ژیان

٨ مارس ڕۆژی جیهانی ژنان چۆن سەری هەڵداوە

لە8-مارسی 1857 لە یەكێك لەكارگەكانی رستن و چنین لە شاری نەویۆركی ئەمریكا زیاتر لە40هەزار كرێكار كاریان دەكرد كە بەشێكی زۆریان ژن بوون. ئەم ژنانە بە كاتژمێری زیاتری كاركردن و بەكۆێكی كەمتر لە پیاوان كاریان دەكرد. لەپێناو بەدەستهێنانی كەشێكی گونجاوتر بۆ كاركردنو كەمكردنەوەی كاتژمێرەكانی كارو یەكسانی لە كرێێ كاردا دەستیانكرد بە چاڵاكێكی مانگرتن. لەكاتی مانگرتنەكەدا ئاگرێكی گەورە لەكارگەكەدا دەكەوێتوەو بەو هۆیەشەوە129 كرێكاری ژن گیان لەدەست دەدەن. بەوهۆیەشەوە ئەو رۆژە دەبێتە سیمبۆڵك بۆ خەباتی ژنان.

هاوکات لە کوردستان فێمێنیزم زادەی سیستمی سەرمایەداریی و ململانێ چیانیەتیە كە لەدەرئەنجامی هەڵكشانی سیستمی سەرمایەداری لەئەوروپاو بەشێكی ئەمریكاوە هاتەكایەوە. كۆمەڵگای كوردستان بەگشتی بەو قۆناغە مێژوویاندا تێپەڕنەبووە، بەڵكو بەشێوەیكی گشتی لەناوسیستمی دەرەبەگایەتی گیریخوارد ژنی كوردیش لەهەمان ڕەگ و شێوەدا لەقاڵب دراوە. ببینین ژنی كورد هەمیشە ئاشنای رۆحیەتی بەرنگاربوونەوەیە، بۆیە دەبینین بەبێ ئەوەی شارەزاێكی زۆری لەتێۆریەكانی شۆڕشگێریدا هەبووبێت، هەمیشە ڕۆلی گرنگی لەشۆڕشەكانی بەرنگاربونەوەی داگیركاریدا هەبووە. ژنی كورد ڕەنگە تا ساڵانی 1990 كانیش هەرگیز نەیزانبێی فێمێنیزم چیە، بەڵام بۆ ئازادی نەتەوەكەی تێكۆشاوەو قوربانی داوە هەر بۆیەش ٨ مارس کرا بە سیمولێک تایبەت بە ژنان

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.