ژیان

4 مۆدێل کە پێناسەی "خۆنەویستی و لێهاتوویی" کارمەندان دەکەن

Mic
2024-06-13

توێژینەوەیەکی ئەم دواییە کە لە گۆڤاری نێودەوڵەتی توێژینەوەی ژینگەیی و تەندروستی گشتیدا بڵاوکراوەتەوە، لەسەر "مۆدێلەکانی خۆبەزلزانین و لێهاتوویی"، جۆرێکی کارمەندانی لە ڕێکخراو و کۆمپانیاکاندا خستۆتە ڕوو کە دابەشکراوە بەسەر چوار ئارکیتایپدا.

بەگوێرەی ڕاپۆرتێک کە گۆڤاری فۆربس بڵاویکردۆتەوە، پرۆفیسۆر مارک تراڤێرس، دەروونناسێکی ئەمریکی لە زانکۆی کۆرنێل و زانکۆی کۆلۆرادۆ بۆڵدەر دەڵێت، ئەو تایبەتمەندیانەی کە توێژینەوەکە لەسەری بنیات نراوە، لەسەر بنەمای سیفەتەکانی خۆنەویستی و لێهاتوویی و بڕوانامەکەیە کە هەر پرۆتۆتایپێک پیشانی دەدات. توێژەران بۆیان دەرکەوتووە کە ئەو چوار ئارکیتایپە کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر پەیوەندییەکانی شوێنی کار و بەرهەمهێنان هەیە، بەم شێوەیە:
1-ئەستێرەی زەلیل
ئەستێرەکانی زەلیل لێهاتوویەکی بەرزیان هەیە و مەیلیان هەیە زۆر لێهاتوو بن لە کارەکانیاندا لە هەمان کاتدا خۆبەزلزانن سەبارەت بە دەستکەوت و تواناکانیان. ئەو کەسانەی ئەم مۆدێلەیان هەیە زیاتر ئەگەری ئەوەیان هەیە کە کریدت لەگەڵ تیمەکەیاندا هاوبەش بکەن، کراوە بن بەرامبەر بە فیدباک، و ئامادەبن فێربن و گەشە بکەن لە ڕووی کەسی و پیشەییەوە.

وەک کەسایەتییەکی زەمینی، دۆستانە و پشتیوانن، ئەمەش وایان لێدەکات یاریزان و سەرکردەی گەورەی تیپ بن. زۆرجار تێکەڵکردنی لێهاتوویی و خۆبەزلزانینیان ئیلهامبەخشە بۆ متمانە و ڕێزگرتن لەلایەن هاوکارانەوە.

توێژەران بۆیان دەرکەوتووە کە ئەستێرە زەلیلەکان لە چوار ئارکیتایپەکەدا زۆرترین حەزیان لێیە، چ لە ڕووی کەسییەوە و چ لە ڕووی پیشەییەوە، زۆرترین هاوکارییان لەلایەن هاوکارەکانیانەوە وەرگرتووە.

2. کارایی کەم و خۆبەزلزان
ئەو کەسانەی کە ئارکیتایپی "گەمژەی زەلیل" بەرجەستە دەکەن، ئاستێکی بەرزی خۆبەزلزانینیان هەیە بەڵام لێهاتوویی یان زانیاری پێویستیان نییە بۆ ئەنجامدانی کارەکانیان بە شێوەیەکی کاریگەر. ئەو کەسانەی ئەم جۆرەیان هەیە زۆرجار تامەزرۆی فێربوون و باشتربوونن و ئامادەن ڕێنمایی و فیدباک لە کەسانی دیکە وەربگرن.

توێژەران بۆیان دەرکەوتووە کە گەمژە زەلیلەکان دووەم نمونەی بەدڵن لە کارلێکەکانی نێوان کەسەکان لە شوێنی کاردا، بەڵام لە چوارچێوەی پیشەییدا ئاستێکی باشیان نییە، کە زۆرجار لە بەرژەوەندی هاوکارە لێهاتووەکاندا دەگوازرێنەوە.

بەڵام لێکۆڵینەوەکان دەریدەخەن کە ئەو کەسانەی دۆستانەن، تەنانەت ئەگەر لێهاتوویش نەبن، باشترن. لە کاتێکدا ڕەنگە لە ڕووی ئەزموونەوە بەشدارییەکی بەرچاو نەکەن، بەڵام هەڵوێستی ئەرێنی و ئامادەیی بۆ پشتگیریکردنی کەسانی دیکە و توانای ناوازە بۆ کۆکردنەوەی خەڵک دەتوانێت بەها بۆ تیمەکە زیاد بکات.

3. خۆبەزلزانە بێتواناکان
"گەمژەی لێهاتوو" لێهاتوویی گەورەی هەیە بەڵام خۆبەزلزانینی نییە. مەیلی خۆبەزلزانی هەیە، کارکردن لەگەڵیدا قورسە و زۆرجار بیرۆکە و بەشدارییەکانی ئەوانی دیکە لەبەرچاو ناگرێت. ڕەنگە ئەزموونەکەی بەرز نرخێنرێت، بەڵام ڕەفتارە نەشیاوەکانی دەتوانێت ببێتە هۆی خۆلێدان و ململانێ لەناو تیمی کاردا.

توێژەران ڕوونیان کردەوە: "کارکردن لەگەڵ کەسانێک کە خۆبەزلزان نین دەتوانێت کەمتر خۆش بێت، بەڵام کاتێک هاوکارێکی خۆبەزلزان ئەزموون و لێهاتوویی پێشکەشکردنی هەبێت، بۆیە ڕەنگە لێهاتوویی قەرەبووی کەمی خۆبەزلزانین بکاتەوە. بە تایبەتی لە ژینگەیەکی کارکردندا کە ئەدای کارکردن بەهای هەیە”.

توێژەران دانیان بەوەدا ناوە کە بەپێی کۆنتێکستەکە، جا کەسی بێت یان پیشەیی، سیفەتە جیاوازەکان لە کاتە جیاوازەکاندا بەهایان پێدەدرێت. مرۆڤ پێی باشترە نانخواردنی نیوەڕۆ بخوات و لەگەڵ هاوکارێکی خۆبەزلزاندا پەیوەندی کۆمەڵایەتی لەگەڵ هاوکارێکی خۆبەزلزاندا هەبێت، بەڵام بە ئەگەرێکی زۆرەوە بەدوای لێهاتووترین کەسدا دەگەڕێت لە شوێنێکی پیشەیی بۆ ئەوەی ئەرکەکان بە شێوەیەکی کارا تەواو بکات، تەنانەت ئەگەر ڕەفتارەکانی زۆر بەدڵ نەبێت.

4. خۆبەزلزان و بێتوانا
سەیر نییە کە مۆدێلی "گەمژەی ناکارامە" کەمترین قبوڵکراوە، چ لە ڕووی کەسییەوە و چ لە ڕووی پیشەییەوە، چونکە ئاستی نزمیی مەترسیدار لە لێهاتوویی و خۆبەزلزانین نیشان دەدات، هەروەها بێکاریگەرە لە ڕۆڵەکانیاندا و زۆرجاریش ئامادە نییە دان بەم کەموکوڕیانەدا بنێت یان هەوڵی باشترکردن بدات.

خۆبەزلزانین و بێتوانایی ئەوان لە ئەنجامدان دەتوانێت ببێتە هۆی تەحەدای گەورە لە شوێنی کاردا. هەروەها ئەم تاکانە مەیلیان هەیە بەرەنگاری فیدباک ببنەوە و دەتوانن ببنە سەرچاوەی بێزاری بۆ هاوکارەکانیان، لە کۆتاییدا ئەدای تیم و مۆڕاڵ دابەزێنن.

هەروەها توێژەران بۆیان دەرکەوتووە کە هاوکارە بەتەمەنەکان کەمتر لێبوردەیییان هەیە بۆ ئەو منداڵە بچووکانەی کە خۆبەزلزان و ناکارامەن بە بەراورد بەوانەی کە خۆبەزلزان و لێهاتوون. هەروەها ئەم نموونە سەرەتاییە کەمترین ئەگەری وەرگرتنی هاوکاری پیشەیی لە هاوکارەکانی هەیە.

ڕێبازی هاوسەنگ
توێژەران ڕوونی دەکەنەوە، لە کاتێکدا ئەستێرە زەلیلەکان بە شێوەیەکی گشتگیر بەهۆی تێکەڵکردنی لێهاتوویی و خۆبەزلزانینەوە بەدڵن، بەڵام ڕەنگە کەسانی خۆبەزلزان و لێهاتوو سەرەڕای کەسایەتییە سەختەکانیان هێشتا بەهایان پێبدرێت. مۆدێلی خۆنەویستی و لێهاتوویی تیشک دەخاتە سەر گرنگی هەردوو سیفەتەکە.

ڕێکخراوەکان و لایەنەکان پێویستە ئەم سیفەتانە لە پراکتیکەکانی دامەزراندنی و تیم دروستکردنیان لە پێشینەدا دابنێن، بە داننان بەوەی کە تێکەڵەیەک لە ئارکیتایپەکان خاڵە بەهێزە ناوازەکان و تەحەدای ئەگەری بۆ داینامیکی تیمەکە دەهێنێت. ئەم ڕێبازە هاوسەنگە دەتوانێت شوێنی کارێکی بەرهەمدارتر و ڕێزدارتر و هاوبەشتر دروست بکات.

More News

Most Popular

تەندروستی

ئایا مانەوە لە ئاوی سارددا زیانی هەیە؟

Mic
2024-10-22

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " ScienceAlert"دا بڵاو کراوەتەوە، مانەوە لەناو سارددا لەلایەن وەرزشوانانەوە بەکارهێنراوە وەک ڕێگەیەک بۆ کەمکردنەوەی ئازاری ماسولکەکان و خێراکردنی کاتی چاکبوونەوە بە شێوەیەکی گشتی خەڵک نزیکەی دە خولەک دوای وەرزشکردن لە ئاوی سارددا بەسەر دەبەن کە لە نێوان ١٠ بۆ ١٥ پلەی سەدیدا.
ئاوی سارد بەکارهێنراوە بۆ یارمەتیدان لە چارەسەرکردنی نیشانەکانی خەمۆکی و ئازار و شەقیقە، یارمەتی چالاکبوونی سوڕی خوێن و زیادبوونی بەرگری جەستە دەدات، ئەمەش تەندروستی دڵ باشتر دەکات و پەستانی خوێن کەمدەکاتەوە، گیرانی خوێنبەرەکان لادەبات و سوڕی خوێن باشتر دەکات، هەروەها ئاوی سارد یارمەتی چاکبوونەوەی ماسولکە گرژەکان دەکات، زۆربەی وەرزشوانان پەنا دەبەنە بەر دوشێکی سارد یان دانیشتن لە جاکوزییەکی سارد دوای مەشقەکان بۆ کەمکردنەوەی ئازاری ماسولکەکان، چونکە یارمەتی ماسولکەکان دەدات باشتر و لە ماوەیەکی کورتتردا چاکببێتەوە.
سەرەڕای سوودە زۆرەکانی بەشێک لە توێژینەوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە خۆنوقمکردن لە ئاوی سارددا رەنگە کاریگەری زیانبەخشی لەسەر جەستە هەبێت، پسپۆران جەخت لەوە دەکەنەوە لە شێوازەکانی چارەسەرکردنی ئاوی سارددا خۆشۆردن بژاردەیەکی کەمتر مەترسیدارە چونکە لە ڕووی پلەی گەرمی و کاتی بەرکەوتنەوە گونجاوترە بە بەراورد بە دانیشتن لە جاکوزییەکی سارددا.
هەرچەندە زۆر لێکۆڵینەوەی تەواو نییە کە زیانەکانی مانەوە لە ئاوێکی سارددا نیشان بدات، بەڵام خۆنوقمکردن لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر ئەگەری تووشبوون بە جەڵتەی مێشک یان جەڵتەی دڵ زیاد دەکات لە ئەنجامی زۆر دابەزینی پلەی گەرمی جەستە، کاتێک بۆ ماوەیەکی زۆر لە ئاوی سارددا دەمێنیتەوە دەست و قاچەکان هەست بە ساردییەکی زۆر یان بێهێزی دەکەن ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی ئازار و زیان بە خوێنبەرەکان دەگەیەنێت.
ئەگەر دەتەوێت چارەسەری ئاوی سارد تاقیبکەیتەوە، لێرەدا چەند شتێک دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبەرچاو بگرن:
١. پێشتر لە پزیشکەکەت بپرسە بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە سەلامەتە بۆ تۆ ئەنجامی بدەیت.
٢. پلانی چۆنیەتی خۆنوقمکردن و دەرچوون لە ئاوەکە بە سەلامەتی دابنێ، لەبیرت بێت کە ماسولکەکانت بە باشی کار ناکەن کاتێک بۆ ماوەیەکی زۆر لە ئاوی سارددا دەبێت لەوانەیە نەتوانیت هەست بە دەست و قاچەکانت بکەیت.
٣. بزانە دوای ئەوە چۆن هەست بە گەرمی دەکەیت، دڵنیابە خاولی و جل و بەرگی وشک و خواردنەوەیەکی گەرمت پێیە.
٤. تا بە تەواوی گەرم دەبیتەوە زۆر جوڵە مەکە.
٥.تەنها بۆ ماوەیەکی کەم لەناو ئاوی سارددا بمێنەرەوە، پێش ئەوەی هەست بە بێهێزی و ئازار یان لەرزین بکەیت لە ئاوەکە وەرە دەرەوە.