هەر یەکێک لە بورجەکان، لەگەڵ بورجێکی تر یان 'سەرو دڵیان دەگیرێ'، یان ڕێک دەکەون و ڕووبەڕووی کەمترین کێشە دەبنەوە، بەم شێوەیە بزانە بورجەکەی تۆ زۆرترین گونجاندن و لێکدژی لەگەڵ چ بورجێک هەیە؟:
کاوڕ (٢٠\٣ تاوەکو ٢١\٤)
زۆر بە جوانی لەگەڵ بورجی شێر و تیروکەوان و ئەو كەسانەی کاوڕن ڕێک دەکەون و دەگونجێن، گونجاندنێکی باشی هەیە لەگەڵ بورجی سەتڵ و تەرازوو و دووانە و ئەگەر زۆری بۆ نەیەت نایکات بە شەڕ! جگە لەوە دەکرێت ببێت بە هاوڕێ لەگەڵ بورجی نەهەنگ و گا و گوڵەگەنم و دووپشک، بەڵام لەوانەیە زوو زوو ببێ بە شەڕیان و پێویستە ئاگایان لە خۆیان بێت! لەگەڵ بورجی قرژاڵ و گیسک دانویان پێکەوە ناکوڵێ، هەرجارێک بەریەککەوتن، ناوبژیوانێکیان دەوێت!
گا (٢٢\٤\ تاوەکو ٢٠\٥)
زۆر زۆر بەبێ سەر ئێشە و ورتە ورت لەگەڵ بورجەکانی گوڵەگەنم و گیسک و خۆشیان دەگونجێن، بە شێوەیەکی باشیش لەگەڵ دووپشک و دووانە پێکەوە هەڵدەکەن.
ئاگاداربە لەگەڵ بورجی کاوڕ، دووانە، قرژاڵ، نەهەنگ و کەوان، چونکە کەمترین ڕێککەوتنت هەیە لەگەڵیاندا، لەگەڵ بورجی سەتڵ و شێر دڵتان بەیەک ناکرێتەوە.
دووانە (٢١\٥ تاوەکو ٢١\٦)
لەگەڵ بورجی سەتڵ و تەرازوو و گروپی خۆشیان دەگونجێن، بە گشتیش دەکرێت لەگەڵ بورجی فەریک و شێر وتیروکەوان كەشێكی ئارام و کەم کێشەیان هەبێت.
بەڵام زیاتر ئاگادار بن لەگەڵ بورجەکانی گا، قرژاڵ، دووپشک و گیسک چونکە لەوە ناچێ حەز بە بینینی یەکتر بکەن، لەگەڵ نەهەنگ و گوڵەگەنمیش زۆر خۆتان ماندوو مەکەن هەتا لەیەکەوە دوور بن باشترە.
قرژاڵ (٢٢\٦ تاوەکو ٢٢\٧)
گونجاندنێکی زۆریان هەیە لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ و دووپشک و بێ کێشەن، زۆربەی جار لەگەڵ گا، گوڵەگەنم و گیسک ڕێکدەکەون، جار جار دورکەوتنە و دەمەقاڵێیان دەبێت لەگەڵ سەتڵ، دووانە، شێر و تیروکەوان. ڕادەی نەگونجاندنیان زۆرە لەگەڵ بورجی فەریک و تەرازوو.
شێر (٢٣\٧ تاوەکو ٢٢\٨)
هەتا بڵێی نێوانیان خۆشە لەگەڵ بورجی فەریک، قرژاڵ وخۆیان.لەگەڵ سەتڵ، دووانە، تەرازوو و تیروکەوانیش دەگونجێن، جارجار نەهەنگ، گوڵە گەنم و گیسکتوڕەی دەکەن و پێویستە ئاگایان لە خۆیان بێ. باشترە دوربکەونەوە لە بورجی گا و دووپشک.
گوڵەگەنم (٢٣\٨ تاوەکو ٢٢\٩)
زۆر بە باشی لەگەڵ بورجی گا، گیسک و بورجی خۆشیان دەەگونجێن و 'موو بە بەینیانا ناچێت'،لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ و دووپشکیش کێشەیان نییە،
دەبێت ئاگاداربن لەگەڵ سەتڵ، کاوڕ، شێر و تەرازوو و ئەگەری گونجاندنیان زۆر کەمە، لەگەڵ دووانە و کەوان ڕێکناکەون.
تەرازوو ٠٢٣\٩ تاوەکو ٢٢\١٠)
لەگەڵ بورجی سەتڵ و دووانە و جەماعەتی خۆشیان نێوانیان زۆر باشە و بەبێ هیچ کێشەیەک بەیەکەوە دەگونجێن، لەگەڵ کاوڕ، شێر و کەوانیش نێوانیان باشە، بە دەگمەن یەکتر ڕەتدەکەنەوە، قرژاڵ و گیسکیش دوو بورجی گونجاونین بۆ هاوڕێیەتیان.
دووپشک (٢٣\ تاوەکو ٢١\١١٩
باشترین پێکەوەگونجانیان لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ و خۆیانە، لەگەڵ گا، گیسک و گوڵە گەنمیش نێوانیان باشە و بە دەگمەن شەڕیان دەبێت، بەڵام کەمێک کێشەیان هەیە لەگەڵ کاوڕ، دووانە، تەرازوو و کەوان، ئاستی گونجاندنیان لەگەڵ سەتڵ و شێر زۆر نزمە.
کەوان (٢٢\١١ تاوەکو ٢١\١٢)
لە هاوڕێیەتی کاوڕ، شێر و توخمی خۆیان سەرکەوتوو دەبن. کێشەیان نیە لەگەڵ سەتڵ، دووانە یان تەرازوو، بەڵام لەگەڵ گا، قرژاڵ، دووپشک و گیسک ناگونجێن. لە نەهەنگ و گوڵە گەنم دور بکەونەوە باشترە.
گیسک( ٢٢\١٢ تاوەکو ٢١\٢)
زۆرباش لەگەڵ گا، خۆیان، گوڵەگەنم و دوپشکیش ڕێک دەکەون. لەگەڵ نەهەنگ و قرژاڵیش کێشەیان نییە، بەڵام کەمێک شەڕ و دەمەقاڵێیان بۆ دروست دەبێت لەگەڵ سەتڵ،دووانە، شێر و کەوان. ئەگەری گونجانیان لەگەڵ کاوڕ و تەرازووە لاوازە.
سەتڵ (٢٠\١ تاوەکو ١٨\٢)
لەگەڵ دوانە و تەرازوو و گروپی خۆیان زۆرترین گونجانیان هەیە، ئاستی گونجاندنیان لەگەڵ کاوڕ، شێر و کەوان، باشترە ئاگاداری خۆیان ببن لە پەیوەندی لەگەڵ نەهەنگ، قرژاڵ،گوڵەگەنم و گیسک.گا و دووپشکیش بەهەمان شێوە لەگەڵ سەتڵ ناگونجێن.
نەهەنگ (١٩\٢\٢٠\٣)
بەپلەی یەکەم لەگەڵ دووپشک، قرژاڵ و بورجی خۆیان دەگونجێن، حەزیان بە هاوڕێیەتی گا، گوڵەگەنم و گیسکیش هەیە، بەڵام پەیوەندیان لەگەڵ سەتڵ،کاوڕ، تەرازوو وشێر باش نییە، لەگەڵ دووانە و کەوانیش بەدەگمەن دەگونجێن.
خواردنەوە کحولییەکان بەکارهێنەران ڕوبەڕوی چەندین گرفتی تەندروستی جیاواز دەکەنەوە کە سەرکیترینیان درستکردنی کێشەیە لە کۆئەندامی هەرس و هۆکارێکیشن بۆ قەڵەوی، ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی دەڵێت، "هیچ ئاستێکی خواردنەوەی کحول سەلامەت نییە".
بەرکاهێنانی خواردنەوەی کحولی ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە کولتوری کۆمەڵایەتی زۆربەی وڵاتانی جیهاندا، زۆربەی وڵاتان یاسای تایبەتیان هەیە بۆ ڕێکخستنی فرۆشتن و بەرهەمهێنان و بەکارهێنانی خواردنەوە کحولییەکان.
شارەزایان و پسپۆڕانی تەندروستی بەشێوەیەکی بەردەوام هۆشداری بە هاوڵاتییان دەدەن، پابەندی ئەو یاسایانەبن کە ڕێژەی بەکارهێنانی ئەو خواردنەوانەی دیاریکردووە.
ڤیڤێک مورتی پزیشکی نەشتەرگەری گشتی بە گرنگی دەزانێت جارێکی دیکە نوێکردنەوە لە ڕێژەی بەکارهێنانی خواردنەوە کحولییەکاندا بکرێت و ڕایگەیاندووە، کەمکردنەوەی ڕێژەی بەکارهێنانی خواردنەوە کحولییەکان بابەتێکی پێوست و گرنگن تا بەکارهێنەران ڕوبەڕوی کێشە نەبنەوە.
توێژینەوەکان ئاشکراییان کردووە، پەیوەندییەکی ناسراو لە نێوان کحول و شێرپەنجەدا هەیە و هەر بڕە خواردنەوەیەک ئەو مەترسییە زیاتر دەکات.
بەپێی وتەی ڤیڤێک مورتی، کحول هۆکارێکی جێگیرە لە توشبوون بە شێرپەنجە، بەشێوەیەک ساڵانە هۆکارە توشبوونی نزیکەی 100 هەزار ئەمەریکییە کە 20هەزاریان گیانلەدەستدەدەن، ئەو ڕێژەیەش زیاترە لە مردن بە ڕوداوەکانی هاتوچۆ کە ساڵانە دەگاتە زیاتر لە 13 هەزار و 500 حاڵەتی گیانلەدەستدان.
بەکارهێنانی خواردنەوەی کحولی، بەکارهێنەرانی بەسەر دوو بۆچوونی جیاوازدا دابەشکردووە کە یەکێکیان بەکارهێنانیان بە زیان و بەشێکی دیکەشیان بە سودبەخش ناوی دەبن. ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی بەشێوەیەکی بەردەوام جەخت دەکاتەوە، "هیچ ئاستێکی خواردنەوەی کحول سەلامەت نییە".
بەپێی توێژینەوەیەکی نوێ کە کەناڵی سی ئێن ئێنی ئەمەریکی بڵاویکردوەتەوە، ئەو کەسانەی کە خواردنەوە کحولییەکان بەشێوەیەکی بەردەوام ناڕێک بەکاردەهێنن، ئەگەری توشبوونیان بە لاوازی مێشک زیاتر دەبێت.
هەر بەپێی ئەنجامەکان، بەکارهێنانی ئەو خواردنەوانە دەبنە هۆکاری دروستکردنی کێشە لە کۆئەندامی هەرس، هەروەها بەهۆی بوونی ڕێژەیەکی زۆری کالۆری تێیاندا هۆکارێکی سەرەکین لە قەڵەوبوونی مرۆڤ.