ساڵی (2003) لەم دورگەیە ئێسكی بەردبووی ئەم جۆرە لە باوانی مرۆڤ دۆزرایەوە كەناوی هۆمۆ فلۆڕیسیەنسەو پێشبینی دەكرا تەمەنی ئێسكەكان (50) هەزار بۆ (100) هەزار ساڵ بێت، ئەوكات زانایان وتیان ئەم جۆرە لە مرۆڤ باڵای نزیكەی مەترێك بووە.
بەڵام ئێستا توێژەران لە هەمان دورگە ئێسكی بەردبووی نوێی ئەم جۆرە لە باوانی ئێمەیان دۆزیوەتەوە كە دەیسەلـمێنێت ئەوان نزیكەی (700) هەزار ساڵ لەمەوبەر ژیاون و باڵایان تەنانەت لە مەترێك بچووكتر بووە.
یۆسوكێ كایفو لە زانكۆی تۆكیۆی وڵاتی ژاپۆن كە بەشدار بووە لە لێكۆڵێنەوەكە بە ئاژانسی ئەسۆشییەتد پرێس دەڵێت، پێشبینیمان نەدەكرد كە پاشماوەی خەڵكی بچووكتر لەو ناوچە شوێنەوارییە كۆنەوە بدۆزینەوە.
ئەندامانی ئەم توێژینەوەیە پێیان وایە ئەم كۆمەڵە كورتەباڵایە لە كۆمەڵەی هۆمۆ ئیرێكتەس پەرەیانسەندووە كە نزیكی (2) ملیۆن ساڵ لەمەوبەر ژیاون و بەوە ناسراون هاوشێوەی مرۆڤی ئێستا توانای ڕێك وەستان و ڕێك ڕۆیشتنیان هەبووە.
یۆسوكێ كایفو دەڵێت، ئێمە دەزانین هۆمۆ ئیرێكتەس (1.1) ملیۆن ساڵ لە دورگەی جاڤا هەبوون، بە جۆرێك لە جۆرەكان توانیویانە لە زەریا بپەڕنەوەو بگەن بەم دورگانەو لەوێ گۆشەگیربوون و پەرەسەندنێكی سەیریان بەسەرداهات.
سەبارەت بە هۆكاری بچووكبوونەوەی جەستەیان، زانایان دەڵێن، لە ئەنجامی پرۆسەیەكی پەرەسەندنە كە ناسراوە بە (فیلێتیك دوارفیزم) لەم پرۆسەیەدا ئەو زیندەوەرانەی لە دورگەیەك دەگیرسێنەوە كە مەترسی ڕاوكەرانیان لەسەر نامێنێت، بەگوێرەی كات قەبارەیان بچووك دەبێتەوە، زانایان ئەم پرۆسەی بچووك بوونەوەیان لە ئاسك و فیل و ئەسپی ئاوی و چەندین تری ئاژەڵ تۆماركردووە كە لەسەر دورگەكان گیرساونەتەوەو دەڵێن، پرۆسەی بچووك بوونەوەكە زۆر خێرا ڕوودەدات.
یۆسوكێ كایفو لە زانكۆی تۆكیۆ دەڵێت، ئەم جۆرە لە باوانی مرۆڤ كەناوی هۆمۆ فلۆڕیسیەنسە بە خێرایی قەبارەیان بچووك بۆتەوە، چونكە دوای ئەوەی لە دورگەی فلۆرێس گیرساونەتەوە، ڕووبەڕووی هیچ ئاژەڵێك نەبوونەتەوە كە بتوانێت ڕاویان بكات.
یۆسوكێ كایفو دەڵێت، بەبێ هەبوونی هیچ ڕاوكەرێك لە دژیان، زیندەوەران هیچ سودێك نابینن لە هەبوونی جەستەی قەبارە گەورە، چونكە پێویست بەوە ناكات شەڕ لەگەڵ هیچ شتێك بكەن، هێشتنەوەی جەستەیەكی قەبارە گەورە پێویستی بە خواردنی زۆر هەیەو كاتی وەچەخستنەوە درێژدەكاتەوە، بۆیە لە ڕووی پەرەسەندنەوە جەستەی قەبارە بچووك سودی زیاترە.
دکتۆر کامەران ڕەسوڵ ژاژڵەیی پزیشکی پسپۆڕی زانستی خۆراک لە نوێترین بڵاوکراوەیدا ئاماژە بە دیارترین ئەو خۆراکانە دەکات کە پێویستە لە وەرزی پایز و زستاندا بخورێت، کە گرنگترینیان بریتین لە:
١. میوە مزرەمەنیەکان و کێوی و هەنار و سێو کە دەوڵەمەندن بە ڤیتامین سی و ئەی و ماددە دژە ئۆکسانەکانی تر.
٢. سەوزە گەڵا تۆخەکان وەک کەلەرم ، قەڕەنابیت ، نەعنا.
٣. پاقلەمەنیەکان بە تایبەت شۆربای نیسک ، نۆکاو ، لۆبیا ، ماش.
٤. سیر و پیاز یارمەتیدەرە بۆ بەهێزکردنی بەرگری جەستە.
٥. هەنگوینی سروشتی.
٦. زەنجەفیل، : گرنگە بۆ کەمکردنەوەی ئاوسانی قوڕگ و کەمکردنەوەی هەوکردنی کۆئەندامی هەناسە و بەهێزکردنی بەرگری جەستە.
٧. خواردنەوەی چای گژوگیا وەک چای گوڵەبەیبوون، ڕازیانە ، گوڵەمێخەک ، زەنجەبیل ، چای سەوز لەبری ئەو خواردنەوەی بڕێکی زۆر ماددەی کافاینیان تێدایە وەک چا و قاوە بە تایبەت ئەگەر شەکری تێ بکرێت ، شەوان لە بری چا و قاوە کوپێک شیری گەرم یا چای گژوگیا بخۆرەوە.
٨. ماسی سەلموون و توونە و هەموو جۆرە ماسیەکانی تر.
٩. سینگی مریشک و قەل و پەلەوەر ، هەروەها گۆشتی سووری بێ چەوری.
١٠. دانەوێڵە تەواوەکان وەک ئاردی بۆر و برنجی بۆر و قاوەیی ، تۆووی شیا و شۆڤان لە بری ئاردی سپی و برنجی سپی.
١١. چەرەساتوەک گوێز ، بادەم ، ناوکە کولەکە ، گازۆ.
١٢. خواردنی بڕی پێویست لە ماددە ڕێشاڵیەکان لە ڕێگای خواردنی سەوزە و میوە ڕۆژانە دوو بۆ سێ جار.
١٣. خواردنەوەی بڕی پێویست لە ئاو ڕۆژانە لە نێوان ژەمەکان لانی کەم زیاتر لە شەش پەرداخ ڕۆژانە.