پەروەردەی سێکسی

ئەگەر تووشی شیزۆفرینیا بویت، بەمجۆرە پەیوەندیە سۆزداریەکەت بە سەلامەتی بهێڵەرەوە

هەموو پەیوەندییەک هەوراز و نشێوی خۆی هەیە، بەڵام کاتێک کەسێک تووشی شیزۆفرینیا دەبێت، ئەگەری ئەوە هەیە تەنانەت پەیوەندیە جێگیرەکانیش گرژی و ئاڵۆزی تێبکەوێت یان هاوسەرەکان بە تەواوی جیا ببنەوە.

د. دۆست ئۆنگور بەڕێوەبەری کلینیکی پرۆگرامی توێژینەوەی شیزۆفرینیا و نەخۆشی دوو جەمسەری لە نەخۆشخانەی ماکلین لە بێلمۆنت لە ویلایەتی ماساشوس لەئەمریكا دەڵێت: "شیزۆفرینیا وا دەکات مرۆڤەکان قورس بێت پەیوەندییەکی نزیک دروست بکەن. 
زۆرجار ئەو کەسانەی کە تووشی شیزۆفرینیا بوون و هاوسەرگیریان کردووە پێش ئەوەی تووشی ئەو حاڵەتە ببن لەگەڵ هاوبەشەکەیان ئاشنابوون، بەڵام ئەو کەسانەی کە تاقانەن کە تووشی شیزۆفرینیا بوون، مەیلیان هەیە بە سینگڵ بمێننەوە.
بۆ ئەو کەسانەی کە هاوبەشەکەیان تەندروست بووە کاتێک پەیوەندییەکە دەستی پێکردووە، سەرهەڵدانی نەخۆشی شیزۆفرینیا دەتوانێت وەک شۆکێک بێت، نەخۆشییەکە دەتوانێت ڕەفتار و کەسایەتی مرۆڤ بگۆڕێت، نیشانەکانیش دەتوانن وا لە خەمخۆرترین و خۆشەویستترین تاکەکانیش پەیوەندیەکانیان سارد ببێتەوە و کێشە بکەوێتە نێوانیان.

کەواتە چۆن مامەڵە بکرێت لەگەڵ کەسانی تووشبووی شیزۆفرینیا بۆ ئەوەی پەیوەندیەکان بە بەهێزی بمێننەوە؟
1.ئەرکەکانی ناوماڵ: لەوانەیە هاوسەرەکەت کە تووشی شیزۆفرینیا بووە نەتوانێت بەڕوونی لەوە تێبگات کە چیت لێی دەوێت یان ئاماژەکانت بخوێنێتەوە لە کاتی ئەرکەکانی ناوماڵدا،بۆیە لەوانەیە پیویستی بە ئاگاداری و ڕاوێژی زیاتر هەبێت تاوەکوو بتوانن لە کارەکانی ناوماڵدا هاوبەشی یەک بکەن بە شێوازێکی درووست.
2.باری دارایی: ئەو کەسانەی کە تووشی شیزۆفرینیا دەبن لەوانەیە هەمیشە  توانای کارکردنیان نەبێت،بگرە دوای ئەوەشی کە نیشانەکانیان جیگیربوو زۆرجار ناتوانن کاربکەن،بۆیە دەبێت یارمەتی لە ئاسایشی کەمئەندامان وەربگرن ئەگەر هاتوو توانای کارکردنیان نەبوو.
زۆرجار نرخی دەرمانەکانی شیزۆفرینیا بەرزە، بۆیە با پزیشکەکەت ئاگادری دۆخی دارایت بێت،تاوەکوو لە جۆری دەرمان وبڕەکەیدا ڕەچاوەی بکات.
3.ویست و ئینتیمای سێکسی: ئەو کەسانەی دەرمانی چارەسەری دەروونی وەردەگرن، یان تووشبووی شیزۆفرینیا لەوانەیە زۆر ویستی سێکسیان نەبێت، بۆیە دەتوانێت بۆ ئەوەی تووشی کێشە وگرفت نەبیت لەگەڵ هاوسەرەکەت کە شیزۆفرینیای هەیە گفتووگۆ لەگەڵ چارەسەرکارەکەی بکەیت و داوای یارمەتی بکەیت بۆ ئەوەی بتوانیت لەگەل هاوسەرەکەت گفتوگۆبکەیت و ئەو شتانەی دەتانەوێت بەیەکتری بڵین.
4.پێکدادان لەگەل ئەندامانی خێزان: کەسانی تووشبووی شیزۆفرینیا ناتوانن بە باشی هەستەکانیان دەرببڕن،هەروەها ناتوانن بەباشی بیربکەنەوە یان توانای خۆگونجاندنیان کەمە،ئەمەش ڕەنگە ببێتە هۆی شەروو ئاڵۆزی لەگەل ئەندامانی خێزان.
بۆ چارەسەری ئەم کێشەیە واباشترە لەماڵەوە هەریەک لە کردارە باش و تەندرووستەکان لەگەڵ کردار وهەڵسوکەوتی نەگونجاو ئاماژە پێبدرێت بۆ ئەوەی کەمترین کێشەو پێکدادان درووست ببێت.

هەواڵ

پارە گەیشت و دەست بەدابەشکردنی مووچەی مانگی شەش دەکرێت

حکومەتی عێراق بڕی 690 ملیار دیناری خستە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان و بڕیارە لە کاتژمێرەکانی داهاتووشدا 300 ملیار دیناری دیکە بنێرێت و سبەی مووچەی مانگی شەش دابەش دەکرێت.

ئەمڕۆ یەکشەممە، 31ـی ئابی 2025 وەزارەتی دارایی عێراق وەک گوژمەی یەکەم؛ بڕی 690 ملیار دیناری خستە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان بۆ مووچەی مانگی شەشی فەرمانبەران.

وەزارەتی دارایی عێراق بە دوو گوژم پارەی مووچەی مانگی شەش دەنێرێت و هەر ئەمڕۆ 300 ملیار دیناری دیکە وەک گوژمەی دووەم دەخاتە سەر هەژماتی بانکی وەزارەتی دارایی هەرێم.

بەپێی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای MIC خشتەی دابەشکردنی مووچە ئامادەیە، ئەمڕۆ پارەکە بە تەواوی بگات خشتەکە بڵاودەکرێتەوە و پارەکە دابەش دەکرێت.

هەر بەگوێرەی زانیارییەکانی MIC ئەو فەرمانبەرانەی 'هەژماری من'یان هەیە دەتوانن هەر ئەمڕۆ مووچەکانیان وەربگرن.

بەگوێرەی زانیاری گەیشتوو بە میدیاکان؛ سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێمی کوردستان رایگەیاندووە، ئەم هەفتەیە شاندێکی هەرێم دەچێتەوە بەغدا.

شاندەکە لە  نوێنەری ئەنجوومەنی وەزیران، وەزارەتەکانی دارایی و ئابووری، شارەوانی و گەشتوگوزار، کارەبا لەگەڵ نوێنەری چاودێریی دارایی و بەڕێوەبەری باج پێکهاتووە.

ئامانجی شاندەکە درێژەدان دەبێت بە گفتوگۆی شاندەکانی رابردوو لەبارەی داهاتی نانەوتی لە نێوان هەردوو حکومەتی هەرێم و عێراق، بۆ گەیشتن بە رێککەوتن لەسەر وردەکارییەکان.

هەر بەگوێرەی زانیارییەکان، شاندەکەی هەرێمی کوردستان لەگەڵ شاندێک لە وەزارەتی دارایی عێراق کۆدەبنەوە تاوەکوو ڕوونکردنەوەیان لەبارەی داهاتە نانەوتییەکان پێبدەن کە چۆنە و چەندە.

ئەوە لەکاتێکدایە، بەهۆی کێشەی نێوان هەردوو حکومەتی هەرێم و عێراق لەسەر داهاتی ناوخۆ و هەناردەکردنەوەی نەوت، مووچەخۆران و فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان؛ مووچەی مانگی شەش لە مانگی نۆدا وەردەگرن.