-18

مەترسی نەخواردنی نانی بەیانی لە منداڵاندا

بەشێكی زۆری دایکان و باوکان، رووبه‌ڕووی کێشه‌ی که‌مخواردن (که‌می ئیشتها)ی منداڵەكانیان دەبنەوە، ئەمەش دەبێتە هۆی نیگەرانی و دڵەڕاوكێیەكی زۆر بۆیان و نازانن چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م حاڵه‌ته‌ی منداڵەكەیاندا بكەن.كەمی ئیشتیها، زیاتر لە تەمەنی (۲ ـــ ۸ ساڵ) لە منداڵاندا روو دەدات.هۆکاره‌کانی که‌می ئیشتها له‌ منداڵان چییە :ئازار: وه‌ک له‌ کاتی ددانی تازه‌دا، برینداربوونی زمان و ناو لێو به‌ هۆی ڤایرۆسه‌وه‌، ئازار و پێچی ناوسک، قه‌بزی به‌رده‌وام.په‌تا و هه‌ڵامه‌ت: هه‌وکردنی له‌وزه‌تێنی درێژخایه‌ن، یان دووباره‌بووەوە، هه‌وکردنی گوێی ناوه‌ڕاست
به‌ زه‌حمه‌ت پاروو قووت دان: وه‌کوگه‌وره‌بوونی له‌وزه‌تێن، هەربرێنێكی قوڕگ.
ترس و دڵه‌ ڕاوکێ: بۆ نموونه‌ له‌ خوێندگا، یان بوونی ئاژاوه‌ و شه‌ڕی نێوان دایک و باوک.
پێدانی خواردنێك که‌ مناڵه‌ حه‌زی لێ نه‌کات.
خواردنی پسکیت و چپس و شیرینی و شه‌ربه‌تی بازاڕی و خواردنه‌وه‌ گازییه‌کان.
مامه‌ڵه‌ی هەڵە له‌ کاتی خواردن: وه‌کو تووڕه‌بوون لێی، یاخود لێدان و هەڕەشە لێكردنی بۆ ئه‌وه‌ی به‌ زۆر نان بخوات یان لۆمه‌ کردنی کاتی نان خواردن.
که‌می جووڵه‌ و سستی منداڵ: به‌ هۆی زۆر سه‌یرکردنی ته‌له‌فزیۆن، یان به‌کارهێنانی ئامێرە زیرەكەكان (ئایپاد و مۆباێل)
بە زۆر پێدانی شیر: به‌ تایبه‌تی پاش ته‌مه‌نی یه‌ک ساڵی، كە ئیدی وردە وردە خواردن دەخوات، هەروەها لێ نه‌بڕینه‌وه‌ی شیر پاش دوو ساڵ له‌گه‌ڵ دره‌نگ پێدانی خواردن به‌ منداڵ (پێویسته‌ دوای چوار مانگی شۆربا و سریلاک بدرێت به‌ منداڵ)
شه‌ونخوونی: پێویسته‌ منداڵی ژێر ته‌مه‌ن ۱۲ ساڵ، شه‌وانه‌ سه‌عات نۆ خه‌وتبێت له‌ هه‌موو وه‌رزه‌کان.
گرنگی نه‌دان به‌ منداڵ و یاری نه‌کردن له‌ گه‌ڵیدا و به‌ جێهێشتنی بۆ ماوه‌ی زۆر به‌ ته‌نها، (بەلای تەلەفزیۆنەوە یاخود شتی یاریكردنەكانی).
هه‌ندێکجار منداڵ نان نەخواردن وه‌کو كەرەستەیەك به‌کار دەهێنێت بۆ سه‌رنجڕاکێشانی دایک و باوک و دەربڕینی توڕەیی و ناڕەزایی
بوونی کرمی ڕیخۆڵه: هه‌ندێ هه‌وکردنی گه‌دده‌ و ڕیخۆڵه‌کان.گرنگترین ڕێنمیایه‌کان و چۆنیه‌تی چاره‌سه‌رکردنی :دوورکه‌وتنه‌وه‌ له‌ عینادی کردن له‌گه‌ڵ منداڵ، تا به‌زۆر خواردن بخوات.
باشترە زیاتر ئه‌و خواردنانه‌ بۆ منداڵ ئاماده‌ بکرێت، که‌ حه‌زی لێده‌کات (به‌مه‌رجێک خۆراکی ته‌ندروست بێت)
ئاماده‌کردنی خواردن به‌ شێوازی سه‌رنجڕاکێش و ڕازانده‌وه‌ی، پێدانی خواردنی تازه‌.
هاندانی مناڵ: بۆ نموونه‌ پێبڵێ ئه‌گه‌ر بۆ هه‌فته‌یه‌ک خواردن بخوێت، یارییه‌کی تازه‌ی وه‌ک پاسکیل یا بووکێکی تازه‌ت بۆ ده‌کڕم یان ده‌تبه‌م بۆ شوێنی یاریکردن، لەم حاڵەتەیشدا پێویستە به‌ڵێنه‌که‌ت بەریتەسەر.
له‌ قاپێکی گه‌وره‌ بڕێکی که‌م خواردنی بۆ تێ بکه‌، یان له‌ یه‌ک قاپ دا به‌یه‌که‌وه‌ بیخۆن.
فێری مه‌که‌ به‌دیار ته‌له‌فزێون و ئایپاد و مۆبایڵه‌وه‌ خواردن بخوات و خۆیشت له‌ کاتی خواردن مۆبایل به‌کار مه‌هێنه‌، له‌ بری ئه‌وه‌ قسه‌ی خۆشی له‌گه‌ڵ دا بکه‌.
پێدانی شروبی ڤیتامین بی کۆمپلێکس و زنک و ڤیتامین دی له‌ ژێر چاودێری پزیشک.
به‌کار نه‌هێنانی شروبی ئیشتها به‌ بێ ڕێنمیایی پزیشکی پسپۆڕ.

هەواڵ

دامەزراوەی ڤیژن و ناوەندی نەهرین یاداشتنامەیەکیان واژۆکرد

دامەزراوەی ڤیژن لە بڵاوکراوەیەکدا رایگەیاندووە، دامەزراوەی ڤیژن و ناوەندی نەهرین یاداشتنامەیەکیان بۆ کاریی هاوبەش و پێکەوەیی واژۆکرد.

لە بڵاوکراوەکەدا ئەوەش هاتووە، رۆژی دووشەممە 15ـی ئەیلوولی 2025 یاداشتنامەیەکی لێکتێگەشتن لە نێوان دامەزراوەی ڤیژن بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیجی و ناوەندی نەهرەین بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیجی لە شاری بەغدا واژۆکرا.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، بە گوێرەی یاداشتنامەکە، هەردوو دامەزراوەکە وەک دوو خانەی بیری گرنگ و کاریگەر، هەماهەنگی و هاوبەشی دەکەن دەربارەی ئەنجامدانی توێژینەوە و پڕۆژە و چالاکی هاوبەش لە سەرتاسەری عێراقدا.

باسی لەوەشکردووە، ئامانجی یاداشتنامەکە دەستنیشانکردنی کێشە و گرفتەکان لە هەرێمی کوردستان و عێراق و خستنەڕووی چارەسەرەکان.