 
        
            
دیاردەی خۆڵبارین زیانی
گەورەی ئابوری بە عێراق دەگەیەنێت و لە هەر رۆژێکی خۆڵباریندا، عێراق ملیۆنێک
دۆلار لەدەستدەدات، ئەوەش بەپێی راپۆرتێکی
روانگەی سەوزی عێراق بۆ ژینگە و گۆڕانی کەشوهەوا.
خۆڵبارین یەکێکە لە
دیاردە پەرەسەندووەکان لە عێراق، ساڵانە لە کۆتایی وەرزی بەهاردا تا سەرەتای وەرزی
زستان ناوبەناو تەواوی عێراق دەگرێتەوە، خۆڵبارین جگە لە کاریگەرییە خراپەکانی
بۆسەر تەندروستی هاوڵاتییانی عێراق، زیانی گەورەی بە ژینگە و کەشوهەوای عێراق
گەیاندووە.
لە راگەیەندراوێکدا، روانگەی
سەوزی عێراق بۆ ژینگە و گۆڕانی کەشوهەوا، زیانی ئەو خۆڵبارینانەی عێراق دەگرێتەوە، ڕۆژانە بە یەک ملیۆن دۆلار دەخەمڵێنێت و ئاماژەی بەوەکردووە، زیانەکان
کەرتە جیاجیاکان دەگرێتەوە.
کەرتی تەندروستیی دیارترین
کەرتە کە زیانی زۆری بەهۆی خۆڵبارینەوە بەردەکەوێت، لەبەرئەو پێویستی و چارەسەرانەی
وەزارەتی تەندروستی بۆ ئەو کەسانەی دبیندەکات، کە بەهۆی خۆڵباینەوە رەوانەی
نەخۆشخانەکان دەکرێن، ئەمە جگە لەو نەخۆشانەی کە حەز دەکەن لە ماڵەوە بمێننەوە و
ئامێری هەناسەدان دەکڕن.
زیانەکانی دیکەی خۆڵبارین،
رووداوی هاتوچۆیە کە لەم ڕۆژانەدا لەسەر رێگا دەرەکییەکان بەهۆی کەمی بینین
زیادیان کردووە، هەروەها ئەو بەروبومانەی کە بەهۆی خۆڵبارینەوە زیانی زۆریان
پێگەیشتووە، زیانی دیکەش بەر ئاژەڵ و زیندەوەرانی دیکە دەکەوێت
جگە لە پاککردنەوەی ماڵ و فەرمانگە فەرمییەکان و ئۆتۆمبیلەکان کە بڕێکی زۆر ئاو
بەفیڕۆ دەدەن و هەروەها، دەبنە هۆی داخستنی سیستەمەکانی ئاوەڕۆ کە بەشێکی زۆری
بەهۆی کەڵەکەبوونی پاشەڕۆ و قوڕەوە دەتوانرێت دابخرێت.
روانگەی سەوزی عێراق بۆ ژینگە
و گۆڕانی کەشوهەوا بەپێویستی دەزانێت، پەلەبکرێت لە بەرگرتن بە دیاردەی خۆڵبارین
لە رێگەی گرنگیدان بە دارستان چاندن و دامەزراندنی پشتێنەی سەوز کە لە چەند
پارێزگایەک بەتایبەتی سنوورەکان پلانی بۆ دانراوە.
لە سەر ئەو پرسە، عادل
موختار، پسپۆڕی کشتوکاڵ و ژینگە بە ڕۆژنامەی "العربي الجديد"ی
راگەیاندووە، گەردەلوولی خۆڵبارین جگە لە باری ئابوری کاریگەری جدی و گەورەی لەسەر
بارودۆخی ژینگە و تەندروستی هەیە و هۆکارەکەیشی بۆ کەمتەرخەمی بۆ حکومەتی  عێراق گەڕاندووەتەوە.
ئەو پسپۆڕەی بواری ژینگە
ئاماژەی بەوەکردووە، رێژەی بەبیابان بوون لە عێراق لەم دواییانەدا بەشێوەیەکی
بەرچاو و مەترسیدار بەرزبووەتەوە، بەتایبەتی دوای گۆڕینی زۆربەی زەوییە
کشتوکاڵییەکان لە بەغدا و پارێزگاکان بۆ شاری نیشتەجێبوون و دەڵێت: "ئەمەش
بووە هۆی دروستبوونی خۆڵبارین لە شارەکان". 
پێشتر، پرۆگرامی ژینگەی
نەتەوە یەکگرتووەکان هۆشداری دابوو بە عێراق، کە تا ساڵی 2026، عێراق ساڵانە 300
خۆڵبارین بەخۆیەوە دەبینێت و بەپێی ئەو ئامارەیش بێت عێراق زیانی گەورەی بەهۆی
خۆڵبارینەوە بەردەکەوێت.
        
 
            
                توێژینەوەیەک کە لە گۆڤاری زانستی ژینگە و تەکنۆلۆژیادا بڵاو کراوەتەوە ئاماژەی بەوە داوە، بەشێک لە بابەتی جوانکارییەکان کە ئەمڕۆ بەکار دێت، ڕێژەیەکی زۆر لە ماددە کیمیایییە ژەهراوییەکان لە پێکهاتەیاندا هەیە وەک پۆڵی فلۆرۆ ئەڵکیل (PFAS ) . کە بەداخەوە لە پێکهاتەی ماددە جوانکارییەکاندا ئەم ماددە نانووسرێت بۆ ئەوەی خەڵک هۆشیار بێت.
ئیدارەی خۆراک و دەرمانی ئەمریکی (FDA) باس لەوە دەکات، بەشێک لە بابەتە جوانکارییەکانی وەکوو بۆیەی نینۆک و کرێمەکان و سوراو و قەڵەم چاو و ماسکەرا، دەکرێت ئەم ماددانەی تێ بکرێت بۆ ئەوەی زۆرتر بە درەوشاوەیی دەربکەوێت. بۆیە زۆر گرنگە ئەو بابەتە جوانکارییانە بەکار دێت کە دڵنیان لەوەی ئۆریجیناڵە و کوالێتی بەرزە.