هەواڵ

دووپشک قاچاخچییە مەترسیدارەکە لە سلێمانییە

بەرزان مەجید ناسراو به‌ "دوپشك یان سكۆرپیۆن" ئه‌و گه‌نجه‌ كورده‌یه‌ كه‌ له‌لایه‌ن ژماره‌یه‌ك له‌ وڵاتانی ئه‌وروپا داواكراوه‌ و تۆڕی هه‌واڵی BBC له‌ سلێمانی دۆزیویه‌تییه‌وه‌ و به‌ وردی باس له‌ چیرۆكی ژیانی ده‌كات ده‌ڵێت، ره‌تیده‌كاته‌وه‌، كە سەرۆكی رێكخراوێكی تاوانكاری بكات و وتی، "گروپەكانی دیكه‌ هەوڵیانداوە تێوەم بگلێنن".

په‌یامنێری تۆڕی هه‌واڵی BBC له‌ راپۆرتێدا نوسیویه‌تی، "من لە مۆڵێکی بازرگانی لە عێراق دانیشتوم، ڕوبەڕوی یەکێک لە بەناوبانگترین قاچاغچیی مرۆڤ له‌ ئەوروپا بومەوە، ناوی بەرزان مەجیدە و لەلایەن هێزەکانی پۆلیسی چەند وڵاتێکەوە داواکراوە، لەنێویاندا بریتانیا"، به‌ڵام دواتر بەرزان به‌ سه‌ختی به‌رگری له‌ خۆی ده‌كات.

ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوه‌، لە ماوەی گفتوگۆکەیاندا چ لێرە و چ ڕۆژی دواتر لە ئۆفیسەکەی  دەڵێت، نازانێت چەند کۆچبەری گواستوەتەوە بەسەر کەناڵی ئینگلیزیدا، وتی، "ڕەنگە هەزار، ڕەنگە 10 هەزار، نازانم، حسابم نەکردوه‌".

هه‌روه‌ها نوسیویه‌تی، "بەهاوكاری لەگەڵ رۆب لۆری، كە سەربازێكی پێشوە و لەگەڵ پەنابەران كاردەكات، دەستمكرد بە هەوڵدان بۆ دۆزینەوەی ئەو پیاوەی كە بەناوی دو پشك ناسراوە بۆ قسەكردن لەگەڵی، بۆ ماوەی چەند ساڵێك، خۆی گروپەكەی كۆنتڕۆڵی بەشێكی گەورەی بازرگانی قاچاغچێتیكردن بە مرۆڤیان كردبو، بە بەلەم و بارهەڵگر، لەڕێی كەناڵی ئینگلیزییەوە".

لە ساڵی 2018ەوە زیاتر لە 70 کۆچبەر لە کاتی پەڕینەوە بە بەلەم گیانیان لەدەستداوە، مانگی ڕابردو پێنج کەس لە کەناراوەکانی فڕەنسا گیانیان لەدەستداوە کە کچێکی تەمەن حەوت ساڵان لەنێویاندا بوە.

گەشتی نێوان فڕه‌نسا و بریتانیا مەترسیدارە، بەڵام بۆ قاچاغچییەکان قازانجێکی زۆری هه‌یه‌، ئه‌وان شه‌ش هەزار پاوەند لە هەر کەسێک وەرده‌گرن بۆ پەڕینەوە له‌ رێگه‌ی به‌له‌مه‌وه‌.

له‌ راپۆرته‌كه‌دا هاتوه‌، "بایەخدانمان بە دوپشك، لەدوای دیدارمان لەگەڵ كچێكی بچوك دەستیپێكرد، كە لەیەكێك لە كەمپەكانی پەنابەران لە نزیك كالیە، لە باكوری فڕەنسا بینیمان، خەریک بو بمرێت لە هەوڵی بەزاندنی کەناڵی ئینگلیزیدا بە بەلەمێكی چوپ، بەلەمەكە بەكەڵكی بەكارهێنان نەهاتبو، نرخەكەی هەرزان ببو، بە بەكارهێنراوی لە بەلژیكا كڕدرابو، ئەو 19 كەسەی كە سەرنشینی بون، چاكەتی رزگاربونیان لەبەردا نەبو".

مارتن كلارك، ئەفسەری باڵای لێکۆڵینەوە لە دەزگای نیشتمانی تاوانەکانی بریتانیا بۆ روبەڕوبونەوەی تاوان لە شانشسینی یەكگرتو (NCA) ده‌ڵێت، "ئەفسەرەكان تێگەیشتن لەوەی كە وشەی دوپشك ئاماژەیە بۆ پیاوێكی كوردی عێراقی به‌ناوی بەرزان مەجید، كە كاتێك تەمەنی 20 ساڵان بوە، لە ساڵی 2006دا، ناوبراو لەپشتی بارهەڵگرێكدا بە قاچاغ خۆی گەیاندوەتە بریتانیا".

بەرزان مەجید لە تەمەنی 20 ساڵیدا لە ساڵی 2006 به‌ قاچاغ و له‌ پشتی بارهەڵگرێک خۆی گه‌یاندوه‌ته‌ ئینگلتەرا، سەرەڕای ئەوەی دوای ساڵێک مۆڵەتی مانەوەی ڕەتکرایەوە، بەڵام چەند ساڵێکی دیکە لە بریتانیا مایەوە و به‌هۆی به‌كارهێنانی ده‌مانچه‌ و ماددە هۆشبەرەکانەوە خراوه‌ته‌ زیندان.

دواجار بەرزان مەجید لە ساڵی 2015 دیپۆرتکرایەوە بۆ عێراق و کاری قاچاغچێتی لەگه‌ڵ برا گەورەکەی كردوه‌ کە لە بەلجیکا سزای زیندانیکردنی بەسەردا سەپێنراوه‌.
مەجید بە "دوپشک" ناسرا
بەرزان مەجید لەنێوان ساڵانی 2016- 2021وە بە "دوپشك" ناسراوە، پێدەچێت گروپی "سكۆرپیۆن" كۆنتڕۆڵی زۆربەی بازرگانی بە قاچاغبردنی مرۆڤی كردبێت لەنێوان ئەوروپا بۆ بریتانیا.
له‌ راپۆته‌كه‌دا ئه‌وه‌خراوه‌ته‌ڕو، لەڕێگه‌ی یەكێك لە ناسراوەكانی رۆبەوە، پیاوێكی ئێرانیمان ناسی، وتی، "مامەڵەی لەگەڵ كۆمپانیای سكۆرپیۆن كردوە كاتێك هەوڵی پەڕینەوەی كەناڵی ئینگلیزی داوە، سكۆرپیۆن بە ئێرانیەكەی راگەیاندوە، لە توركیا نیشتەجێیە، لە دورەوە سەرپەرشتی كارەكانی دەكات".
بەرزان وەك یاریزانێكی گۆڵفی دەوڵەمەند دەردەكەوتوه‌ و پۆشاكێكی كەشخەی لەبەردابوه‌
هه‌روه‌ها هاتوه‌، بەرزان وەك یاریزانێكی گۆڵفی دەوڵەمەند دەردەكەوتوه‌ و پۆشاكێكی كەشخەی لەبەردابوه‌، پانتۆڵێكی جینزی تازەو كراسێكی شینی كراوە و چاكەتێكی رەش، "كاتێك دەستی لەسەر مێزەكە دانا، نینۆكەكانیم بینی خەت خەتكرابون".

باسله‌وه‌شكراوه‌، "له‌كاتی چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا سێ‌ پیاو لە مێزێكی نزیك دانیشتن، وامان لێكدایەوە كە تیمە ئەمنیەكەی بن"، به‌رزان رەتیكردەوە، كە یاریزانێكی گەورە و سەرۆكی رێكخراوێكی تاوانكاری بكات، وتی، "گروپەكانی دیكه‌ هەوڵیانداوە تێوەم بگلێنن".
كاتێك هەندێك كەس دەستگیردەكرێن، دەڵێن، ئێمە لەبەرژەوەندی ئەو كاردەكەین، ئەوانە هەوڵی ئەوە دەدەن سزایەكی كەمتر بدرێن
به‌رزان مه‌جید له‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا وتویه‌تی، "كاتێك هەندێك كەس دەستگیردەكرێن، دەڵێن، ئێمە لەبەرژەوەندی ئەو كاردەكەین، ئەوانە هەوڵی ئەوە دەدەن سزایەكی كەمتر بدرێن"، واش دەركەوت كە ئازار دەچێژێت، بەهۆی ئەوەی قاچاغچیەكانی دیكه‌ پاسپۆرتی بریتانیان بەدەستهێناوە و درێژەیان بە بازرگانیەكەیان داوە.
تەنها پارەم وەرگرتوە و شوێنم بۆ دەستبەركردون
په‌یوه‌ست به‌ مردنی كۆچبه‌ران، به‌رزان ده‌ڵێت، "تەنها پارەم وەرگرتوە و شوێنم بۆ دەستبەركردون"، بەلای ئەوەوە قاچاغچی ئەو كەسەیە كە كۆچبەران بە بەلەم و بارهەڵگر دەگوازێتەوە، وتی، "كەسم نەخستوەتە ناو بەلەمەوەو هەرگیز كەسیشم نەكوشتوە".

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.