زانست

بۆچی وڵاتانی زلهێز بۆ سیخوڕیكردن لەبری مانگی دەستكرد پەنا بۆ باڵۆن دەبەن؟

لەسەردەمی مانگە دەستكردە پێشكەوتووەكان كە دەتوانن وێنەی سەر زەوی بگرن ئەگەر لە ئۆتۆمبێلیش بچوكتر بێت، ڕەنگە بیركردنەوە لەباڵۆن بۆ سیخوڕیكردن ئەستەم بێت بەڵام ئەم بیروبۆچوونە چیتر ورد نیە.
باڵۆنی سیخوڕیكردن ئامرازێكی دیارە چاودێریكردنی ئاسمان و كەشوهوابووە لەسەردەمی جەنگی سارددا، هەرئەوەنا بەڵكو پێش زیاتر لە 200 ساڵ بۆ كۆكردنەوەی زانیاری سیخوڕی باڵۆن بەكارهاتووە، بەڵام ئەوكات سادەتربوون و بچوكتریش بوون، بۆ یەكەمجاریش وەك گێڕانەوە مێژووییەكان باسی دەكەن لەسەردەمی ناپلیۆن بەكارهاتووە.
پسپۆڕانی ئەمنیی دەڵێن باڵۆنەكانی سیخوڕیكردن بەشێكن لە شۆڕشی گەشە و پێشكەوتن و سیخوڕی بەسەر ناوچە زۆر بەرزەكاندا، تەنانەت بەریتانیا ساڵی رابردوو ملیۆنان دۆلاری لەبەرنامەیەك بۆ پەرەپێدانی باڵۆنی سیخوڕی خەرجكردووە.
ئەوەی باڵۆنی هێنایەوە بەرباس، فڕینی باڵۆنێكی چینی بوو بەسەر ئاسمانی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هەرچەندە پەكین ڕەتیدەكاتەوە بۆ سیخوڕیكردن بووبێت، وەزارەتی دەرەوەی چین وتی باڵۆنەكە مەدەنی بووە و بۆ توێژینەوە بەكارهێندراوە هەروەها بۆ زانینی كەشوهەوا.
بەوتەی وەزارەتی دەرەوەی چین باڵۆنەكە بەهۆی نالەباری كەشوهەوا چووەتە ئاسمانی ئەمریكا، لەبەرامبەردا ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا دەڵێت ئەو باڵۆنە كە قەبارەكەی سێ هێندەی پاسێك بووە و لەسەر ئاسمانی ویلایەتی مۆنتانا بینراوە، ئەو ویلایەتەش دەكەوێتە باكوری رۆژئاوای ئەمریكا و چەندین وێستگەی ئەتۆمی سەربازی ئەمریكای تێدایە.
بەوتەی بەرپرسێكی باڵای ئەمریكا كە ئامادەنەبووە ناوی بهێنرێت، وڵاتەكەی دڵنیایە لەوەی ئەو باڵۆنە چینییە بۆ سیخوڕیكردن بووە بەسەر ناوچە هەستیارەكانی ویلایەتەكەو شوێنە سەربازیەكان.
ئەو باڵۆنانە كێشیان سوكە و پڕن لەگازی هیلیۆم، بەشێك لەباڵۆنەكانیش كامێرای چاودێری سیخوڕییان لێ بەستراوە كەكوالێتییان زۆر بەرزە بۆ وێنەگرتن.
ئەو باڵۆنانە دەتوانرێت لەزەوییەوە بۆ ئاسمان هەڵبدرێت و تا 18 هەزار پێ بەرزدەبنەوە واتە لەسەروو رێڕەوی فڕۆكە بازرگانیەكانەوە دەفڕێت، ناوچەیەك كە بە نزیك لەبۆشایی ئاسمان ناسراوە،لە كاتی هەڵفڕین لە هەوادا، ئەم باڵۆنانە تێكەڵەیەك لە ڕەوتی هەوا و گیرفانی هەوای پاڵەپەستۆكراو بەكاردەهێنن، كە دەتوانێت وەك جۆرێك لە فەرمان كار بكات.
بە وتەی پرۆفیسۆر مایكل كلارك شرۆڤەكاری ئەمنی و بەرگری ، گەورەترین سوودی باڵۆنە سیخوڕییەكان بەسەر مانگە دەستكردەكاندا ئەوەیە كە دەتوانن بۆ ماوەیەكی درێژتر لێكۆڵینەوە لە ناوچەیەك بكەن.
ئاماژەی بەوەشكرد، ئەم باڵۆنانە دەتوانن بۆ ماوەیەكی زۆر بەسەر ناوچەیەكدا بمێننەوە.
لە درێژەی قسەكانیدا كلارك وتی: بەهۆی شێوازی خولانەوەی زەوی، ئەگەر مانگی دەستكردەكە لە سەرووی هێڵی ئیستواوە نەبێت، پێویستت بە ٣-٥ مانگی دەستكرد دەبێت بۆ ئەوەی بەردەوام شوێنێكی دیاریكراو بەدوادا بگرێت.
وە ئاماژەی بەوەشكرد ئەم باڵۆنانە تاڕادەیەك هەرزانن، و زۆر ئاسانترە بۆ هەڵدانی لە چاو مانگە دەستكردەكان.
  كلارك دەشڵێت: سەرەڕای بەكارهێنانی بەربڵاوی تەكنەلۆجیای مانگی دەستكرد، چەند وڵاتێك، لەوانەش بەریتانیا، سەرنجیان لەسەر پەرەپێدانی ئۆتۆمبێلی سیخوڕییە كە لە بەرگەهەوای سەرەوەدا دەفڕن.
وە مانگی ئابی ساڵی ڕابردوو وەزارەتی بەرگری بەریتانیا ئەنجامدانی گرێبەستێكی بە بڕی زیاتر لە 120 ملیۆن دۆلار لەگەڵ كۆمپانیایەكی ئەمریكی ڕاگەیاند، بە مەبەستی دابینكردنی كەشتی ئاسمانی بێ سەرنشین بۆ چاودێری و سیخوڕی.

هەواڵ

یەکەم هەنگاوی ئۆپۆزسیۆن بۆ دروستکردنی لیستی هاوبەش بێ ئەنجام بوو

لایەنەکانی دەرەوەی پارتی و یەکێتی لە یەکەم هەنگاوییان بۆ دروستکردنی بەرەیەکی هاوبەش بۆ هەڵبژاردن نەگەیشتنە ئەنجام، داهاتووی هاوپەیمانێتییەکە و سەرۆکەکەی دوو لە گرفتە سەرەکییەکانن.

نەوەی نوێ، یەكگرتوی ئیسلامی، كۆمەڵی دادگه‌ری، بەرەی گەل، ڕه‌وتی هەڵویست، بزوتنەوەی پەیوەندی ئیسلامی و ژمارەیەک کەسایەتی سیاسی کە لە ناویاندا یوسف محەمەد سەرۆکی پێشووتری پەرلەمان هەیە، سەرقاڵی دروستکردنی لیستێکی هاوبەشن بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی عێراق. 

ئەو لایەنانە تا ئێستا دوو کۆبونەوەی فروانیان کردووە، بەڵام تا ئێستا نەگەیشتونەتە هیچ ئەنجامێک و تاکە خاڵی رێککەوتنیان ئەوەیە کە کۆبوونەوەکانیان بەردەوام دەبێت. 

عه‌بدولستار مه‌جید، ئه‌ندامی شاندی كۆمه‌ڵی دادگه‌ری كوردستان دوای کۆوبونەوەی دووەمیان لە کۆنگرەیەکی رۆنامەنووسیدا ڕایگه‌یاند، هێشتا له‌سه‌ر هیچ پرسێك رێكنه‌كه‌وتون ئه‌وه‌ی كراوه‌ گفتوگۆیه‌ و ئومێد ده‌كه‌ن سبه‌ینێ كه‌ جارێكی دیكه‌ كۆبونه‌وه‌، بگه‌نه‌ ڕێكه‌وتن.

ئامانجی لایەنەکانی دەرەوەی پارتی و یەکێتی دروستكردنی هاوپه‌یمانێتیه‌كه‌ بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق، بەڵام وەک ئەندامەکەی شاندی کۆمەڵ وتی،" جارێ بڕیار نەدراوە كه‌ ئایا هاوپەیمانێتییەکە تەنها لە ناوچە دابڕێندراوەکان دەبێت یان لە هەرێمی کوردستانیش".

سەرۆکی هاوپەیمانێتیەکە و داهاتووی هاوپەیمانێتیەکە یەکێکە لە گرفتەکانی بەردەم لایەنەکان بۆ دروستکردنی لیستی هاوبەش، د. رێبوار كه‌ریم، ئه‌ندامی شاندی ڕه‌وتی هه‌ڵوێست به‌ ڕۆژنامه‌نوسانی وت، "گرفتێكی دیاریكراو نیه‌، به‌ڵام هه‌ندێك پرسیار هه‌یه‌، ئێمه‌ پرسیارمان هه‌یه‌ به‌تایبه‌تی بۆ قۆناغی دوای هه‌ڵبژاردن، كه‌ ئایا چی ده‌كرێت له‌دوای هه‌ڵبژاردن؟".

ئامانجی دروستکردنی ئەو بەرەیە لەلایەن حزبەکانی دەرەوەی پارتی و یەکێتییەوە، بە دەستهێنانی زۆرترین کورسی پەرلەمانی عێراق لە هەڵبژاردنی داهاتوودا، چونکە ئەو یاسایەی هەڵبژاردنەکەی پێ ئەنجام دەدرێت لە بەرژوەندی لایەنە بچوکەکان نییە.
بەپێی خشتەی کارەکانی کۆمسیۆن، تۆمارکردنی پارت و هاوپەیمانێتییەکان تا 14ـی ئایار بەردەوام دەبێت، بۆیە دەبێت ئەو لایەنانە تا ئەو کاتە بگەنە رێککەوتن.

هەڵبژاردنی ئەمجارەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، دەبێتە شەشەمین هەڵبژاردن لە دوای ساڵی 2004ـەوە، سیستمى یەک بازنەیی و دواتر فرەبازنەیی لەسەر ئاستی پارێزگاکانە چوار هەڵبژاردندا پەیڕەوکرا، لە کاتێکدا دوایین هەڵبژاردنى ساڵی 2021 بەپێی سیستمى فرە بازنەیی ئەنجامدرا و عێراق بۆ سەر 83 بازنەی هەڵبژاردن دیاری کرا.