هەواڵ

داهاتی نانەوتی کێشە بۆ ناردنی مووچە دروست دەکات؟

Mic
2025-07-24

داهاتی نانەوتی ئەو خاڵە ناکۆکە بوو کە هەولێر و بەغدا لە کۆتا ساتەکاندا لەسەر رێککەوتن، ئێستاش مەترسی هەیە هەر بەهۆی ئەو خاڵەوە کێشە بۆ ناردنی مووچە دروست بێت.

بەپێی رێککەوتنی هەرێمی کوردستان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی، دەبێت هەرێمی کوردستان مانگانە 120 ملیار دینار یان زیاتر وەک داهاتی نانەوتی بۆ حکومەتی عێراق بنێرێت.

هەرێمی کوردستان لە یەکەم هەنگاودا پابەندی رێککەوتنەکە بوو، بڕی 120 ملیار دیناری رێکی وەک داهاتی نانەوتی بۆ حکومەتی عێراق نارد و مووچەی مانگی ئایاری وەرگرت.

هەرێمی کوردستان بەڵێنی داوە پابەندی رێککەوتەنەکەی لەگەڵ حکومەتی عێراق بێت، بەڵام مەترسی هەیە داهاتی نانەوتی کێشە بۆ ناردنی مووچە دروست بکات.

بەپێی داتاکانی وەزارەتی دارایی و ئابوری داهاتی نانەوتی هەرێمی کوردستان مانگانە 300 - 350 ملیار دینارە کە رێژەی 15%ـی بە شێوەی کاش نییە.

هەر بەپێی ئەو داتاکان، 160 ملیار دیناری ئەو داهاتە بۆ خەرجی وەزارەتەکان دەبێت، لەگەڵ ئەوەشدا مووچەی فەرمانبەرانی گرێبەست لەم داهاتە دەدرێت.

ئەگەر داتاکانی وەزرەتی دارایی و ئابوری وەربگرین دەردەکەوێت کە خەرجکردنی 280 ملیار دیناری داهاتی نانەوتی ئاشكرایە(160 ملیار بۆ خەرجی و 120 ملیار دینار بۆ عێراق) و نزیکەی 70 ملیار دیناریش دەمێنێتەوە.

ئەگەر ئەو رێژەیەشی لێ دەربکەین کە بە کاش نییە و بڕەکەی لە نێوان 45 - 47 ملیار دینارە، هێشتا گرفتێک لە ناردنی 120 ملیار دینار بۆ بەغدا نابینێرێت.

بە داتاکانی وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان دەردەکەوێت کە دەتوانرێت هەموو مانگێک لەسەر داهاتی نانەوتی رەوانەی بەغدا بکرێت بە مەرجێک بڕی داهاتەکە کەمنەکات.
داتاکان پێچەوایەی ئەو بانگەشانەی دەکرێت، دەرییان خستووە کە داهاتی نانەوتی تا ئێستا نەبووەتە کێشە و مەترسییەک بۆ راگرتنی ناردنی پارە بۆ هەرێمی کوردستان، ئەوەی ئێستا گرفتە رادەستنەکردنی نەوت.

عێراق داوای 230 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە دەکات، بەڵام هەرێمی کوردستان رایگەیاندووە، بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمی نەوت کەمی کردووە ناتوانێت ئێستا ئەو  بڕە رادەست بکات، دیاریش نییە کەی بەرهەمهێنانەوەی نەوت ئاسایی دەبێتەوە.

ئەگەر هەرێمی کوردستان پابەندییەکانی خۆی جێبەجێ بکات بەغدا بەڵێنی داوە لە ناردنی مووچە بەردەوام بێت، ئەگەر پابەندیش نەبێت مووچە نانێرن.

More News

Most Popular

هەواڵ

هۆشداریی لە دوبارە درێژکردنەوەی سزای زیندانی شێروان شێروانی دەدرێت

Mic
2025-07-27

پارێزەری شێروان شێروانی هۆشداریی دەدات لە کردنەوەی دۆسییەی دیکە بۆ شێروان شێروانی و دەڵێت: پارتی دۆسییە لەدوای دۆسییە بۆ شێروان شێروانی دروست دەکات.

محەمەد عەبدوڵا، پاریزەری شێروان شێروانی، لە ڕاگەیەندراوێکدا هۆشداریی لە درێژکردنەوەی سزای زیندانی کردنی شێروان شێروانی دەکات و ئاماژەی بەوەکردووە، جارێکی دیکە سزای ڕۆژنامەنووس شێروان شێروانی دەدرێت.

باسی لەوەکردووە، دوای دوو ساڵ لە شاردنەوە و دەستی دەستی پێکردنی دواین دۆسیەی ناوبراو ئەمڕۆ دادوەری دادگای لێکۆلینەوەی بنەسڵاوە پێ ی ڕاگەیاندووە دۆسیەکەی شێروان ڕەوانەی دادگای تایبەت مەندکراوە بۆ سزادان و یەکلایی کردنەوە.

ڕۆژنامەنووس شێروان شێروانی ماوەی سزادانی دوایین دۆسییە کەلەسەری سزادرا بوو لە ئێستادا حکومەکەی بەسەر دەبات لە چاکسازی گەوران لە سەرەتای مانگی ئەیلولی ئەم ساڵ واتە مانگی نۆ کۆتایی دێت.

محمەد عوبدوڵا دەڵێت، "با بۆ هەموو لایەک ڕونبێت کە پارتی دۆسیە لە دوای دۆسیە بۆ شێروان دروست دەکات و  ناهێڵێت ئازاد بکرێت".

دوپاتیشی دەکاتەوە، یان دەبێت سازش لە هەڵوێست و مەبدەئەکانی بکات یان تا ئەم دەسەڵاتە مابێت ناهێڵێت شێروان شێروانی ئازاد بکرێت .

ئاشکراشیکردوە، لەدوا سەردانیدا، شێروان شێروانی لە چەکسازی گەورانی هەولێر پێی ڕاگەیاندووە، "چەند کەسێک لە یەکێک لە دەزگائەمنییەکان بەتایبەت بۆ لای هاتوون و دوای چەند پرسیارێک و گفتوگۆیەک پێیان ڕاگەیاندوە ئەگەر ئەو کارانە بکات ئەوان دەیانەوێت دۆسییەکانی دادەخرێت و ئازەد دەکرێت قەرەبووی ئەو پێنج ساڵەشی بۆ دەکرێتەوە کە لە زیندان بووە".

رۆژی 16ـی شوباتی 2021، دوای چەند مانگێک لە دەستگیرکردنیان، دادگای تاوانی هەولێر بە تۆمەتی "تێکدانی ئاسایشی نیشتمانی"، شێروان شێروانی و چوار چالاکوان و رۆژنامەنووسی بادینانی بە شەش ساڵ زیندانیکردن سزادا.

مانگی شوباتی 2022 بە فەرمانی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان 50%ـی سزاکەی شێروان شێروانی کەمکرایەوە.
بەگوێرەی بڕیارەکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، دەبوو ئەیلوولی 2023 شێروان شێروانی ئازاد بکرایە، بەڵام لە 20ـی تەمموزی 2023، شێروانی بە مادەی 298 و 295 لە یاسای سزادانی عێراق، بە چوار ساڵ بەندکردن سزا درایەوە.

بەپێی ئەو بڕیارەی کە سەرۆکی هەرێمی کوردستانی دەریکرد بوو، چوار ساڵەکە کەمکرایەوە بۆ دوو ساڵ و بڕیاربوو، مانگی ئازاری ئەمساڵ ئازاد بکرێت، بەڵام داواکاری ئازادبوونی رەتکرایەوە بۆ شەش مانگی دیکە دواخرا.