هەواڵ

لەبەرامبەر بەپارێزگاکردنی هەڵەبجە پێشنیاری لێخۆشبوون لە بەعسییەکان دەکرێت

کەرکووک – mic

سەرنووسەری گۆڤاری تۆپزاوای تایبەت بەپرسی جینۆساید و ئەنفال  ئاشکرای دەکات، لە مەرامبەر تێپەڕاندنی یاسای بە پارێزگابونی هەڵەبجە لە پەرلەمانی عێراق، سونەکان پرۆژە یاسایەکیان خستوەتە سەر مێزی رێککەوتن کە تایبەتە بە لێخۆشبوون لە بەعسییەکان.

هێمن حەسیب، سەرنووسەری گۆڤاری تۆپزاوای تایبەت بەپرسی جینۆساید و ئەنفال micـی ڕایگەیاند، سەودایەکی سیاسی نوێ لە نێو پەرلەمانی عێراق لە ئارادایە، بۆ تێپەڕاندنی سێ پڕۆژە یاسا بە یەك قۆناغ، کە هەر یاساییەکیان پەیوەندی بە یەکێك لە پێکهاتە سەرەکییەکانی عێراق هەیە.

هەریەکک لە پرۆژە یاساکانی، خزمەت و خانەنشینی حەشدی شەعبی شیعەکان، بە پارێزگاکردنی هەڵەبجەی کورد و هەڵوەشاندنەوەی دەستەی داد ولێپرسینەوە (ریشەکێشکردنی بەعس)ی سوننەکان، هەوڵێک هەیە بەیەک پاکێج بخرێتە دەنگدانەوە و پەسەندبکرێت.

سەرنووسەری گۆڤاری تۆپزاوای تایبەت بەپرسی جینۆساید و ئەنفال دەڵێت: دەنگدان بە یاسای بە پارێزگارکردنی هەڵەبجە خراوەتە بەرامبەر بە دەنگدان بۆ هەڵوەشاندنەوەی یاسای ریشەکێشکردنی بەعس، واتا بە مەرجێک هەڵەبجە دەکرێتە پارێزگا، دەبێت لێخۆشبوون بۆ بەعسیەکان بکرێت.

هێمن حەسیب، نیگەرانی خۆی دەربڕی و وتی: ئەو هەنگاوە گەورەترین سوکایەتییە بە جینۆسایدکراوانی کیمیابارانی هەڵەبجە و بێبەریکردنی ڕژێمی بەعسە لەو تاوانەی ئەنجامیداوە.

سەرنووسەری گۆڤاری تۆپزاوای تایبەت بەپرسی جینۆساید و ئەنفال دەشپرسێت، کە بە چ پێوەرێکی ئاکاریی و یاسایی و مرۆیی، پێدانی مافی قوربانیان دەبەسترێتەوە بە لێخۆشبوون لە تاوانباران.

داوایکرد، لایەنە کوردییەکان ەبهیچ شێوەیەک نەچنە ژێر باری ئەو هەنگاوە، کە لە هەناویدا، نکۆڵیکردن لە تاوانی کێمیابارانی هەڵەبجە لە خۆدەگرێت.

یاسای ریشەکێشکردنی بەعس لە ساڵی 2004 دانرا و دواتر هەموارکرایەوە و ناوەکەی گۆڕدرا بۆ یاسای داد و  لێپرسینەوە و بەپێی ئەو یاساییەش، دەستەی داد و لێپرسینەوە کار بۆ ریشەکێشکردنی بەعسیەکان لە ناو دامەزراوەکانی دەوڵەت دەکات و هاوکات رێگەی خۆپاڵاوتنیان بۆ هەڵبژاردنەکان.

لەساڵی رابردووەوە، پرۆژە یاسای بەپارێزگابوونی هەڵەبجە لە پەرلەمانی عێراقە، چەند جارێک خراوەتە بەرنامەی کاری دانیشتنەکانی پەرلەمانەوە، بەڵام بەهۆی تەواونەبوونی رێژەی یاساییەوە دەنگی لەسەر نەدراوە.

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.