هەواڵ

مامۆستایان و فەرمانبەران مانگێك مۆڵەت دەدەنە حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم

زیاتر لە سێ هەفتەیە ناڕەزایەتیەكانی خوێندكاران و مامۆستایان و فەرمانبەران لەهەرێمی كوردستان و بەتایبەتیش لەسنوری پارێزگاكانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارە سەربەخۆكانی گەرمیان و ڕاپەرین سەریانهەڵداوەتەوە، پێشتر خانەنشینان بۆ داواكردنەوەی مافەكانیان پەنایان بۆ دادگای فیدراڵی برد، ئێستاش مامۆستایان دەیانەوێت بەهەمانشێوە پەنا بۆ دادگای باڵای فیدراڵی عێراق ببەن.
خوێندكارانی زانكۆ و پەیمانگەكان لەهەرێم ناڕەزایەتیەكانیان بۆ ئەوەیە كە دەرماڵەیان پێبدرێت و كرێی خوێندنی پارالێل كەمبكرێتەوە، ئەو دەرماڵەیەی لەساڵی 2014 ەوە حكومەتی ماوەبەسەرچوو بەپاساوی قەیرانی دارایی بڕیویەتی، ساڵی ڕابردوو لەگەڵ فراوانبوونی ناڕەزایەتیەكان بۆ شەش مانگ بەخوێندكاران درایەوە، بەڵام ئەمساڵ لەگەڵ دەستپێكی ساڵی نوێی خوێندن هیچ خوێندكارێك لەهەرێمی كوردستان دەرماڵەی پێنەدراوە.
دەرماڵەی خوێندكارانی ناوشار 40 هەزارو خوێندكارانی دەرەوەی شاریش 60 هەزار دینارە، ئەگەر حكومەت هەموو مانگێك دەرماڵەیان پێبدات مانگانە تەنها پێویستی بە پێنج ملیار دینارە، بەڵام بەوتەی زیاد جەبار سەرۆكی لیژنەی دارایی پەرلەمانی ماوەبەسەرچووی هەرێم ئەو دەرماڵەیەش خراوەتەسەر داهاتی پارێزگاكان.
لەماوەی رابردوودا بەرپرسانی وەزارەتی خوێندنی باڵای حكومەتی ماوەبەسەرچوو دەیانوت چاوەڕێی ئەنجومەنی وەزیرانن بۆ ڕەزامەندی دەربڕین لەسەر دەستپێكردنەوەی دەرماڵە، بەڵام بەهۆی ئەوەی خراوەتەسەر داهاتی پارێزگاكان پێناچێت خوێندكاران ئەمساڵی خوێندن هیچ دەرماڵەیەك وەربگرن.
لەهەرێمی كوردستان جگە لەخوێندكاران مامۆستایان و فەرمانبەران كێشەی پلەبەرزكردنەوەیان هەیە، كە حكومەتی هەرێم لە 2016 ەوە ڕایگرتووە، بۆ ئەو مەبەستەش بەهەمانشێوەی خانەنشینان كە لەدادگای فیدراڵی سكاڵایان تۆماركرد، مامۆستایان و فەرمانبەرانیش ماوەی مانگێك دەدەنە حكومەتی هەرێم و بەوتەی بەشدار حەسەن پارێزەری خۆبەخش دوای ئەو ماوەیە ئامادەكاری دەكەن بۆ تۆماركردنی سكاڵا لەدادگای فیدراڵی عێراق.
رۆژی 22 ی تشرینی دووەمی 2022 دادگای فیدراڵی عێراق تاوتوێی سكاڵایەكی كرد كە لەلایەن ژمارەیەك خانەنشین لەسەر هەریەك لە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم و ئاوات جەناب وەزیری دارایی تۆماركرابوو، دواجار بڕیاریدا بەهەڵوەشاندنەوەی یاسای خانەنشینی یەكگرتووی ساڵی 2006 و پابەندكردنی حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم بە جێبەجێكردنی یاسای خانەنشینی یەكگرتووی ژمارە 9 ی 2014 ی هەمواركراوی عێراق، بەپێی ئەو یاسایەش نابێت هیچ خانەنشینێك لەعێراق مووچەكەی لە400 هەزار دینار كەمتربێت.
پلەبەرزكردنەوەی فەرمانبەرانیش قەیرانێكی دیكە و حكومەتی ماوەبەسەرچووی هەرێم دەیەوێت بەپێی لیژنەیەك لەوەزارەتەكان چارەسەری بكات و كەمترین تێچووی هەبێت لەسەری، بەپێی زانیاریەكان 365 هەزار فەرمانبەر لەئەنجومەنی راژەی هەرێم لیستەكەیان بۆ پلە بەرزكردنەوە ئامادەكراوە بەڵام بەپێی ئەو مەرجانەی حكومەت خۆی دایناون نەك ئەوەی مامۆستایان و فەرمانبەران داوای دەكەن و پێشتر هەبوو، مەرجەكەش وەك حكومەت دەڵێت ركابەریكردن و چاودێریكردنی فەرمانبەرەكەیە بۆ ماوەی شەش مانگ و دواتریش پاڵاوتنیەتی.

هەواڵ

کۆمسیۆنی دەستیکرد بە چاپکردنی کاغەزی هەڵبژاردن

وتەبێژی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق دەڵێت دەستیانکردوە بە چاپکردنی کاغەزی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، ئەوەش لەکاتێکیدا کە هێشتا مشتوومڕی دواخستنی هەڵبژاردنەکە هەیە.

جومانە غەلای، گوتەبێژی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، ئەمڕۆ سێشەممە وتیشی "کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق بەردەوامە لە رێکارەکانی بۆ ئەوەی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان بەپێی پێوەرە نێودەوڵەتییەکان بکات و نووسینگەکانی کۆمیسیۆن بەتایبەت لە هەرێمی کوردستان بەردەوامن لە کارەکانییان بۆ دابەشکردنی کارتی بایۆمەتری لە 173 بنکەی تۆمارکردن، بۆیە هەواڵی راگرتنی کارەکانی کۆمیسیۆن دوورە لە راستییەوە."

هەروەها ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد کە لەچوارچێوەی ئامادەکارییەکانی کۆمیسیۆن بۆ هەڵبژاردنەکە "کۆمیسیۆن دەستیکردووە بە چاپکردنی کاخەزی دەنگدان کە ناوی پارتە سیاسییەکان و هاوپەیمانیێتییەکان و ژمارەی ئەو بەربژێرانەی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بەشدارن، لەخۆدەگرێت."

ئەو کاخەزانەی کە کۆمیسیۆن دەستی بە چاپکردنیان کردووە بەپێی ئەو بەرپرسەی کۆمیسیۆن چوار نموونەن کە پەیوەستن بە بازنەکانی هەڵبژاردن "پارێزگاکانی هەولێر، سلێمانی، دهۆک و هەڵەبجە." جگە لە نموونەیەکی دەنگدانی تایبەت.

چاپکردنی کاغەزی هەڵبژاردن لەکاتێکدایە کە هێشتا مشتوومڕی دواخستنی هەڵبژاردن لەئارادایە بەتایبەت لەلایەن پارتی دیموکراتی کوردستانەوە کە لەهەوڵدایە بۆ ئەوەی هەڵبژاردنەکە چەند مانگێک دوابخات.

چاودێرانی سیاسی دەڵین کە هەردوو پارتی دەسەڵاتدار(پارتی و یەکیتی) ترسیان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەکە هەیە و ئەگەری زۆرەی ئەمجارە دەنگ و کورسییەکی زۆر لەدەستبدەن، بەتایبەت بۆ پارتی دیموکراتی کوردستان کە ئەگەری لەدەستدانی دەسەڵاتی هەیە.