لە قەوارەی دەستووریی هەرێمی کوردستان بگیردرێت و شایستە داراییەکانی خەڵکی کوردستان مسۆگەر بکرێت.

بارزانی بە پێویستی زانیووە، رێگری لە هێرشی درۆنی بۆ سەر کێڵە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان بکرێت و کۆتاییان پێبهێنرێت. 

قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش لە کاتی کۆبوونەوەی لەگەڵ شاندەکەدا راگەیاند،پێویستە حکومەتی فیدراڵ لەسەر ئەم سیاسەتە بەردەوام بێت و هەموو لایەنەکانیش بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری عێراق بە وریاییەوە مامەڵە بکەن.

قوباد تاڵەبانی سەبارەت بە هێرشە درۆنییەکان و بە ئامانج گرتنی ژێرخانی ئابوری هەرێمی کوردستان ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، لەگەڵ ئەوەی لە ماوەکانی رابردوودا هەنگاوی باش نراوە بە ئاراستەی سەقامگیری عێراق، بەڵام دووبارەبوونەوەی ئەمجۆرە هێرشانە مەترسییە بۆسەر ئاسایش و سەقامگیری هەرێمی کوردستان و عێراقیش و هیواشی خواست ئەنجامدەرانی هێرشەکان بۆ رای گشتی ئاشکرا بکرێن و رووبەڕووی سزای یاسایی بکرێنەوە.