ژیان
ئەمڕۆ رۆژی جیهانی ژینگەیە
2022-06-05
لە پێنجی حوزەیرانی هەموو ساڵێك جیهان بە گشتی و ژینگە دۆستان بە تایبەتی یادی بۆنەی ڕۆژی جیهانی ژینگە (EDW) بەرز ڕادەگرن، ئەو ڕۆژەی كە نەتەوە یەكگرتووەكان لە كۆنگرەی ستۆكهۆڵمی تایبەت بە ژینگەوە لە ساڵی 1972دا بە ڕۆژی ژینگەی ناساند، هەر لەو ڕۆژەدا (بەرنامەی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ ژینگە (UNEP) دامەزرا.
ئەم ڕۆژە بۆنەیەكە بۆ هۆشیاریی زیاتر لە بواری ژینگەدا و بۆ سەرنجڕاكێشانی سیاسەتمەدار و بڕیاربەدەستانی جیهان بەلای ژینگەدا، دروستكردنی بایەخ پێدانێكی جیهانی بە ژینگە و پێكهێنەرەكانی .
هەروەها ئاماژەیەكە بۆ برەودان بە ڕۆڵی كۆمەڵگا لە گۆڕینی هەڵوێستەكان بە ئاراستەی پاراستن و چاككردنی ژینگە و دروستكردنی هەستێكی جیهانیی لای دانیشتووانی گۆی زەوی بەو بەیەكەوە بەستنەوەیەی كە چارەنووسی هەموویانی بەیەكەوە گرێداوە.
دەستكەوتنی ئاوی خاوێنی خواردنەوە و بوونی سیستەمێكی گونجاو بۆ ئاوەڕۆكان و بوونی میكانیزمێكی بێ زیان بۆ ڕزگاربوون لە پاشماوە و پاشەڕۆكان و زیادكردنی ڕوبەری سەوزایی و دووبارە داڕشتنەوەی دیزاینی شارەكان بەئاراستەی كەم كردنەوەی قەرەباڵغی و پاراستنی زیندەجۆرەكان و هەڵگرتنەوەی مینی چینراو و... هتد، لە مافە بنچینەییەكانی مرۆڤن.
بۆ هەموو ئەمانەش بوونی ئیڕادەیەكی بەهێزی سیاسیی و ئیدارەیەكی زانستیانەی ژینگەیی زۆرگرنگن بۆ جێبەجێكردنی ڕێككەوتنامە نێودەوڵەتیەكانی تایبەت بە ژینگە و هاوكاریی نێودەوڵەتیی و كەمكردنەوەی هەژاریی و كۆنتڕۆڵ كردنی جەنگەكان و پەیڕەوكردنی پەرەپێدانی هەمیشەیی و بەردەوام (Sustainable Development) هەنگاوی زۆر گرنگن كە كاردەكەنە سەر گۆڕینی دروشمەكان لە وشەوە بۆ كردار، لە قسەوە بۆ پڕۆژە.
ڕۆژی جیهانیی ژینگە، هۆكارێكیشە كە بە هۆیەوە گەلان ڕۆژی تایبەتیان بۆ ژینگەی لۆكاڵی خۆیان دیاری كردوە و تیایدا لەسەر ئاستی هەرێمایەتی و نیشتمانی، چالاكی جۆراوجۆر ئەنجام دەدەن لە پێناوی پاراستن و چاككردنی ژینگەدا، بۆ نموونە:
5ی حوزەیرانی هەموو ساڵێك ڕۆژی جیهانیی ژینگەیە.
14ی تشرینی یەكەمی هەموو ساڵێك ڕۆژی ژینگەی وڵاتە عەرەبیەكانە.
15ی نیسانی هەموو ساڵێك ڕۆژی ژینگەی عێراقە، كە بە نووسراوی ڕەسمی ئاراستەی ئەنجومەنی حوكمی عێراقم كرد وەك پێشنیار و ئەنجومەنیش بە ڕەسمی پێشنیارەكەی پەسەندكرد و لە ساڵی 2004وە هەموو ساڵێك لەو ڕۆژەدا لە پارێزگاكانی عێراقدا چالاكی جۆراوجۆر ئەنجام دەدرێت.
- رۆژی 16ی نیسانی هەموو ساڵێكیش رۆژی ژینگەیە لە هەرێمی كوردستاندا.
لە رۆژی جیهانیی ژینگەدا، نەتەوە یەكگرتووەكان رایدەگەیەنێت سەرووی سێ ملیار كەس لە جیهاندا لە ژینگەیەكی ناهەمواردا دەژین، لە پێنج ساڵی داهاتووشدا پلەی گەرما ئەو پلەیە تێدەپەڕێنێت كە وڵاتان لە رێككەوتنی پاریس لەسەری رێككەوتبوون.
نەتەوە یەكگرتووەكان ئەوەشی خستووەتەڕوو: سەرووی سێ ملیار كەس لە جیهاندا لە ژینگەیەكی ناسەلامەتدا دەژین، ساڵانە نۆ ملیۆن كەس بەهۆی كاریگەرییەكانی پیسبوونی هەواوە بە مردنی پێشوەختە گیانلەدەستدەدەن.
بە گوێرەی نەتەوە یەكگرتووەكان ئێستا لانیكەم یەك ملیۆن گیانەوەر و رووەك هەڕەشەی لەناوچوونیان لەسەرە.
ئەنتۆنیۆ گۆتێرێز، سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان لە پەیامێكی نووسراودا بە بۆنەی رۆژی جیهانیی ژینگەوە ئاماژە بەوە دەكات نزیكەی نیوەی هەموو مرۆڤایەتی لە زۆنی مەترسیداری ژینگەییدا دەژین.
گۆتێرێز هۆشداریش دەدات لەوەی بە رێژەی 50% مەترسیی ئەوە هەیە لە ماوەی تەنیا پێنج ساڵی داهاتوودا گەرمبوونی گۆی زەوی 1.5 پلە تێپەڕبكات، كە لە رێككەوتنی پاریسی 2015دا رێككەوتنی لەسەر كراوە بۆ ئەوەی رێژەی بەرزبوونەوەی پلەی گەرما بە بەراورد بە قۆناغی پێش پیشەسازی 1.5 پلە بەرزتر نەبێتەوە.
سكرتێری گشتی نەتەوەیەكگرتوەكان هۆشداریییەكەی دیكەش دەدات، كە تاوەكو ساڵی 2050 ساڵانە 200 ملیۆن كەس بەهۆی كاریگەرییەكانی كەشوهەواوە ئاوارە دەبن.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
More News
.jpg)
 copy.jpg)
Most Popular
هەواڵ
هێزيکی ئاسایش وێنەگری دیجیتاڵ میدیایی 'مایک'یان دەستبەسەرکرد
2024-03-25
سلێمانی ـ MIC
لەکاتی ڕووماڵی خۆپیشاندانی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی ئەمڕۆ دووشەممە، هێزێکی ئاسایشی سلێمانی، گریڤان فەرمان یان بۆ ماوەیەک دەستبەسەرکرد و دەستیان بەسەر کەلوپەلە رۆننامەوانیەکدا گرت.
گریڤان فەرمان بە دیجیتاڵمیدیای MIC وت”هێزەکەی ئاسایش سەرجەم ئەو وێنە و دیمەنانەی خۆپیشاندانەکە، کە تۆمارم کردبوون سڕییانەوە و رێگەشیان نەدا رووماڵەکە بکەین.”
وتیشی” پاش سڕینەوەی دیمەنەکان ناچاریان کردین شوێنی خۆپیشاندانە جێبهێڵین.”
مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی ئەمڕۆ لەدژی نەدانی مووچەکانیان و پرۆژەی هەژماری من، خۆپیشاندانیان ئەنجامدا و هەوڵیاندا بچنە دەباشان وچاویان بە بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی بکەوێت، بەڵام لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە رێگری کرا لە خۆپیشاندانەکە.
هەروەها رێگری کرا لە چەند کەناڵێکی میدیایی کە رووماڵی خۆپیشاندانەکە بکەن.
