هەواڵ

بە خواستی هەرێمی کوردستان یاسای بودجەی عێراق هەموار دەکرێتەوە

Mic
2025-01-30

بڕیارە لە دانیشتنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا، دەنگ بە هەمواری یاسای بودجە بدرێت و بە خواستی هەرێمی کوردستان هەموار بکرێتەوە. سەرۆک وەزیرانی عێراق پشتیوانی دەکات و دەڵێت، دەبێت وەک خۆی پەسەند بکرێت. 

 

 سەرۆک وەزیران و سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لەگەڵ فراکسیۆنە کوردییەکان ڕێککەوتن لە دانیشتنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەراندا هەمواری یاسای بودجە پەسەند بکرێت. 
شەوی 29ـی کانوونی دووەمی 2025، سەرۆک وەزیرانی عێراق لەگەڵ سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەران و فراکسیۆنە کوردییەکان کۆبوەوە. 
بەپێی ڕاگەیەندراوی نوسینگەکەی، سوودانی جەختی لە پابەندبوون بەو دەقە کردوەتەوە، کە تایبەتە بە تێچووی بەرهەمهێنانی هەر بەرمیلێک نەوت، کە لەلایەن ئەنجوومەنی وەزیرانەوە لە دانیشتنی ژمارە 45 لە 5ـی تشرینی دووەمی رابردوو پەسندکراوە. 

ئەو دەقەی سودانی باسی دەکات، ڕۆژی 23 کانوونی دووەمی 2024، نوێنەری حکومەت بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی ناردووە و لیژنەی دارایییش دەنگی لەسەر داوە. 
سودانی بە سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەران و فراکسیۆنە کوردییەکانی ڕاگەیاندووە، پێویستە پەرلەمان ئەم هەموارکردنە بێ گۆڕانکاری پەسند بکات، ئەوەش بۆ تەواوکردنی پلانەکانی گەشەپێدان، بەپێی بەرژەوەندییە ئابوورییەکانی عێراق و ئەو دیدگایەی لەلایەن بەرنامەی حکومییەوە پەسند کراوە.

هەموارکردنەوەی یاسای بودجە بەو شێوازە خواستی هەرێمی کوردستانە، هەر بۆیە سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و فراکسیۆنە کوردییەکان پشتیوانی خۆیان بۆ پەسەندکردنی هەمان دەقی هەموار دەربڕیووە. 
بەپێی ئەو هەموارەی کە سەرۆک وەزیران، سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و فراکسیۆنە کوردییەکان لەسەری ڕێککەوتوون، تێچووی دەرهێنانی نەوت لە 8 دۆلارەوە بۆ 16 دۆلار زیاد دەکرێت، تا ئەو کاتەى لایەنێکى نێودەوڵەتیی راوێژکاری، نرخێکى خەمڵێندراو دیاری دەکات.

هەر بەپێی هەموارەکە، بڕگەی یەکەمی مادەی 12، بەم شێوەیە هەموار دەکرێتەوە وەزارەتی دارایی عێراق شایستە داراییەکانی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوت دەداتە حکومەتی هەرێمی کوردستان، بە مەرجێک مانگانە 400 هەزار بەرمیل لە نەوتەکەی رادەستی کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوتی عێراق سۆمۆ یان وەزارەتی نەوتی فیدراڵ بکات.
لە بڕگەکانی دیکەی پێشنیازە هەموارەکەدا هاتووە، شایستە داراییەکان بە شێوازێکی دادپەروەرانە لەلایەن دامەزراوەیەکی راوێژکاریی نێودەوڵەتی تایبەتمەند کە دڵخوازی وەزارەتەکانی نەوتی فیدراڵ و وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی هەرێمی کوردستان بێت، دیاری دەکرێن.

کەی هەموارەکە پەسەند دەکرێت؟ 
ڕۆژی 13ـی کانوونی دووەمی 2025، ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق خوێندنەوەی دووەمی بۆ هەمواری مادەی 12ـی لە یاسای بودجە کرد. 
بڕیاربوو، ڕۆژی 21ـی کانوونی دووەمی 2025 لە دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەنگ لەسەر هەموارەکە بدرێت و پەسەند بکرێت، بەڵام بەهۆى ناکۆکىیەکانەوە دواخرا. 
شاخەوان عەبدوڵڵا، جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، ڕێککەوتنێکی سیاسی کرابوو لەبارەی هەموارەکەوە، بەڵام هەندێک دەستکاری پرۆژەی هەموارەکە کرا، کە ئەمەش جێگەی قبووڵ نییە، بەڵکو ئێمە و زۆرینەی لایەنە سیاسییەکان لەسەر ئەوە هاوڕایان کە ئەم پڕۆژەیە چۆن لە لایەن حکومەتەوە هاتووە با بەو شێوەیە تێپەڕێندرێت.
بەپێی سەرۆکی فراکسیۆنە کوردییەکان، بڕیارە لە دانیشتنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا دەنگ بە پەسەندکردنی هەموارەکە بدرێت. 
پەسەندکردنی هەموارەکە لەگەڵ زیادکردنی تێچووی دەرهێنانی نەوت، بەشێکی گەورەی کێشەی ڕاگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان چارەسەر دەکات و هەنگاوەکانی هەناردەکردنەوە خێراتر دەکرێن.

پەسەندنەکردنی هەموارەکە هەرێمی کوردستانی نیگەران کرد
هەمواری یەکەمی یاسای بودجەی عێراق کە تایبەتە بە پرسی نەوتی هەرێمی کوردستان بووەتە گرێ کوێرەی ناو ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و بەهۆی ناکۆکییەکانەوە تا ئێستا پەسەند نەکراوە. 
پەسەندنەکردنی هەمواری بودجە هەرزوو نیگەرانی هەرێمی کوردستانی لێکەوتەوە، بە تایبەت دوای ئەوەی بڵاوکرایەوە کە سەرۆک وەزیرانی عێراق وەک هەوڵێکی چارەسەری پێشنیازێکی نوێی لەسەر هەموارەکە پێشکەشکردووە. 
ئەوەی هەرێمی کوردسانی نیگەران کرد ئەو دەقە بوو کە باسی لەوە دەکرد، هەرێمی کوردستان دەبێت سەرجەم داهاتی فرۆشی نەوت و غاز و بەرهەمە نەوتییەکان، چ لە ناوخۆ و چ لە دەرەوە، بە تەواوی رادەستی خەزێنەی گشتی بکات.

حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ڕێگەی وتەبێژەکەیەوە نیگەرانی نیشاندا، پێشەوا هەورامانی وتەبێژی حکومەت لە ڕاگەیەنداروێکدا ڕایگەیاند، ئەم پێشنیارە دژی بڕیاری پێشووی ئەنجومەنی وەزیرانی فیدراڵە تایبەت بە هەموارکردنەوەی پڕۆژە یاسای بودجە بۆ هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان .

باسی لەوەشکردووە، ئەم هەوڵانە زیان بە هەموو عێراق دەگەیەنن و کێشەکان قووڵتر دەکەنەوە و خزمەت بە چارەسەرکردنی پرسەکان ناکات. حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ جەختکردنەوە لە ڕەتکردنەوەی پێشنیازە نوێیەکە، داوای کردووە ئەو پێشنیارەی لەسەر ڕێککەوتوون ، بخرێتە دەنگدانەوە.

ڕاگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان 
ڕۆژی 25ـی ئازاری 2023، دادگای ناوبژیوانیی پاریس بڕیاڕی ڕاگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستانی دەرکرد، ئەوەیش لەسەر بنەمای سکاڵایەکەی حکومەتی عێراق. 
عێراق لەو سکاڵایەدا کە لە دادگاکە تۆماری کردبوو، داوای کردبوو هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە ڕێگەی تورکیاوە ڕابگیرێت، چونکە هەناردەکردنە بەبێ ڕەزامەندی دەکرێت. 
پێش بڕیارەکەی دادگای ناوبژیوانیی پاریس، هەرێمی کوردستان ڕۆژانە 400 هەزار بەرمیل نەوتی هەرێمی کوردستان و 75 هەزاری کەرکوکی هەناردەی تورکیا دەکرد. 
بە وتەی مەسرور بارزانی سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان بەهۆی ڕاگرتنی هەناردەی نەوتەوە، مانگانە هەرێمی کوردستان نزیکەی یەک ملیار دۆلار زیانی پێدەگات.

More News

Most Popular

هەواڵ

ناردنی چەکی نوێ لەلایەن ئەمەریکاوە بۆ ئیسرائیل نیگەرانی غەززەی لێدەکەوێتەوە

Mic
2025-02-16

ئەمەریکا کاروانێکی نوێی چەک ڕەوانەی ئیسرائیل دەکات، بەرپرسی فەرمانگەی ڕاگەیاندنی حکومەتی غەززە دەڵێت، ئەمەریکا لەبری ناردنی هاوکاری بۆ غەززە، پشتگیری تاوانبارانی جەنگ دەکات. 
وەزارەتی بەرگری ئیسرائیل گەیشتنی کاروانێکی نوێی کەرەستەی سەربازی ئەمەریکی بە وڵاتەکەی ڕاگەیاند، گەیشتنی کاروانەکە هاوکاتی سەردانی مارک ڕۆبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمەریکایە بۆ وڵاتەکە. 
ئیسرائیل گەیشتنی ئەو کاروانە سەربازییە بە "هێمای پەیوەندی بە‌هێزی"یان لەگەڵ ئەمەریکا دەزانێت، چاوەڕوانی بەهێزکردنیشی دەکات. 
ئیدارەی بایدن، دوای هێرشەکەی 7ـی ئۆکتۆبەرى 2023ـی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل، هەزاران بۆمبی رەوانەی وڵاتەکە کرد، بەڵام دواتر بەهۆی نیگەرانیی کاریگەرییەکانی لەسەر غەززە، یەکێک لە کاروانەکانی راگرت.
ئەم کاروانەی ئێستا گەیشتووە، هەمان ئەو کاروانە ڕاگیراوەیە کە مانگی ڕابردوو لەلایەن ئیدارەکەی ترامپەوە ڕاگرتنی هەڵگیرا و ڕەوانە کرا. 
ناردنی چەکی نوێ لەلایەن ئەمەریکاوە دووبارە نیگەرانی دورستکردووە، سەلامە مەعروف، بەرپرسی فەرمانگەی ڕاگەیاندنی حکومەتی غەززە ڕایگەیاند، "لەبری ناردنی خۆراک، دەرمان، ئاو، یان شوێنی حەوانەوە و کەرەستەی بیناسازی بۆ قوربانیانی کەرتی غەززە، ئەمریکا پشتگیری تاوانبارانی جەنگ دەکات و هاوکاری زیاتریان بۆ دەنێرێت".
هاوکارییە سەربازییە نوێیەکان چین؟ 
بۆمبی قورس لە جۆری MK-84  بە کێشی دوو هەزار  پاوەندە کە توانای زیانگەیاندنێکی بەرفراوانیان هەیە و مەبەست لێی بەهێزکردنی تواناکانی هێرشی ئیسرائیلە.
چەکی دورهاوێژ لە جۆری دۆشکەی (IDF)، کە لەلایەن ئەمریکاوە پەرەی پێدراوە و لە قەبارەی 7.62x51 ملمدایە.
-پێداویستی تەقەمەنی تۆپخانە و فڕۆکەی هێرشبەر کە پاکێجەکە بە بڕی 8 ملیار دۆلار بۆ ئیسڕائیل نێردراوە.
ئامانجی ئەمەریکا چییە؟ 
هاوکارییەکانی ئەمەریکا بۆ ئیسرائیل بەشێکن لە دەستپێشخەرییەکانی واشنتن بۆ بەرزکردنەوەی توانای سەربازی تەلئەڤیڤ لە جەنگ و ململانێکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.