ژیان
ئەمڕۆ رۆژی جیهانی ژینگەیە
2022-06-05
لە پێنجی حوزەیرانی هەموو ساڵێك جیهان بە گشتی و ژینگە دۆستان بە تایبەتی یادی بۆنەی ڕۆژی جیهانی ژینگە (EDW) بەرز ڕادەگرن، ئەو ڕۆژەی كە نەتەوە یەكگرتووەكان لە كۆنگرەی ستۆكهۆڵمی تایبەت بە ژینگەوە لە ساڵی 1972دا بە ڕۆژی ژینگەی ناساند، هەر لەو ڕۆژەدا (بەرنامەی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ ژینگە (UNEP) دامەزرا.
ئەم ڕۆژە بۆنەیەكە بۆ هۆشیاریی زیاتر لە بواری ژینگەدا و بۆ سەرنجڕاكێشانی سیاسەتمەدار و بڕیاربەدەستانی جیهان بەلای ژینگەدا، دروستكردنی بایەخ پێدانێكی جیهانی بە ژینگە و پێكهێنەرەكانی .
هەروەها ئاماژەیەكە بۆ برەودان بە ڕۆڵی كۆمەڵگا لە گۆڕینی هەڵوێستەكان بە ئاراستەی پاراستن و چاككردنی ژینگە و دروستكردنی هەستێكی جیهانیی لای دانیشتووانی گۆی زەوی بەو بەیەكەوە بەستنەوەیەی كە چارەنووسی هەموویانی بەیەكەوە گرێداوە.
دەستكەوتنی ئاوی خاوێنی خواردنەوە و بوونی سیستەمێكی گونجاو بۆ ئاوەڕۆكان و بوونی میكانیزمێكی بێ زیان بۆ ڕزگاربوون لە پاشماوە و پاشەڕۆكان و زیادكردنی ڕوبەری سەوزایی و دووبارە داڕشتنەوەی دیزاینی شارەكان بەئاراستەی كەم كردنەوەی قەرەباڵغی و پاراستنی زیندەجۆرەكان و هەڵگرتنەوەی مینی چینراو و... هتد، لە مافە بنچینەییەكانی مرۆڤن.
بۆ هەموو ئەمانەش بوونی ئیڕادەیەكی بەهێزی سیاسیی و ئیدارەیەكی زانستیانەی ژینگەیی زۆرگرنگن بۆ جێبەجێكردنی ڕێككەوتنامە نێودەوڵەتیەكانی تایبەت بە ژینگە و هاوكاریی نێودەوڵەتیی و كەمكردنەوەی هەژاریی و كۆنتڕۆڵ كردنی جەنگەكان و پەیڕەوكردنی پەرەپێدانی هەمیشەیی و بەردەوام (Sustainable Development) هەنگاوی زۆر گرنگن كە كاردەكەنە سەر گۆڕینی دروشمەكان لە وشەوە بۆ كردار، لە قسەوە بۆ پڕۆژە.
ڕۆژی جیهانیی ژینگە، هۆكارێكیشە كە بە هۆیەوە گەلان ڕۆژی تایبەتیان بۆ ژینگەی لۆكاڵی خۆیان دیاری كردوە و تیایدا لەسەر ئاستی هەرێمایەتی و نیشتمانی، چالاكی جۆراوجۆر ئەنجام دەدەن لە پێناوی پاراستن و چاككردنی ژینگەدا، بۆ نموونە:
5ی حوزەیرانی هەموو ساڵێك ڕۆژی جیهانیی ژینگەیە.
14ی تشرینی یەكەمی هەموو ساڵێك ڕۆژی ژینگەی وڵاتە عەرەبیەكانە.
15ی نیسانی هەموو ساڵێك ڕۆژی ژینگەی عێراقە، كە بە نووسراوی ڕەسمی ئاراستەی ئەنجومەنی حوكمی عێراقم كرد وەك پێشنیار و ئەنجومەنیش بە ڕەسمی پێشنیارەكەی پەسەندكرد و لە ساڵی 2004وە هەموو ساڵێك لەو ڕۆژەدا لە پارێزگاكانی عێراقدا چالاكی جۆراوجۆر ئەنجام دەدرێت.
- رۆژی 16ی نیسانی هەموو ساڵێكیش رۆژی ژینگەیە لە هەرێمی كوردستاندا.
لە رۆژی جیهانیی ژینگەدا، نەتەوە یەكگرتووەكان رایدەگەیەنێت سەرووی سێ ملیار كەس لە جیهاندا لە ژینگەیەكی ناهەمواردا دەژین، لە پێنج ساڵی داهاتووشدا پلەی گەرما ئەو پلەیە تێدەپەڕێنێت كە وڵاتان لە رێككەوتنی پاریس لەسەری رێككەوتبوون.
نەتەوە یەكگرتووەكان ئەوەشی خستووەتەڕوو: سەرووی سێ ملیار كەس لە جیهاندا لە ژینگەیەكی ناسەلامەتدا دەژین، ساڵانە نۆ ملیۆن كەس بەهۆی كاریگەرییەكانی پیسبوونی هەواوە بە مردنی پێشوەختە گیانلەدەستدەدەن.
بە گوێرەی نەتەوە یەكگرتووەكان ئێستا لانیكەم یەك ملیۆن گیانەوەر و رووەك هەڕەشەی لەناوچوونیان لەسەرە.
ئەنتۆنیۆ گۆتێرێز، سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان لە پەیامێكی نووسراودا بە بۆنەی رۆژی جیهانیی ژینگەوە ئاماژە بەوە دەكات نزیكەی نیوەی هەموو مرۆڤایەتی لە زۆنی مەترسیداری ژینگەییدا دەژین.
گۆتێرێز هۆشداریش دەدات لەوەی بە رێژەی 50% مەترسیی ئەوە هەیە لە ماوەی تەنیا پێنج ساڵی داهاتوودا گەرمبوونی گۆی زەوی 1.5 پلە تێپەڕبكات، كە لە رێككەوتنی پاریسی 2015دا رێككەوتنی لەسەر كراوە بۆ ئەوەی رێژەی بەرزبوونەوەی پلەی گەرما بە بەراورد بە قۆناغی پێش پیشەسازی 1.5 پلە بەرزتر نەبێتەوە.
سكرتێری گشتی نەتەوەیەكگرتوەكان هۆشداریییەكەی دیكەش دەدات، كە تاوەكو ساڵی 2050 ساڵانە 200 ملیۆن كەس بەهۆی كاریگەرییەكانی كەشوهەواوە ئاوارە دەبن.
More News
 copy.jpg)
Most Popular
-
درۆنەکانی ئیسرائیل ئەحمەد حاجی رەشید راپێچی بەردەم دادگای هەولێر دەکەن
هەواڵ2025-07-03
1
-
هەڵبژاردن شەڕی نەوەی نوێ و کۆمەڵ گەرم دەکات
هەواڵ2025-07-01
2
-
ئیتر کورد و دیاردەی فایەق زێدان
هەواڵ2025-07-03
3
-
وردەکاریی هێرشە موشەکییەکەی شاری کەرکوک
هەواڵ2025-07-01
4
-
سودانی ئەمشە و بڕیار لە رەشنوسی رێککەوتنی هەرێم و بەغدا دەدات
هەواڵ2025-07-02
5
-
موسڵمانێک دەبێتە سەرۆکی شارەوانی نیویۆرک
هەواڵ2025-07-03
6
-
ناڕەزایەتی تورکمانەکان لیژنە بۆ گۆڕانکاری بە پارێزگاری کەرکووک پێکدەهێنێت
هەواڵ2025-07-03
7
-
درۆنێکی بۆمبڕێژکراو لە گەرمیان کەوتەخوارەوە
هەواڵ2025-07-03
8
هەواڵ
عێراق ژمارەی ئەو هاوڵاتییانەی ئاشکرا دەکات کە لە کەمپی هۆلەوە گەڕێنراونەتەوە
2025-07-05
وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عێراق، رایگەیاند،
تاوەکو ئێستا نزیکەی 16 هەزار هاوڵاتیی عێراقی بە 28 کاروان لە کامپی هۆلەوە گەڕێندراونەتەوە
عێراق و نزیکەی 15 هەزار هاوڵاتیی دیکەی عێراقی لە کامپەکەدا ماونز
عەلی عەباس، وتەبێژی وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی
عێراق لەبارەی ژمارەی ئەو كەسانەی لە كامپی هۆلەوە گەڕێندراونەتەوە بە میدیا
عێراقییەکنی راگەیاندووە، تاوەکو ئێستا نزیکەی 16 هەزار هاوڵاتیی عێراقی بە 28
کاروان لە کامپی هۆلەوە گەڕێندراونەتەوە عێراق.
ئەوەش خستووەتەڕوو، هێشتا نزیکەی 15 هەزار هاوڵاتیی دیکەی عێراقی لە کامپەکەدا ماون و بڕیارە
بەم نزیکانە کاروانێکی دیکەیان بگەڕێندرێتەوە و پرۆسەی گەڕاندنەوەی ئەوانی دیکەش بەردەوام
دەبێت.
كامپی هۆل دەكەوێتە باشووری شاری هۆل لە حەسەكەی
ڕۆژئاوای كوردستان و لە نزیك سنووری عێراقە، كامپەكە 30 هەزار عێراقی تێدابووە، كە بەسەر زیاتر لە حەوت هەزار خێزاندا دابەشكراون، كە دەكاتە نیوەی
كۆی دانیشتووانی كامپەكە.
