-18

قوتابخانەکان گەورەترین فشاری دەروونی دروستدەکەن بۆ هەرزەکاران

هەموو هەرزەکارێک کەم تا زۆر توشی فشاری دەروونی دەبێت، بەڵام لە هەندێکیاندا رێژەی حاڵەتەکە دیارتر و بەرچاوترە بەجۆرێک کاریگەری راستەوخۆ دەکاتە سەر ژیانی ئاساییان، بەتایبەتی لەکاتی دەوامی قوتابخانەکان.

بەپێی ئەو داتایانەی لە لایەن کۆمەڵەی دەروونی ئەمریکا بۆ فشاری دەروونی لە ساڵی ٢٠١٧دا لە ئەمریکا کۆکراوەتەوە، فشاری دەروونی لە هەرزەکاراندا هاوشێوەی ئەو فشارەیە ڕووبەڕووی پێگەیشتوان دەبێتەوە.

ئەنجامی ئامارەکان دەریدەخەن نەک تەنها ڕێژەی فشاری دەروونی لە هەرزەکاراندا ڕێژەکەی تەندروست نییە، بەڵکو زۆربەیان لە کاریگەرییە خراپەکانی بۆ سەر دەروون و جەستە ئاگادار نین و بەهەندی وەرناگرن.

باوترین سەرچاوەی فشار دەگەڕێتەوە بۆ قوتابخانەکان کە ڕێژەی لەسەدا ٪83یان بەردەکەوێت لەکاتێکدا لەسەدا ٪69 فشار دەگەڕێتەوە بۆ بڕیاردان لەسەر هەڵبژاردنی شوێنێکی باش بۆ خوێندن لە کۆلێجەکان یان دەستنیشانکردنی ئامانجێکی دیاریکراو دوای تەواوکردنی قۆناغی ناوەندی.

راپۆرتەکان دەریدەخەن فشاری دەروونی لە هەرزەکاراندا لەکاتی خوێندندا زۆرترە وەک لەکاتی پشووەکان بە ئاستێك کە 5.8ی پی دەدرێت لە دە لەکاتێکدا لەکاتی پشوودا ئاستەکە 4.8ی بۆ داندراوە.

باری ئابوری خێزانیش یەکێکی ترە لەو هۆکارانەی فشار دروست دەکەن بۆ هەرزەکاران بە ڕێژەی لەسەدا ٪65.

درەنگ مانەوەی هەرزەکاران لە شەودا، بە واتایەکی دیکە نەخەوتن، لەسەدا ٪35 و زۆر خواردن یاخود خواردنی شتی ناتەندروست بە ڕێژەی لەسەدا ٪26 کاریگەرییان هەیە یان نەخواردنی ژەمەکان بەڕێژەی لەسەدا ٪23 لێکەوتەی خراپی هەیە.

هەر بەپێی ئامارەکانی رێکخراوەکە، بەهۆی فشاری دەروونییەوە لەسەدا ٪40ی هەرزەکاران هەست بە پەستی دەکەن، لەسەدا ٪36 هەست بە شڵەژان و دڵەراوکێ دەکەن، هەروەها لەسەدا ٪36 هەست بە شەکەتی و ماندوێتی دەکەن.

نیشانەکانی فشاری دەروونی

دەگونجێت هەندێک جۆری فشار تەندروست بێت، بەڵام هەندێک لە هەرزەکاران ڕووبەڕووی ئاستێکی تووندی فشار دەبنەوە بەشیوەیەك لەگەڵ دەجەنگن و کاردەکاتە سەر فێربوون و پەیوەندیەکانیان.

ڕەنگە فشار بە چەند شێوازی جیاواز دەربکەوێت و هەندێک لە نیشانەکانی لە هەڵسوکەوتی ئاسایی هەرزەکاران دەربکەوێت، هەر بەو هۆیەشەوە فشار زوو زوو دووچاری هەرزەکاران دەبێتەوە بۆیە گرنگە بزانین چی بکەین کاتێك هەرزەکارێک ڕووبەڕووی فشاری دەروونی دەبێتەوە.

فشاری دەروونی ئەم کاریگەرییانە دروست دەکات:

گۆڕانی دەروونی: ڕەنگە هەرزەکار وروژاو و نیگەران یاخود خەمۆک دەربکەون بۆیە تێبینی گۆڕانی هەڵسوکەوتیان بکە.

گۆڕانی جەستە: ئەو کەسانەی فشاریان هەیە زیاتر نەخۆش دەکەون و بەدەست سەرئێشە و ئازاری گەدە و ئازارەکانی دیکەوە دەناڵێنن.

گۆڕانی هەڵسوکەوت: گۆڕان لە شێوازی خواردن و هەستان و چالاکی ئاسایی ڕۆژانەیاندا ڕوودەدات.

گۆڕانی مێشک: ڕەنگە لە ڕێگەی کەمی سەرنج و لەبیرچوونەوە و یاخود کەمتەرخەمییانەوە دەربکەوێت.

هەواڵ

دوو کۆبونەوەی باڵا نەیتوانی مووچە دابەشبکات و ئەنجامی دوو کۆبونەوەی دیکە ماوە

کۆبونەوەی دادگای باڵای فیدراڵی و کۆبونەوەی لوتکەی یەکێتی و پارتی هیچ هەواڵێکی خۆشیان بۆ مووچە خۆران پێنەبوو، بڕیارە لە 24 کاتژمێری داهاتوودا دوو کۆبونەوەی باڵا لە بەغدا بەڕێوەبچێت و تێدا پرسی موچەی هەرێم تەوەری سەرەکی دەبێت.

ئەمڕۆ 14ـى تەمموز، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق تایبەت بە دوو سکاڵا لەبارەی نەناردنی مووچەی هەرێمی کوردستانەوە کۆبووەوە، هەرچەندە موچە خۆران چاوەڕێبوون دادگا بڕیاری ناردنی مووچە بدات، بەڵام دادگاکە بڕیاردانی لەسەر سکاڵاکان بۆ 28ـی تەمموز دواخست.

پرسی مووچەی مووچە خۆرانی هەرێم، ئەمڕۆ پارتی و یەکێتی لە ئاستی باڵادا کۆکردەوە، شاندی یەکێتی بە سەرۆکایەتی بافڵ تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتی لەگەڵ شاندی پارتی بە سەرۆکایەتی مەسعود بارزانی، سەرۆکی پارتی کۆبونەوە.

دوای کۆتاییهاتنی کۆبونەوەکە، راگەیەندراوێکیان بڵاوکردەوە کە بەشێکی تایبەتبوو بە پرسی مووچە و ئاماژە بەوەکراوە، هەموو هەوڵەکان چڕ بکرێنەوە بۆ چارەسەری کێشە و دابینکردنی مووچە شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان
وابڕیارە ئەمشەو، کۆبونەوەی چوارچێوەی هەماهەنگیی بەڕێوەدەچێت، کە لە لایەنە سەرەکیە شیعەکانی ناو حکومەت پێکهاتووە، سەرۆک وەزیرانی عێراق ئامادەی کۆبونەوەکە دەبێت و پرسی ناردنی مووچەی هەرێم تەواوەرێکی کۆبونەوەکە دەبێت.

سبەینێ، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق کۆدەبێتەوە و تاوتوێی ئەو راپۆرتە دەکات، کە لیژنە وەزارییەکەی حکومەتی عێراق ئامادەی کردووە لەسەر پرسی مووچەی هەرێم.

شێروان دووبەردانی، پەرلەمانتاری فراکسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی عێراق بە میدیای حزبەکەی راگەیاندووە، دواخستنی دانیشتنەکەی ئەمڕۆی دادگای فیدراڵی هیچ یاسایی نەبوو، تەنیا نەیانویست بڵێن لە تواناماندا نییە بڕیار بدەین، دواخستنی دادگای فیدراڵی بۆ 28 مانگ پەیامێکی ناراستەوخۆیە کە ناتوانن مووچە بنێرن.

لەبارەی هەڵوێستی فراکسیۆنی پارتی لە بەرامبەر دواخستنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان وتی: کۆتا وادەی چاوەڕوانیمان یەک هەفتەی دیکەیە و ئەگەر تا ئەو کاتە پرسی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان چارەسەر نەکرێت، هەڵوێستمان دەبێت.