هەواڵ

شاسوار عەبدلواحید: ئێمە بەردەوام پشتیوانی میدیاو ئازادی كاری رۆژنامەنووسین

شاسوار عەبدلواحید، سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ سەردانی سەنتەری میترۆ بۆ داكۆكیكردن لەمافی رۆژنامەنووسانی كرد، لەوتەیەكیشدا تیدا پشتیوانی خۆی بۆ میدیا و میدیای ئازاد و ئازادی كاری راگەیاندنكرد.

سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ ئەوەشی خستەڕوو: لەهەڵبژاردنی داهاتوودا موفاجەئەی گەورە روودەدات، ئێمە وەك نەوەی نوێ لەهەڵبژاردنی داهاتوودا موفاجەئە دەكەین.
لەسەردانەكەیدا بۆ سەنتەری میترۆ سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ، سوپاسی میترۆی كرد كە بەردەوام پاڵپشتی میدیاو میدیاكارەكانن و چاودێرن بەسەر رەوشی ئازادی كاری میدیاوە.
سەردانەكەی شاسوار عەبدولواحید بۆ سەنتەری میترۆ لەكاتێكدایە، چەندین پێشێلكاری بەرامبەر ئازادی رۆژنامەوانی لەهەرێم بەردەوام ئەنجام دەدرێت و دوێنێش سەندیكای رۆژنامەنوسان رایگەیاند رۆژنامەنوسان لەمەترسیدان، سەنتەری میترۆش رایگەیاند رۆژنامەنوسێك لەسەر بەڕێوەبردنی پەیجێكی نەناسراو لەلایەن هێزێكی ئەمنییەوە بەبێ ئاگاداركردنەوە لەسلێمانی دەستگیركراوە.

زانست

ئایا ماسی دوای بەستنی دووبارە زیندوو دەبێتەوە؟

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " earthdate" دا باس لەوە دەکات کە ماسی بە گشتی توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی پلەی گەرمیدا هەیە و دەتوانێت لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر بژی، بەڵام ئەگەر ئاوێک بە تەواوی بەستوو بێت، ئەگەری ئەوە هەیە هەندێک لە ماسییەکان بمرن.
لێرەدا پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ماسییەکان لە دەریاچە بەستووەکان و ئاوەکانی ناوچە جەمسەرییە سەهۆڵاوییەکانی زەویدا دەژین؟
ماسییەکان کۆمەڵێک ستراتیژی بەکاردەهێنن بۆ مانەوەیان لە ژیاندا، ئەوانیش بریتین لە:
- خاوبوونەوەی میتابۆلیک، ماسی دەچێتە دۆخێکەوە پێی دەوترێت "torpor" ئەمەش هاوشێوەی خەوی زستانەیە، بەڵام بەو شێوەیە قووڵ نییە، پلەی گەرمی جەستەیان لەگەڵ پلەی گەرمی ئاوەکەدا دادەبەزێت و لێدانی دڵ و هەناسەدان و ئاستی چالاکی و جوڵەکانی بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش کەم دەبنەوە، بەم شێوەیەش وزە دەپارێزێت چونکە جەستەیان پێویستی بە جوڵە نییە.
- دەڕۆنە قووڵاییەکی زۆرترەوە، زۆرێک لە جۆرەکانی ماسی دەچنە ناوچە قووڵاییەکانی دەریاچەکانەوە کە پلەی گەرمی ئاوەکە جێگیرتر دەمێنێتەوە و کەمتر ئەگەری بەستنی تەواوەتی هەیە، ئەمەش ماسییەکە دەپارێزێت وادەکات لە ژیاندا بمێنێتەوە.
- کەمبوونەوەی ئارەزووی خواردن، بەو پێیەی ئاستی چالاکییەکانیان زۆر کەم دەبێتەوە، ماسییەکان پێویست ناکات لە وەرزی زستاندا وەکو جاران خۆراک بدۆزنەوە، لەوانەیە زۆر کەم بخۆن یان پشت بە وزەی یەدەگی خۆیان ببەستن.
- گونجاندنی فیزیۆلۆژی، هەندێک جۆری ماسی گونجانی تایبەتیان لە جەستەیاندا هەیە کە یارمەتیان دەدات لە سەرمادا بمێننەوە، بۆ نموونە هەندێکیان پرۆتینی دژە بەستن لە خوێنیاندا هەیە کە ڕێگری لە بەستنی خانەکانیان دەکات.
هەر بۆیە بە بەکارهێنانی ئەم ستراتیژانە، ماسییەکانی دەریاچە بەستووەکان دەتوانن وزەی خۆیان بپارێزن و لە بارودۆخی سەختی زستاندا بژین تا بەهار دێت.