هەر یەکێک لە بورجەکان، لەگەڵ بورجێکی تر یان 'سەرو دڵیان دەگیرێ'، یان ڕێک دەکەون و ڕووبەڕووی کەمترین کێشە دەبنەوە، بەم شێوەیە بزانە بورجەکەی تۆ زۆرترین گونجاندن و لێکدژی لەگەڵ چ بورجێک هەیە؟:
کاوڕ (٢٠\٣ تاوەکو ٢١\٤)
زۆر بە جوانی لەگەڵ بورجی شێر و تیروکەوان و ئەو كەسانەی کاوڕن ڕێک دەکەون و دەگونجێن، گونجاندنێکی باشی هەیە لەگەڵ بورجی سەتڵ و تەرازوو و دووانە و ئەگەر زۆری بۆ نەیەت نایکات بە شەڕ! جگە لەوە دەکرێت ببێت بە هاوڕێ لەگەڵ بورجی نەهەنگ و گا و گوڵەگەنم و دووپشک، بەڵام لەوانەیە زوو زوو ببێ بە شەڕیان و پێویستە ئاگایان لە خۆیان بێت! لەگەڵ بورجی قرژاڵ و گیسک دانویان پێکەوە ناکوڵێ، هەرجارێک بەریەککەوتن، ناوبژیوانێکیان دەوێت!
گا (٢٢\٤\ تاوەکو ٢٠\٥)
زۆر زۆر بەبێ سەر ئێشە و ورتە ورت لەگەڵ بورجەکانی گوڵەگەنم و گیسک و خۆشیان دەگونجێن، بە شێوەیەکی باشیش لەگەڵ دووپشک و دووانە پێکەوە هەڵدەکەن.
ئاگاداربە لەگەڵ بورجی کاوڕ، دووانە، قرژاڵ، نەهەنگ و کەوان، چونکە کەمترین ڕێککەوتنت هەیە لەگەڵیاندا، لەگەڵ بورجی سەتڵ و شێر دڵتان بەیەک ناکرێتەوە.
دووانە (٢١\٥ تاوەکو ٢١\٦)
لەگەڵ بورجی سەتڵ و تەرازوو و گروپی خۆشیان دەگونجێن، بە گشتیش دەکرێت لەگەڵ بورجی فەریک و شێر وتیروکەوان كەشێكی ئارام و کەم کێشەیان هەبێت.
بەڵام زیاتر ئاگادار بن لەگەڵ بورجەکانی گا، قرژاڵ، دووپشک و گیسک چونکە لەوە ناچێ حەز بە بینینی یەکتر بکەن، لەگەڵ نەهەنگ و گوڵەگەنمیش زۆر خۆتان ماندوو مەکەن هەتا لەیەکەوە دوور بن باشترە.
قرژاڵ (٢٢\٦ تاوەکو ٢٢\٧)
گونجاندنێکی زۆریان هەیە لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ و دووپشک و بێ کێشەن، زۆربەی جار لەگەڵ گا، گوڵەگەنم و گیسک ڕێکدەکەون، جار جار دورکەوتنە و دەمەقاڵێیان دەبێت لەگەڵ سەتڵ، دووانە، شێر و تیروکەوان. ڕادەی نەگونجاندنیان زۆرە لەگەڵ بورجی فەریک و تەرازوو.
شێر (٢٣\٧ تاوەکو ٢٢\٨)
هەتا بڵێی نێوانیان خۆشە لەگەڵ بورجی فەریک، قرژاڵ وخۆیان.لەگەڵ سەتڵ، دووانە، تەرازوو و تیروکەوانیش دەگونجێن، جارجار نەهەنگ، گوڵە گەنم و گیسکتوڕەی دەکەن و پێویستە ئاگایان لە خۆیان بێ. باشترە دوربکەونەوە لە بورجی گا و دووپشک.
گوڵەگەنم (٢٣\٨ تاوەکو ٢٢\٩)
زۆر بە باشی لەگەڵ بورجی گا، گیسک و بورجی خۆشیان دەەگونجێن و 'موو بە بەینیانا ناچێت'،لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ و دووپشکیش کێشەیان نییە،
دەبێت ئاگاداربن لەگەڵ سەتڵ، کاوڕ، شێر و تەرازوو و ئەگەری گونجاندنیان زۆر کەمە، لەگەڵ دووانە و کەوان ڕێکناکەون.
تەرازوو ٠٢٣\٩ تاوەکو ٢٢\١٠)
لەگەڵ بورجی سەتڵ و دووانە و جەماعەتی خۆشیان نێوانیان زۆر باشە و بەبێ هیچ کێشەیەک بەیەکەوە دەگونجێن، لەگەڵ کاوڕ، شێر و کەوانیش نێوانیان باشە، بە دەگمەن یەکتر ڕەتدەکەنەوە، قرژاڵ و گیسکیش دوو بورجی گونجاونین بۆ هاوڕێیەتیان.
دووپشک (٢٣\ تاوەکو ٢١\١١٩
باشترین پێکەوەگونجانیان لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ و خۆیانە، لەگەڵ گا، گیسک و گوڵە گەنمیش نێوانیان باشە و بە دەگمەن شەڕیان دەبێت، بەڵام کەمێک کێشەیان هەیە لەگەڵ کاوڕ، دووانە، تەرازوو و کەوان، ئاستی گونجاندنیان لەگەڵ سەتڵ و شێر زۆر نزمە.
کەوان (٢٢\١١ تاوەکو ٢١\١٢)
لە هاوڕێیەتی کاوڕ، شێر و توخمی خۆیان سەرکەوتوو دەبن. کێشەیان نیە لەگەڵ سەتڵ، دووانە یان تەرازوو، بەڵام لەگەڵ گا، قرژاڵ، دووپشک و گیسک ناگونجێن. لە نەهەنگ و گوڵە گەنم دور بکەونەوە باشترە.
گیسک( ٢٢\١٢ تاوەکو ٢١\٢)
زۆرباش لەگەڵ گا، خۆیان، گوڵەگەنم و دوپشکیش ڕێک دەکەون. لەگەڵ نەهەنگ و قرژاڵیش کێشەیان نییە، بەڵام کەمێک شەڕ و دەمەقاڵێیان بۆ دروست دەبێت لەگەڵ سەتڵ،دووانە، شێر و کەوان. ئەگەری گونجانیان لەگەڵ کاوڕ و تەرازووە لاوازە.
سەتڵ (٢٠\١ تاوەکو ١٨\٢)
لەگەڵ دوانە و تەرازوو و گروپی خۆیان زۆرترین گونجانیان هەیە، ئاستی گونجاندنیان لەگەڵ کاوڕ، شێر و کەوان، باشترە ئاگاداری خۆیان ببن لە پەیوەندی لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ،گوڵەگەنم و گیسک.گا و دووپشکیش بەهەمان شێوە لەگەڵ سەتڵ ناگونجێن.
نەهەنگ (١٩\٢\٢٠\٣)
بەپلەی یەکەم لەگەڵ دووپشک، قرژاڵ و بورجی خۆیان دەگونجێن، حەزیان بە هاوڕێیەتی گا، گوڵەگەنم و گیسکیش هەیە، بەڵام پەیوەندیان لەگەڵ سەتڵ،کاوڕ، تەرازوو وشێر باش نییە، لەگەڵ دووانە و کەوانیش بەدەگمەن دەگونجێن.
سەرەڕای کشانەوەی لە پرۆسەی سیاسی و بەشدارینەکردنی لە هەڵبژاردنی
داهاتووی پەرلەمانی عێراق، بەڵام موقتەدا سەدر هێشتا مۆتەکەی دەسەڵاتدارانی
عێراقە، ئەمەش وایکردووە لەلایەک چاویان لەسەر هەڵبژاردن بێت و لەلایەکیش چاویان
لەسەر سەدر بێت، خودی موقتەدا سەدریش چاوەڕێی روودانی دوو ئەگەرە لە عێراق.
موقتەدا سەدر سەرکردەی ڕەوتی سەدر، هێشتا یەکێکە لە گەورەترین مەتەڵە
سیاسییەکان، کە ڕووبەڕووی نەیارەکانی دەبێتەوە لە چوارچێوەی هەماهەنگیدا، یان تەنانەت
لایەنگران و هاوپەیمانە نزیکەکانی.
لەدوای بڕیارە بەناوبانگەکەی سەدر بۆ کشانەوەی کوتلە پەرلەمانییەکەی
کە خاوەنی 72 کورسی پەرلەمانی بوو، لە هاوینی 2022 و راگەیاندنی ڕەتکردنەوەی
کارکردن لەگەڵ "گەندەڵکاران" کە مەبەستی چوارچێوەی هەماهەنگی بوو، پێشبینیەکان
سەبارەت بە هەنگاوی داهاتووی سەدر بەردەوام مشتومڕی لە نێوان سیاسەتمەداران و شیکەرەوەکان
و تەنانەت هاوڵاتیانی ئاسایی دروستکردووە.
موقتەدا سەدر لە هەموو پەیامەکانیدا سەبارەت بە کشانەوەی لە پرۆسەی
سیاسی و هەڵبژارد، تەنها ئاماژەی بە چینێکی گەندەڵی دەسەڵاتدار کردووە، بەبێ ئەوەی
هیچ نیازێکی تری خۆی بخاتەڕوو، بەڵام سەرکردەویەکەی چوارچێوەی هەماهەنگی خواستی
سەدر ئاشکرا دەکات.
سەرکردەیەک لە چوارچێوەی هەماهەنگی کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، بە ڕۆژنامەی
«الشرق الأوسط»ـى راگەیاندووە، سەدر سیستەمێکی دەوێت کە لەگەڵ تێڕوانینی خۆیدا
بگونجێت، کە لەوانەیە لەگەڵ تێڕوانینی ئەوانی تردا نەگونجێت.
ئەو سەرکردەیەی چوارچێوەی هەماهەنگی پێیوایە، کشانەوەی ئێستای موقتەدا
سەدر لە پرۆسەی سیاسی و بایکۆتی هەڵبژاردن، لەم دیدگایەوە سەرچاوە دەگرێت نەک ڕق لە
کاری سیاسی.
ئاماژە بە پێگە و بەهێزی سەدر دەکات لە دەرەوەی پرۆسەی سیاسی و دەڵێت:
لەوانەیە یارییەکە بە تەواوی بگۆڕێت تەنانەت ئەگەر لە پێشبڕکێی هەڵبژاردنیش دوور بێت،
هەر بۆیە، چوارچێوەی هەماهەنگی چاوێکیان لەسەر هەڵبژاردنەکان و چاوەکەی دیکەش لەسەر
سەدرە.
لەگەڵ ئەوەی لایەنەسیاسییەکان و چاودێرانی سیاسی پێیانوابوو، سەدر لە
چوار ساڵی رابروودا، شەقامی لە بەرژەوەندی خۆی ساز و ئامادەکردووە بۆ چوونە سەر
سندوقەکانی دەنگدان، بەڵام لە بڕیارێکی چاوەڕواننەکراودا، سەدر بایکۆتکردنی
هەڵبژاردنی راگەیاند، هەرچەندە سەرۆک کۆماری عێراق بە فەرمی داوای لێکرد بە
بڕیارەکەیدا بچێتەوە، بەڵام ئەو سوربوو لەسەر بڕیارەکەی.
لە ناوەڕاستی مانگی تەمووزی ساڵی ڕابردوودا، موقتەدا سەدر بڕیارێکی دەرکرد
بۆ دوورخستنەوەی 31 کەس لە بزووتنەوەکە و باڵی سەربازی سەرایا سەلام، بەهۆی ئاماەکارییان
بۆ بەشداریکردنیان لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا.
سەرکردەیەکی رەوتی سەر بە رۆژنامەی «الشرق الأوسط»ـى
وتووە، ڕەوتی سەدر پشتگیری لە هیچ لیست و کاندیدێک ناکات لە هەڵبژاردنەکانی
داهاتوودا، ئەو سەرکردەیە ڕەتی دەکاتەوە پێشبینی هەنگاوەکانی داهاتووی سەدر بکات و
دەڵێت: هەموو شتێک دەگونجێت، بەڵام کەس نازانێت چۆن و کەی ڕوودەدات.
ئەو سەرکردەیە ئاماژەی بەوەکردووە، کە سەدر درکپێدەکات و گرەو لەسەر ئەگەری
داڕمانی چوارچێوەی هەماهەنگی دەکات بە تێپەڕبوونی کات، چونکە بڕوا وایە سیستەمی سیاسی
ئێستا بە ئاسانی چاکسازی ناکرێت.
دەشڵێت: سەدر هەموو جۆرە کارێکی سیاسی تاقیکردۆتەوە. بەشداری کردن لە
پەرلەمان و کشانەوەی لێی و بەشداریکردن لە حکومەت و کشانەوەی لێی و هەروەها دژایەتیکردنی
چالاکی لە شەقامدا و پێدەچێت گەیشتووەتە ئەو ئەنجامەی کە ئەم سیستەمە توانای
چاکسازی نییە.
یەکێکی تر لەو ئەگەرانەی کە سەدر چاوەڕێی دەکات، شوێنگرتنەوەی عەلی
سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەکانە لە عێراق، خودی سەدریش خواستی خۆی بۆ جێگرتنەوەی
نەشاردووەتەوە و بەپێی بنەماکانی مەزهەبی شیعە، موقتەدا سەدر هەموو مەرجەکانی
تێدایە.