هەواڵ

دوای 23 مانگ زیانەکانی داخستنی ئاسمانی تورکیا بە روی فڕۆکەکانی سلێمانیدا نزیکەی 20 دۆلارە

23 مانگە تورکیا ئاسمانی وڵاتەکەی بەڕوی ئەو فڕۆکەکانی فڕۆکەخانەی سلێمانی داخستووە، بەهۆی ڕێکارەکانی تورکیاوە 35%ـی گەشتەكانیان بەتەواوی وەستاون و 60%ی جموجۆڵی بازرگانیی لە تورکیاوە بۆ کارگۆی سلێمانی کەمکردووەتەوە.
 بەپێی دواداچوونەکانی MIC زیانەکانی 23 مانگی رابردوو فڕۆکەخانەی سلێمانی نزیکەی 20 ملیۆن دۆلار بووە، قوباد تاڵەبانی دەڵێت، "هەردوو حکومەتی عیراق و هەرێم لەم پرسەدا بەرامبەر بە سلێمانی کەمتەرخەم بوون". 

 23 مانگ و شەش ڕۆژە تورکیا ئاسمانی وڵاتەکەی بەڕوی فڕۆکەکانی فڕۆکەخانەی سلێمانیدا داخستووە و بڕیارەکەشی تا مانگی تەموزی ئەمساڵ نوێکردوەتەوە. 
بەپێی بە دواداچونەکانی Mic، بەهۆی رێکارەکانی تورکیا 35%ـی گەشتەكانی فڕۆکەخانەکە بەتەواوی وەستاون و 60% جموجۆڵ و ئاڵوگۆڕی بازرگانى لەڕێگەى تورکیاوە بۆ کارگۆ کەمیکردووە.
بەپێی ئەو داتایانەی مانگی تەموزی ساڵی ڕابردوو بەرپرسانی فڕۆکەخانەی سلێمانی بڵاوییانکردەوە، نزیكەی 10 ملیۆن دۆلار تەنها زیان بەر فڕۆكەخانەكە كەوتووە.
لە 3ـی نیسانی 2023ـەوە کۆمپانیای تورکیش ئێیرلاینز گەشتەکانی لە فڕۆکەخانەی سلێمانییەوە راگرتووە. لە هەمان کاتدا تورکیا رێگە نادات ئەو فڕۆکانەی دەچنە سلێمانی و ئەوانەی لە فڕۆکەخانەی سلێمانییەوە دەچنە فڕۆکەخانەکانی دیکە، بە ئاسمانی تورکیادا تێپەڕن.
لەبارەی هۆکاری راگرتنەکەوە تورکیا رایگەیاندووە، پەکەکە لە سلێمانی چڕبووەتەوە و ئەو رێکخراوە "دزەیکردووە نێو فڕۆکەخانە و ئەوەش هەڕەشەیە لە ئاسایشی گەشتە ئاسمانییەکانیان".
تورکش ئێلاین هێلێکی فڕۆکەوانیی تورکییە کە رۆژانە دوو گەشتیان لە فڕۆکەخانەی سلێمانییەوە بۆ تورکیا هەبووە، یەکێکیان کاتژمێر 3:30 خولەکی بەیانی و دووەمیان 10:00ـی شەوە.
بەپێی بە دواداچونەکانی Mic، بەهۆی رێکارەکانی تورکیاوە ئێستا قەبارەی زیانەکان بە ئاستێکی زیاتر بەرزبونەوەتەوە و گەیشتونەیە نزیکەی 20 ملیۆن دۆلار.
لە سنوری پارێزگای سلێمانی 180 نوسینگە و بریکاری گەشتیاری هەن کە رۆژانە ریکلامیان بۆ گەشتی تورکیا دەکرد، بە وتەی کۆمپانیاکان بە درێژکردنەوەی بڕیارەکە زیانی راگرتنی گەشتەکان چەند هێندەی دیکە زیاد دەکە و داوا دەکەن بە زووترین کات پەیوەندییەکان بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە بەکاربهێنرێن.
لەدواى بڕیارەکەى تورکیاوە، بەشێک لە گەشتەکان روویان لە هێڵى فڕۆکەوانیى وڵاتانى ئێران، قەتەر، ئیمارات، عەمان و لوبنان کردووە، بەڵام بە کاتێکى زیاتر و نرخێکى گرانتر.
رۆژی 27ـی شوباتی 2025، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكوەزیرانی هەرێمی کوردستان و ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە دیداری هەولێر رایگەیاند،"گرنگە تورکیا لەوە تێبگات کە یەکێتی و سلێمانی هەڕەشە نین بۆ سەری، دەکرێت بەسیاسەتی خۆیدا بچێتەوە، لەکاتێکدا ماوەیەکی زۆرە گەمارۆی خستۆتە سەر فرۆکەخانەی سلێمانی، کەبەبۆچونی من تورکیا خۆی لەو بڕیارە زەرەرمەندە، هەروەها بەڕاشکاوی دەڵێم کە هەردوو حکومەتی عیراق و هەرێم لەم پرسەدا بەرامبەر بە سلێمانی کەمتەرخەم بوون".
تا ئێستا بە پاساوی دۆخی ئەمنی دوو جار ئاسمانی تورکیا بە روی سلێمانیدا داخراوە، ساڵی 2018دا دوای رفاندنی تیمێکی هەواڵیگری تورکیا، ئەو وڵاتە ئاسمانی بە روی سلێمانیدا داخست، ساڵی 2023یش جارێکی دیکە هەمان بڕیاری بەرامبەر فڕۆکەخانەی سلێمانی جێبەجێکردەوە. 

هەواڵ

بەپێی دەستوری نوێ دەبێت سەرۆک مسوڵمان بێت و یاساکان لەسەر بنەمای ئاینی ئسیلام بن

رەشنوسی نوێی دەستوری سوریا ئامادەکرا و پێشکەشی ئەحمەد شەرع کرا، بەپێی رەشنوسی دەستوری نویی دەبێت سەرۆک مسوڵمان بێت و یاساکان لەسەر بنەمای ئاینی ئسیلام بن.

 کەناڵی جزیرەی عەرەبی لە زاری چەند سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە بڵاویکردەوە، رەشنوسی دەستوری نوێی سوریا ئامادەکراوە کە لە 48 ماددە پێکهاتووە. 
زۆرینەی ماددەکانی رەشنوسەکە تایبەتن بە دۆخی راگوزەری سوریا و تۆمارکردنی ئەو پێشلکاریانەی کە رژێمی پێشووی ئەسەد ئەنجامیان داوە. 
رەشنوسی دەستووری سوریا ئاینى ئیسلامی کردووەتە سەرچاوەی سەرەکی یاسادانان و لەسەر بنەمای دەستوورەکەى پێشوو، بەتایبەت دەستووری ساڵی 1950 بنەما یاساییەکانى وەرگرتووە.
رەشنووسی دەستووری سوریا پشتڕاستی دەکاتەوە کە ئەرکی سوپا پاراستنی نیشتمان و هاووڵاتی و پاراستنی سەقامگیریی و خەڵکی مەدەنییە و دەستوورەکەش دەسەڵاتە سەرەتاییەکانی سەرۆککۆماری سوریا دیاری دەکات.
دەستوری نوێی تیشک دەخاتەسەر ئازادییەکانی مرۆڤ، جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان و مسۆگەرکردنی سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری و پەیوەندییە دەرەکییەکان کە هەڕەشە لە ئاسایش و سەقامگیری و یەکگرتوویی وڵات دەکەن بە تاوان دەناسێنت .

سەرۆک دەبێت مسوڵمان بێت 
دەستوری نوێی سوریا دەسەڵاتیەکانی سەرۆککۆماری دیاریکردووە و فۆڕمی حوکمڕانیی دەوڵەت سەرۆکایەتی دەبێت و ماوەی راگوزەری حکومەتی ئێستا لەنێوان سێ بۆ پێنج ساڵ دەبێت.
بەپێی رەشنوسی دەستوری نوێی سوریا سەرۆکی کۆمار دەبێت موسوڵمان بێت، ڕاستەوخۆ دوای وەگرتنی پۆستەکەشی دەبێتە فەرماندەی هێزە چەکدارەکانی سوریا 

پەرلەمان لە دەستوردا 
بەپێی رەشنوسی دەستوری نوێ ئەنجومەنی گەل یان پەرلەمانی سوریا له 100 ئه ندام پێکدێت و تەمەنی ئەنجومەنەکەش دوو ساڵ دەبێت. 
سەرۆککۆمار لە ماوەی 60 ڕۆژدا لە بەرواری دەرچوونی دەستورەوە بە فەرمانی سەرۆکایەتی ئەندامانی پەرلەمان دیاری دەکات، بەشێوەیەک کە دەبێت دادپەروەری بۆ نوێنەرایەتی هەموو پێکهاتەکانی سوریا مسۆگەر بکات.

دەستور پێشکەشی شەرع کرا
رۆژی 2ی ئەم مانگە، لەلایەن ئەحمەد شەرع سەرۆککۆماری راگوزەری سوریا، لیژنەیەکی حەوت کەسی لە کەسانی پسپۆڕ بۆ داڕشتنەوەی رەشنووسی دەستووری نوێی سوریا پێکهێنرا.

ئاژانسی سانای سوریاش رایگەیاند، رۆژی 12ـی ئازار رەشنووسی دەستووری سوریا بە تەواوکراویی دەخرێتە بەردەم ئەحمەد شەرع سەرۆکى راگوزەری سوریا.