هەواڵ

42 ساڵ بەسەر ئەنفال و جینۆسایدی بارزانییەکان تێپەڕی

Mic
2025-07-31

42  ساڵ بەسەر ئەنفال و جینۆسایدی بارزانییەکان تێدەپڕێت، تا ئێستا ڕوفاتی قوبانییەکان نەگەڕێندراوەتە و حکومەتی عێراق هیچ هەنگاوێکی بۆ قەرەبوکردنەوەی کەسوکاری ئەنفالکراوان نەناوە.

لە 31ـی تەمموزی 1983  و لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆ، ڕژێمی بەعسی لەناوچوو ئەنفالی بارزانییەکانی دەستپێکرد و تێیدا هەشت هەزار، ژن، منداڵ و پیاوی پیری بێ سەروشوێن کردا.

لە ڕوفاتی هەشت هەزار بارزانی، تائێستا تەنها 696 ڕوفاتیان گەڕێنراونەتەوە زێدی خۆیان، نە حکومەتی هەرێمی کوردستان و نە حکومەتی فیدراڵی عێراقیش کارێکی جددیان بۆ گێراندنەوەی ڕوفاتی ئەنفالکراون نەکردوە.

ئەنفالی گەلی کورد، بە جینۆسایدی بارزانییەکان دەستیپێکرد و ڕژێمی لەناوچوی بەعس بە هەشت قۆناغ جینۆسایدی دەستپێکرد و زیاتر لە 180 هەزار هاوڵاتی کوردی کۆمەڵکوژ، و زیندەبەچاڵ و بێ سەروشوێن کرد.

بەپێی ئامارە فەرمییەکان تا ئەمڕۆ لەو 180 هەزارە ڕوفاتە تەنها  2441  ڕوفاتیان گەڕێندراونەتەوە زێدی خۆیان لە هەرێمی کوردستان.

بەهۆی کەمتەرخەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق، ژمارەی ئەو وڵاتانەی دانیان بە جینۆسایدی گەلی کورد ناوە لە پەنجەی دەستێک تێ ناپەڕن، کە ئەوانیش هەریەک لە بەریتانی ا،سوێد، نەرویج، کۆریای باشوور و عێراقە.

پەرلەمانی عێراق لە 14ی نیسانی ساڵی 2008دا، ئەنفالی وەکو جینۆساید ناساند. ژمارەیەک لە فەرماندە سەربازییەکانی سەردەمی دەسەڵاتی سەدامیش کە دەستیان لەو تاوانانەدا هەبووە،

کەسوکاری ئەنفالکراوان، بەردەوام داوا دەکەن کاری زیاتر بۆ ناساندنی ئەنفال لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بکرێت، قەرەبووی ماددی و مەعنەویشیان بکرێت.

بابەتی لێکچو

More News

Most Popular

هەواڵ

لاریجانییەکان گەڕانەوە هەڕەمی دەسەڵاتی ئێران

Mic
2025-08-07


دوای چوار ساڵ دوورکەوتنەوەی لەسەر شانۆی سیاسی ئێران، جارێکی تر عەلی لاریجانی گەڕایەوە و بە فەرمانی مەسعود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران، بە سکرتێری ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی دیاری کرا.

رۆژی دووی ئاب، میدیای نزیک لە سوپای پاسدارانی ئێران بڵاویکردەوە، لە چەند رۆژی داهاتوودا ژمارەیەک گۆڕانکاری لە دامەزراوە ئەمنییەکانی وڵاتدا دەکرێن و ئەگەری زۆرە عەلی لاریجانی، راوێژکاری عەلی خامنەیی وەکو سکرتێری ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتیمانی دەستنیشان بکرێت.

 بەپێی مادەی 176ی دەستووری ئێران، ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئەو وڵاتە دەتوانێت بەپێی ئەرکەکانی خۆی ئەنجوومەنی لاوەکی وەک ئەنجوومەنی بەرگری و ئەنجوومەنی ئاسایشی وڵات پێکبهێنێت.

هەروەها، سەرۆکایەتی هەریەک لە ئەنجوومەنە لاوەکییەکان یان لەلایەن سەرۆک کۆمارەوە دەکرێت یانیش ئەندامێکی ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی، کە لەلایەن سەرۆککۆمارەوە دەستنیشان دەکرێت.

ئەمڕۆ بە فەرمی، عەلی لاریجانی، سەرۆکی پێشووتری پەرلەمانی ئێران بە بڕیاری مەسعود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران، لاریجانی بە سکرتێری ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی دیاری کرا.

بەپێی ئاژانسی هەواڵی فارس، عەلی ئەکبەر ئەحمەدیان، سکرتێری پێشووی ئەنجوومەنەکە دەبێتە ئەندامی ئەنجوومەنەکە و بەرپرسیارێتی چەند دۆسیەیەکی تایبەت و ستراتیژیی ئێرانی پێدەدرێت.

عەلی لاریجانی، سادق لاریجانی و محەممەد جەواد لاریجانی، باوکیان، ئایەتوڵڵا میرزا هاشم ئامۆلی لاریجانی، یەکێک بوو لە مەرجەعە گەورەکانی شیعە و هاوڕێی نزیکی ئایەتوڵڵا خومەینی، کە ئەمەش ڕێگەخۆشکەرێکی سەرەکی بوو بۆ چوونەناو کایەی سیاسیی کوڕەکانی.

ئەم بنەماڵەیە یەکێکن لە بنەماڵە هەرە بەهێز و کاریگەرەکانی دوای شۆڕشی 1979، کە هێزی خۆیان لە تێکەڵەیەکی دەگمەنی نێوان "ئاینی نەریتی" و "زانستی مۆدێرن" و "پەیوەندی سیاسی"دا وەرگرتووە.


چۆن یەک بنەماڵە، بۆ ماوەیەکی درێژ، سێ جومگەی سەرەکیی دەسەڵاتی ئێرانیان بەدەستەوە بوو؟ بنەماڵەی لاریجانی، کە زیاتر لە دوو دەیە وەک "کۆڵەکەکانی ڕاگرتنی نیزام" ناسرابوون، سێکوچکەیەکی دەسەڵاتیان پێکهێنابوو کە لە مێژووی کۆماری ئیسلامیدا وێنەی نەبوو.

گۆشەی یەکەمی سێکوچکەکە: عەلی لاریجانی، سیاسەتمەدارە پراگماتییەکە، بۆ ماوەی 12 ساڵ سەرۆکی پەرلەمان بوو. ئەو دەسەڵاتی یاسادانانی لەژێر کۆنترۆڵدا بوو. کاری ئەو، ڕاگرتنی هاوسەنگیی نێوان باڵە جیاوازەکان و بەڕێوەبردنی یاساکانی وڵات بوو.

گۆشەی دووەم: سادق لاریجانی، دادوەرە دەسەڵاتدارەکە، بۆ ماوەی 10 ساڵ سەرۆکی دەسەڵاتی دادوەری بوو، ئەو هێزی دادوەری و سەرکوتکردنی بەدەستەوە بوو. لە سەردەمی ئەودا، هەزاران نەیار و ناڕازی ڕووبەڕووی حوکمی قورس بوونەوە، ئەو پارێزەری ئاسنینی نیزام بوو لەناوخۆدا.

گۆشەی سێیەم: محەممەد جەواد لاریجانی، تیۆریست و مێشکی ئایدۆلۆژیم، ئەو بەرگریکاری فەرمیی ئێران بوو لە گۆڕەپانی نێودەوڵەتیدا، بەتایبەت لە بواری مافی مرۆڤدا. کاری ئەو، داڕشتنی گوتاری فەرمی و پاساوهێنانەوە بوو بۆ کردەوەکانی نیزام.

سەرهەڵدانی نەوەیەکی نوێی توندڕەو، تۆمەتەکانی گەندەڵی، و گۆڕانی نەخشەی سیاسیی ئێران، هێزی لاریجانییەکانی کەمکردەوە، گەورەترین گورز، ڕەتکردنەوەی کاندیدبوونی عەلی لاریجانی بوو بۆ سەرۆکایەتی لە ساڵی 2021، ئەمە نیشانەی کۆتایی سەردەمی زێڕینی ئەم بنەماڵەیە بوو.






















TVPodcastهەواڵبنکۆڵکاری دەربارەی ئێمە 18-

ریکلاممان لەگەڵ بکە

+964 (0)770 153 6483

[email protected]

Designed and developed by AVESTA GROUP

Mic News. ©2021 All rights reserved