پەروەردەی سێکسی

بۆ خۆپارێزی, سێکسی بێ زیان بکەن

دەسەڵاتدارانی تەندروستی عێراق داوا لە هاوڵاتیان دەکەن بۆ خۆپیارێزی کە تووشبوون بە نەخۆشی ئایدز، سێکسی بێ زیان بکەن

وەزارەتى تەندروستیی عێراق رێنوێنی لەبارەى خۆپارێزى لە ئادیز بڵاودەکاتەوە و یەکێک لە خاڵەکانى پابەندبوونە بە هەڵسوکەوت و پەیوەندیی سێکسیی "بێ زیان."

رێنماییەکانی وەزارەتى تەندروستى عێراق لە رێگەى ماڵپەڕى وەزارەتەکە بڵاوکراوەتەوە کە سێ هەنگاوە، یەکێکیان "پابەندبوونە بە پەیوەندی و هەڵسوکەوتى سێکسیی بێ زیان."

وەزارەتەکە روونکردنەوەی زیاتری نەداوە لەبارەی ئەوەی مەبەستیان لە بێ زیان چییە، بەڵام بەپێی رێنوێنییە تەندروستییەکان، پاراستنی بازنەی پەیوەندیی سێکسی، بەکارهێنانی کۆندۆم و پارێزەرەکانی دیکە لەکاتی سێکسدا، وەکو رێگەیەکی بێ زیان سەیر دەکرێن. 

بەکارهێنانى دەرزیی پاککراوە، کەرەستەى پاکژى گواستنەوەى خوێن کە رێگەپێدراوە لە لایەن وەزارەتى تەندروستییەوە، دوو رێنوێنییەکەی دیکەن بۆ خۆپارێزى لەو نەخۆشییە.

 لە  38 ساڵى رابردوودا 2638 کەس لە عێراق توشی نەخۆشیى ئایدز بوون، 470 یان گیانیان لەدەستداوە. 

بەگوێرەی ئامارەکان 168 منداڵ کە تەمەنیان لەنێوان مانگێک بۆ 14 ساڵان بووە، لە دایکیانەوە یان لە رێگەى گواستنەوەى خوێنەوە تووشی ئایدز بوون.

ئایدز نەخۆشییەکە بەهۆی ڤایرۆسی (HIV) تووشی مرۆڤ دەبێت، کە ڤایرۆسەکە هێرش دەکاتە سەر سیستمی بەرگریی مرۆڤ. 

27ى كانوونى دووەمى ئەم ساڵ پەرلەمانى عێراق یاسای قەرەبووکردنەوەى تووشبوانى ئایدزى پەسندکرد. بەهۆى ئەو یاسایەوە زیاتر لە 300 کەس لە تووشبووانى ئەو نەخۆشییە یان خانەوادەکانیان قەرەبوو دەکرێنەوە کە لە ساڵى 1986 بەهۆى دەرمانى کۆمپانیایەکى بیانییەوە ئەو ڤایرۆسەیان بۆ گوێزراوەتەوە.

هەواڵ

پارە گەیشت و دەست بەدابەشکردنی مووچەی مانگی شەش دەکرێت

حکومەتی عێراق بڕی 690 ملیار دیناری خستە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان و بڕیارە لە کاتژمێرەکانی داهاتووشدا 300 ملیار دیناری دیکە بنێرێت و سبەی مووچەی مانگی شەش دابەش دەکرێت.

ئەمڕۆ یەکشەممە، 31ـی ئابی 2025 وەزارەتی دارایی عێراق وەک گوژمەی یەکەم؛ بڕی 690 ملیار دیناری خستە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان بۆ مووچەی مانگی شەشی فەرمانبەران.

وەزارەتی دارایی عێراق بە دوو گوژم پارەی مووچەی مانگی شەش دەنێرێت و هەر ئەمڕۆ 300 ملیار دیناری دیکە وەک گوژمەی دووەم دەخاتە سەر هەژماتی بانکی وەزارەتی دارایی هەرێم.

بەپێی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای MIC خشتەی دابەشکردنی مووچە ئامادەیە، ئەمڕۆ پارەکە بە تەواوی بگات خشتەکە بڵاودەکرێتەوە و پارەکە دابەش دەکرێت.

هەر بەگوێرەی زانیارییەکانی MIC ئەو فەرمانبەرانەی 'هەژماری من'یان هەیە دەتوانن هەر ئەمڕۆ مووچەکانیان وەربگرن.

بەگوێرەی زانیاری گەیشتوو بە میدیاکان؛ سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێمی کوردستان رایگەیاندووە، ئەم هەفتەیە شاندێکی هەرێم دەچێتەوە بەغدا.

شاندەکە لە  نوێنەری ئەنجوومەنی وەزیران، وەزارەتەکانی دارایی و ئابووری، شارەوانی و گەشتوگوزار، کارەبا لەگەڵ نوێنەری چاودێریی دارایی و بەڕێوەبەری باج پێکهاتووە.

ئامانجی شاندەکە درێژەدان دەبێت بە گفتوگۆی شاندەکانی رابردوو لەبارەی داهاتی نانەوتی لە نێوان هەردوو حکومەتی هەرێم و عێراق، بۆ گەیشتن بە رێککەوتن لەسەر وردەکارییەکان.

هەر بەگوێرەی زانیارییەکان، شاندەکەی هەرێمی کوردستان لەگەڵ شاندێک لە وەزارەتی دارایی عێراق کۆدەبنەوە تاوەکوو ڕوونکردنەوەیان لەبارەی داهاتە نانەوتییەکان پێبدەن کە چۆنە و چەندە.

ئەوە لەکاتێکدایە، بەهۆی کێشەی نێوان هەردوو حکومەتی هەرێم و عێراق لەسەر داهاتی ناوخۆ و هەناردەکردنەوەی نەوت، مووچەخۆران و فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان؛ مووچەی مانگی شەش لە مانگی نۆدا وەردەگرن.