تەندروستی

بۆچی هەستیاری و حەساسیەتی وەرزی، ساڵ لە دوای ساڵ ماوەی نەخۆشییەکە درێژتر دەبێتەوە؟

پسپۆڕانی تەندروستی باس لەوە دەکەن هەستیاری و حەساسیەتی وەرزی بە تایبەتی لە وەرزی بەهار و پاییز، ساڵ لە دوای ساڵ ماوەی نەخۆشییەکە درێژتر دەبێتەوە،

یەکێک لەو هۆکارانەش کە ئاماژەی پێ دەدرێت کە ئەم ماوەیە درێژتر و زۆرتر بێتەوە بەهۆی گۆڕانی کەش و هەواوەیە بە تایبەت بەرزبوونەوەی پلەی گەرما. چونکە ئەم هۆکارە دەبێتە هۆی ئەوەی وەرزی گەشەکردن درێژتر بێتەوە، واتە بەرهەمهێنانی دەنکە هەڵاڵەی دارەکان و گیایەکان زیاد بکات و ببێتە هۆی هەستیاری و حەساسیەت.

چونکە دەنکە هەڵاڵە بە یەکێک لە باوترین و بەربڵاوترین هۆکاری هەستیاری و حەساسیەتی وەرزی دادەنرێت. توێژینەوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەو وەرزانەی دەنکە هەڵاڵەی دارەکان و گیایەکان تیایدا دروست دەبن لە ئێستادا ٢٠ ڕۆژ زووتر دەست پێ دەکەن و ٢١٪ گەردی گوڵی زیاتریان تێدایە بە بەراورد بە ساڵی ١٩٩٠. پێشبینی دەکرێت ئەم ڕەوتە بەردەوام بێت، کە دەبێتە هۆی توندتربوونی نیشانەکانی هەستیاری بۆ ملیۆنان کەس.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.