هەواڵ

ئیسرائیل هێرشی نوێ دەکاتە سەر ئێران

هەواڵگیری ئەمەریکا لە چەند ڕإپۆرتێکدا هۆشداری لە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران دەدات و دەڵێت، تەلئەڤیڤ دەیەوێت بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران بە ئامانج بگرێت.
بەپێی چەند ڕاپۆررتێکی هەواڵگیری ئەمەریکا کە ڕۆژنامە واشنتن پۆستی ئەمەریکی بڵاویکردوەتەوە، ئیسرائیل دەیەوێت لە ناوەڕاستی ئەمساڵدا هێرشێکی نوێ بکاتە سەر ئێران.
ئیسرائیل بەرنامە ئەتۆمییەکانی ئێرانی وەک ئامانجی هێرشەکەی دیاریکردووە، بەپێی پێشبینییەکانی دەزگای هەواڵگیری ئەمەریکا هێرشێکی لەو شێوەیە دەتوانێت بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران بۆ چەند هەفتەیەک یان چەند مانگێک دوابخات.
هێرشی نوێی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران تەنها کاریگەری لەسەر ئێران نابێت، بەڵکو دۆخی سیاسی لە ناوچەکەدا دەباتە قۆناغێکی نوێوەوە و مەترسی ململانێیەکی فراوانتر دروست دەکات.
بەپێی ڕۆژنامەی واشنتن پۆستی ئەمەریکی ئەو ڕاپۆرتانە مێژووییەکەیان دەگەرێتەوە بۆ کۆتایی ئیدارەکەی بایدن و سەرەتای هاتنەوەی دۆناڵد ترامپ وەک سەرۆکی ئەمەریکا. 
گشتگیرترین ڕاپۆرتە هەواڵگرییەکان لە سەرەتای مانگی یەکدا هاتووە و لەلایەن بەڕێوەبەرایەتیی هەواڵگریی سەرۆک ئەرکانی هاوبەش و دەزگای هەواڵگری بەرگرییەوە بەرهەم هێنراوە.

ڕۆژنامەی وۆڵستریت جۆرناڵیش لە زاری بەرپرسانی هەواڵگریی ئەمەریکا بڵاویکردەوە، بەدیاریکراویی هەردوو وێستگەی ئەتۆمیی نەتەنز و فۆردۆ-ی ئێران دەکرێنە ئامانجە بۆردومانەکان، بەڵام ئەوەی جێگەی سەرنجە ئەوەیە، لەنێو پلانەکەدا باس لەوە کراوە ئەمریکا لەئاسمانەوە سوتەمەنیی بۆ فڕۆکە ئیسرائیلییەکان دابیندەکات، لەگەڵ پێدانی زانیاریی هەواڵگریی لەبارەی ئامانجەکانەوە.
بەپێی لێدوانی بەرپرسانی ئێستا و پێشووی ئەمریکا کە ئاگاداری هەواڵگرین بە ڕۆژنامەکەیان ڕایانگەیاندووە، ئیسرائیل هێرشکردنە سەر ئێرانی لە مانگی تشرینی یەکەمدا وەک تۆڵەسەندنەوەیەک لە هێرشێکی مووشەکی بالیستیکی دیاریکردووە، بەرگرییە ئاسمانییەکانی ئێرانی تێکداوە و وڵاتەکەی بەرەوڕوی هێرشێکی بەدواداچوون کردووەتەوە.
ڕاپۆرتە هەواڵگیرییەکان مشتومڕێکی گەورەی میدیاییان دروستکردووە، ئاژانسی ڕۆیتەرز بڵاویکردوەتەوە نەیتوانیوە ئەو ڕاپۆرتە پشتڕاست بکاتەوە و کۆشکی سپی ڕەتیکردەوە هیچ لێدوانێک بدات.
ڕۆژنامەی پۆستی بەریتانی ڕایگەیاندووە، حکومەتی ئیسرائیل و سی ئای ئەی و دەزگای هەواڵگری بەرگری و نووسینگەی بەڕێوەبەری هەواڵگری نیشتیمانی ئامادە نەبوون هیچ لێدوانێک بدەن.
وتەبێژی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی کۆشکی سپی بە واشنتن پۆستی ئەمریکی وتووە، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا "رێگە بە ئێران نادات چەکی ئەتۆمی بەدەستبهێنێت، پێی باشترە دانوستان لەسەر چارەسەرێک بکات لە کێشە درێژخایەنەکانی ئەمەریکا لەگەڵ ڕژێمی ئێران بە شێوەیەکی ئاشتیانە ".

هێرشی ئێران و ئیسرائیل بۆ سەر یەکتر
یەکەم هێرشی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل لە ناوەڕاستی مانگی نیسانی 2024 بوو، سوپای پاسدارانی ئێران بە دەیان درۆنی بۆمبڕێژکراو و موشەکی بالیستی ئاراستەی ئیسرائیل کرد، وەک وەڵامدانەوە و تۆڵەکردنەوەی خوێنی ئەو حەوت فەرماندەیەی سوپای پاسداران کە لە هێرشە ئاسمانییەکەی ئیسرائیل لە دیمەشق کوژران، ئەمەش بە یەکەم هێرشی ڕاستەوخۆی ئێران بۆ سەر خاکی ئیسرائیل دادەنرێت.
ڕۆژی 31ـی تەموزی 2024، ئیسماعیل هەنییە سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی بزوتنه‌وه‌ی حەماسی فەڵەستینی لە تارانی پایتەختی ئێران کوژرا.ئەو رووداوانە توڕەیی ئێرانی بەدوای خۆیدا هێنا و بەرپرسانی ئێران هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوەیان کرد.
ڕۆژی 27ـی ئەیلولی 2024، حەسەن نەسروڵا ئەمینداری حزبوڵای لوبنان و عەباس نیلفروشان، فەرماندەی باڵای سوپای پاسداران لە هێرشێکی ئیسرائیلدا لە بەیروت کوژران. 
ڕۆژی 1ـی تشرینی یەکەمی 2024، ئێران هێرشێکی موشەکی کردەسەر ئیسرائیل. سوپای پاسداران لەبارەی هێرشەکەوە ڕایگەیاند، هێرشەکە لە تۆڵەی شەهیدکردنی ئیسماعیل هەنییە، بەرپرسی مەکتەبی سیاسیی حەماس، حەسەن نەسروڵا، ئەمینداری حیزبوڵای لوبنان و عەباس نیلفروشان، فەرماندەی باڵای سوپای پاسداران بووە.

هەواڵ

11ی ئازارەکەی ڕۆژئاوای کوردستان، خاڵە لێکچوو جیاوازەکانی لەگەڵ 11ی ئازارەکەی بارزانی و سەدام

رۆژنامەنوس کاوە شێخ عەبدوڵا لە وتارێکدا ڕێککەوتنی ئەحمەد و شەرع و مەزڵوم عەبدی بە 11ی ئازارەکەی ڕۆژئاوای کوردستان ناودەبات، بەو پێیەی ئەمڕۆ ٥٥ ساڵ تێپەڕدەبێت بەسەر رێککەوتنی 11ی ئازار کە لە نێوان مەلا مستەفا بارزانی و سەدام حسێندا ئیمزاکرا.
کاوە شێخ عەبدوڵا نوسیویەتی: بەپێی بڵاوکردنەوەی تەنیا خاڵە سەرەکییەکانی ڕێککەوتنەکەی ئەحمەد شەرع و مەزڵوم عەبدی، دوو خاڵی زۆر لێکچووی تێدایە لەگەڵ رێککەوتننامەی ۱۱ی ئازار لەنێوان سەدام حسێن و مەلا مستەفادا.
یەکەم: ئیعترافکردن بە هەبوونی کورد وەک بەشێکی گرنگ و کاریگەر لە عێراق و سوریادا لەناو دوو ڕێککەوتنی دەوڵەت و لایەنی کورددا.
دووەم: تێکەڵکردنی هێزی چەکداری کورد لەناو سیستمی سەربازیی و بەرگریی عێراق و سوریادا، تێکەڵکردن نەک حەلکردن، کە پێشتر هەردوو دەوڵەتەکە بەو  هێزانەیان دەوت یاخی و هەڵگەڕاوە و خراپەکار.
خاڵی تری لێکچوون هەیە بەڵام بەلاوازی، بۆ نموونە: جێبەجێکردنی ڕێککەوتنامەکان بە ماوەیەکی درێژ، لە عێراق دانرا لە چوار ساڵدا جێبەجێ بکرێ، بەڵام لە سوریا نزیکەی 10 مانگ.
خاڵی جیاوازی نێوانیان ئەوەیە، حکومەتی ئەوسای عێراق لە کاتی ئیمزاکردنی ڕێککەوتنەکەدا بەهێزبوو، پێشتریش لە دەستووری عێراق لەسەردەمی عەبدولکەریم قاسمدا جێگیرکرابوو، کە کورد لەگەڵ عەرەب هاوبەشە لە پێکهێنانی عێراق.
بەڵام لە سوریا ئێستا حکومەت نەک بەهێز نییە بەڵکو گیرۆدەیە بە دنیایەک کێشەی سیاسیی و و سەربازیی و ئابوورییەوە، هەروەها پێشتر نەک ئیعتراف نەبوو بە هەبوونی کورد وەک پێکهاتە بەڵکو ڕەتکردنەوەو بێمافکردنیش هەبوو.
جیاوازییەکی تر ئەوەیە: لەم رێککەوتنەی رۆژئاوا و دیمەشق، ئەمریکا و ڕوسیا و تورکیا ڕاستەوخۆ ئاگادارن و ڕۆڵیان هەیە لە گەیشتن بەم ئەنجامە لەنێوان شەرع و جەنەڕاڵ مەزڵومدا، بەڵام لەوەی نێوان مەلا مستەفا و سەدامدا ئێرانی شا بەئاشکرا پێیناخۆشبوو ئەمریکاش دڵی شای لا مەبەست بوو، بەڵام ڕوسیا پشتیوانی لە ڕێککەوتنەکە کرد.
لێکچوونێکی سادە و ناگرنگی ئەو دوو ڕێککەوتنە ئەوەیە، ئەوەی باشوور لە 11ی ئازاری 1970 ئیمزاکرا، ئەوەی ڕۆژئاوا 10ی ئازاری 2025 ‌واتا 55 ساڵی پڕ لە ڕووداو و جیاوازی تەمەنیانە.