هەواڵ

دووپشک قاچاخچییە مەترسیدارەکە لە سلێمانییە

بەرزان مەجید ناسراو به‌ "دوپشك یان سكۆرپیۆن" ئه‌و گه‌نجه‌ كورده‌یه‌ كه‌ له‌لایه‌ن ژماره‌یه‌ك له‌ وڵاتانی ئه‌وروپا داواكراوه‌ و تۆڕی هه‌واڵی BBC له‌ سلێمانی دۆزیویه‌تییه‌وه‌ و به‌ وردی باس له‌ چیرۆكی ژیانی ده‌كات ده‌ڵێت، ره‌تیده‌كاته‌وه‌، كە سەرۆكی رێكخراوێكی تاوانكاری بكات و وتی، "گروپەكانی دیكه‌ هەوڵیانداوە تێوەم بگلێنن".

په‌یامنێری تۆڕی هه‌واڵی BBC له‌ راپۆرتێدا نوسیویه‌تی، "من لە مۆڵێکی بازرگانی لە عێراق دانیشتوم، ڕوبەڕوی یەکێک لە بەناوبانگترین قاچاغچیی مرۆڤ له‌ ئەوروپا بومەوە، ناوی بەرزان مەجیدە و لەلایەن هێزەکانی پۆلیسی چەند وڵاتێکەوە داواکراوە، لەنێویاندا بریتانیا"، به‌ڵام دواتر بەرزان به‌ سه‌ختی به‌رگری له‌ خۆی ده‌كات.

ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوه‌، لە ماوەی گفتوگۆکەیاندا چ لێرە و چ ڕۆژی دواتر لە ئۆفیسەکەی  دەڵێت، نازانێت چەند کۆچبەری گواستوەتەوە بەسەر کەناڵی ئینگلیزیدا، وتی، "ڕەنگە هەزار، ڕەنگە 10 هەزار، نازانم، حسابم نەکردوه‌".

هه‌روه‌ها نوسیویه‌تی، "بەهاوكاری لەگەڵ رۆب لۆری، كە سەربازێكی پێشوە و لەگەڵ پەنابەران كاردەكات، دەستمكرد بە هەوڵدان بۆ دۆزینەوەی ئەو پیاوەی كە بەناوی دو پشك ناسراوە بۆ قسەكردن لەگەڵی، بۆ ماوەی چەند ساڵێك، خۆی گروپەكەی كۆنتڕۆڵی بەشێكی گەورەی بازرگانی قاچاغچێتیكردن بە مرۆڤیان كردبو، بە بەلەم و بارهەڵگر، لەڕێی كەناڵی ئینگلیزییەوە".

لە ساڵی 2018ەوە زیاتر لە 70 کۆچبەر لە کاتی پەڕینەوە بە بەلەم گیانیان لەدەستداوە، مانگی ڕابردو پێنج کەس لە کەناراوەکانی فڕەنسا گیانیان لەدەستداوە کە کچێکی تەمەن حەوت ساڵان لەنێویاندا بوە.

گەشتی نێوان فڕه‌نسا و بریتانیا مەترسیدارە، بەڵام بۆ قاچاغچییەکان قازانجێکی زۆری هه‌یه‌، ئه‌وان شه‌ش هەزار پاوەند لە هەر کەسێک وەرده‌گرن بۆ پەڕینەوە له‌ رێگه‌ی به‌له‌مه‌وه‌.

له‌ راپۆرته‌كه‌دا هاتوه‌، "بایەخدانمان بە دوپشك، لەدوای دیدارمان لەگەڵ كچێكی بچوك دەستیپێكرد، كە لەیەكێك لە كەمپەكانی پەنابەران لە نزیك كالیە، لە باكوری فڕەنسا بینیمان، خەریک بو بمرێت لە هەوڵی بەزاندنی کەناڵی ئینگلیزیدا بە بەلەمێكی چوپ، بەلەمەكە بەكەڵكی بەكارهێنان نەهاتبو، نرخەكەی هەرزان ببو، بە بەكارهێنراوی لە بەلژیكا كڕدرابو، ئەو 19 كەسەی كە سەرنشینی بون، چاكەتی رزگاربونیان لەبەردا نەبو".

مارتن كلارك، ئەفسەری باڵای لێکۆڵینەوە لە دەزگای نیشتمانی تاوانەکانی بریتانیا بۆ روبەڕوبونەوەی تاوان لە شانشسینی یەكگرتو (NCA) ده‌ڵێت، "ئەفسەرەكان تێگەیشتن لەوەی كە وشەی دوپشك ئاماژەیە بۆ پیاوێكی كوردی عێراقی به‌ناوی بەرزان مەجید، كە كاتێك تەمەنی 20 ساڵان بوە، لە ساڵی 2006دا، ناوبراو لەپشتی بارهەڵگرێكدا بە قاچاغ خۆی گەیاندوەتە بریتانیا".

بەرزان مەجید لە تەمەنی 20 ساڵیدا لە ساڵی 2006 به‌ قاچاغ و له‌ پشتی بارهەڵگرێک خۆی گه‌یاندوه‌ته‌ ئینگلتەرا، سەرەڕای ئەوەی دوای ساڵێک مۆڵەتی مانەوەی ڕەتکرایەوە، بەڵام چەند ساڵێکی دیکە لە بریتانیا مایەوە و به‌هۆی به‌كارهێنانی ده‌مانچه‌ و ماددە هۆشبەرەکانەوە خراوه‌ته‌ زیندان.

دواجار بەرزان مەجید لە ساڵی 2015 دیپۆرتکرایەوە بۆ عێراق و کاری قاچاغچێتی لەگه‌ڵ برا گەورەکەی كردوه‌ کە لە بەلجیکا سزای زیندانیکردنی بەسەردا سەپێنراوه‌.
مەجید بە "دوپشک" ناسرا
بەرزان مەجید لەنێوان ساڵانی 2016- 2021وە بە "دوپشك" ناسراوە، پێدەچێت گروپی "سكۆرپیۆن" كۆنتڕۆڵی زۆربەی بازرگانی بە قاچاغبردنی مرۆڤی كردبێت لەنێوان ئەوروپا بۆ بریتانیا.
له‌ راپۆته‌كه‌دا ئه‌وه‌خراوه‌ته‌ڕو، لەڕێگه‌ی یەكێك لە ناسراوەكانی رۆبەوە، پیاوێكی ئێرانیمان ناسی، وتی، "مامەڵەی لەگەڵ كۆمپانیای سكۆرپیۆن كردوە كاتێك هەوڵی پەڕینەوەی كەناڵی ئینگلیزی داوە، سكۆرپیۆن بە ئێرانیەكەی راگەیاندوە، لە توركیا نیشتەجێیە، لە دورەوە سەرپەرشتی كارەكانی دەكات".
بەرزان وەك یاریزانێكی گۆڵفی دەوڵەمەند دەردەكەوتوه‌ و پۆشاكێكی كەشخەی لەبەردابوه‌
هه‌روه‌ها هاتوه‌، بەرزان وەك یاریزانێكی گۆڵفی دەوڵەمەند دەردەكەوتوه‌ و پۆشاكێكی كەشخەی لەبەردابوه‌، پانتۆڵێكی جینزی تازەو كراسێكی شینی كراوە و چاكەتێكی رەش، "كاتێك دەستی لەسەر مێزەكە دانا، نینۆكەكانیم بینی خەت خەتكرابون".

باسله‌وه‌شكراوه‌، "له‌كاتی چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا سێ‌ پیاو لە مێزێكی نزیك دانیشتن، وامان لێكدایەوە كە تیمە ئەمنیەكەی بن"، به‌رزان رەتیكردەوە، كە یاریزانێكی گەورە و سەرۆكی رێكخراوێكی تاوانكاری بكات، وتی، "گروپەكانی دیكه‌ هەوڵیانداوە تێوەم بگلێنن".
كاتێك هەندێك كەس دەستگیردەكرێن، دەڵێن، ئێمە لەبەرژەوەندی ئەو كاردەكەین، ئەوانە هەوڵی ئەوە دەدەن سزایەكی كەمتر بدرێن
به‌رزان مه‌جید له‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا وتویه‌تی، "كاتێك هەندێك كەس دەستگیردەكرێن، دەڵێن، ئێمە لەبەرژەوەندی ئەو كاردەكەین، ئەوانە هەوڵی ئەوە دەدەن سزایەكی كەمتر بدرێن"، واش دەركەوت كە ئازار دەچێژێت، بەهۆی ئەوەی قاچاغچیەكانی دیكه‌ پاسپۆرتی بریتانیان بەدەستهێناوە و درێژەیان بە بازرگانیەكەیان داوە.
تەنها پارەم وەرگرتوە و شوێنم بۆ دەستبەركردون
په‌یوه‌ست به‌ مردنی كۆچبه‌ران، به‌رزان ده‌ڵێت، "تەنها پارەم وەرگرتوە و شوێنم بۆ دەستبەركردون"، بەلای ئەوەوە قاچاغچی ئەو كەسەیە كە كۆچبەران بە بەلەم و بارهەڵگر دەگوازێتەوە، وتی، "كەسم نەخستوەتە ناو بەلەمەوەو هەرگیز كەسیشم نەكوشتوە".

هەواڵ

سوریا دوای ئەسەد ؛دەرفەت و بنیاتنانەوەی نەتەوەیەک

سوریا دوای ئەسەد ؛دەرفەت و بنیاتنانەوەی نەتەوەیەک

نەجیبە مەحمود

ڕۆڵی کورد لە شۆڕشی گەلانی سوریادا گرنگییەکی تایبەتی هەیە و دەتوانرێت ئاماژە بە چەند لایەنێکی سەرەکی بکرێت:

لەوانە :_ 1. ڕۆڵی سەربازی، کورد بەتایبەت هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) و یەکینەکانی پاراستنی گەل (یەپەگە) ڕۆڵێکی سەرەکییان لە شەڕی داعش و گروپە توندڕەوەکانی تردا بینی. ئەم هێزانە توانیان ناوچەیەکی فراوان لە دەستی داعش ڕزگار بکەن و وەک هێزێکی سەرەکی لە شەڕی دژ بە تیرۆر ناسێنران.

2 دوای دەستپێکردنی شەڕی ناوخۆ، کورد توانی ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی خۆی بەڕێوەببات و سەربازییەکی ئۆتۆنۆم بە ناوی (ڕۆژاڤا) پێکبهێنێت. ئەم سیستەمە بە جۆرێک هەوڵیدا نەخشە دیموکراسی و فرە کولتوورییەکان لە کۆمەڵگەی ناوخۆییدا جێبەجێ بکات.

3. کورد وەک گرووپێکی نەتەوەیی خاوەن مێژوو و کولتووری تایبەت بە خۆیان، بەشدارییان لە فرەچەشنی نەتەوەیی و ئایینی وڵاتەکەدا کردووە. ئەوان بەدوای مافەکانیاندا دەگەڕان و ناسنامەی کولتووری خۆیان بپارێزن، لە هەمان کاتدا گرنگییان بە پێکەوەژیانی ئاشتیانە لەگەڵ نەتەوە و ئایینەکانی دیکەی سوریادا دەدا.

4. کورد ڕۆڵێکی گرنگی هەبوو لە دانوستانە سیاسییەکان سەبارەت بە داهاتووی رۆژئاوا و سوریا. ئەوان داوای دانپێدانان بە مافەکانیان و ئۆتۆنۆمییان لە چوارچێوەی سوریایەکی دیموکراسیدا کرد. 5. لەگەڵ بوونی تەحەددیات و گرژیەکان، لە هەمان کاتدا ڕۆڵی کورد لە شۆڕشدا ، بەتایبەتی لە پێوەندی لەگەڵ حکومەتی ناوەندی سوریا و هەروەها لەگەڵ تورکیا کە نیگەران بوو لە کاریگەرییەکانی کوردەکان لەسەر سنوورەکانی. بە گشتی کورد وەک یاریزانێکی سەرەکی لە شۆڕشی رۆژئاوا و گەلانی سوریا لە گۆڕەپانی سەربازی و سیاسی و کۆمەڵایەتیدا دەرکەوت و ڕۆڵی ئەوان کاریگەرییەکی زۆری لەسەر پرۆسەی گەشەسەندنی ئەم وڵاتە هەبوو. هەروەها لە ئێستادا لە دوای ڕووخانی حکومەتی بەشار ئەسەد لە سوریا گۆڕانکارییەکی گەورە دەبێت کە دەتوانێت لێکەوتەی زۆری بۆ داهاتووی ئەم وڵاتە و ناوچەکە هەبێت.

لە دۆخێکی وادا ئەو هەنگاوانەی کە دەتوانرێت ئەنجام بدرێن وەک - دامەزراندنی حکومەتی ئینتقالی، دوای ڕووخانی حکومەت پێویستە حکومەتێکی ڕاگوزەر دابمەزرێنرێت کە نوێنەری سەرجەم نەتەوە لەخۆ بگرێت. پێویستە ئەم حکومەتە بتوانێت وەڵامی پێداویستییەکانی خەڵک بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاسایش و سەقامگیری. -دابینکردنی ئاسایش و ڕێگریکردن لە ئاژاوەگێڕی و تاڵانی موڵکی گشتی،کە یەکێک لە ئەرکە سەرەکییەکانی دوای ڕووخانی ڕژێم ئەگەری ئاژاوەگێڕی و توندوتیژی ناوخۆیی هەیە ، پێویستە ڕێوشوێن بگیرێتەبەر بۆ دڵنیابوون لە ئاسایشی ناوچە جیاوازەکان و هێزی ئەمنی نوێ پێکبهێنرێت بە ئامانجی پاراستنی هاوڵاتیان. - ئەنجامدانی دیالۆگی نیشتمانی لە نێوان گروپە جیاوازەکانی کۆمەڵگەی سوریا بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنی سیاسی و کۆمەڵایەتی پێویستە.

ئەم دیالۆگانە دەتوانن یارمەتیدەر بن بۆ بەهێزکردنی پێکەوەژیانی ئاشتیانە و ڕێگریکردن لە گرژییە نەتەوەیی و ئایینییەکان. - دوای چەندین ساڵ لە شەڕ و وێرانکاری، پێویستی بە بەرنامەی بەرفراوانی ئاوەدانکردنەوە و پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری و خزمەتگوزارییە گشتییەکان و ئابووری هەیە. پشتیوانی نێودەوڵەتی لەم بوارەدا دەتوانێت زۆر کاریگەر بێت. - پێویستە گرنگی تایبەت بە مافی مرۆڤ و دادپەروەری ئینتقالی بدرێت.

ئەمەش لێکۆڵینەوە لە تاوانەکانی جەنگ و پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە کاتی جەنگ و هەوڵدان بۆ چەسپاندنی مافی قوربانییەکان دەگرێتەوە -بەهێزکردن و پاڵپشتیکردنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و گروپە کۆمەڵایەتییە کاراکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ دروستکردنی کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی و بەشدار. - لەدوای ڕووخانی حکومەت پێویستی بە ڕاکێشانی هاوکاری نێودەوڵەتی هەیە بۆ ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدانی وڵات. ئەم یارمەتییانە دەتوانن یارمەتی دارایی و مرۆیی و تەکنیکی لەخۆ بگرن.

لە کۆتاییدا، هەر کارێک لە دوای ڕووخانی حکومەت، دەبێت وەڵامی خواست و پێداویستییەکانی گەلی سوریا بداتەوە و هاوکار بێت لە بەرقەرارکردنی ئاشتی و سەقامگیری هەمیشەیی لەو وڵاتەدا.