هەواڵ

سوریا خۆی لە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران بێدەنگکردووە

سەردەمانێک سوریا بەهێزترین هاوپەیمانی ئێران بوو، بەڵام لە ئێستادا حکومەتی نوێی ئەو وڵاتە بە ئاشکرا پشتیوانی ئێران رەتدەکاتەوە و بەڵێنیشی داوە رێگە نەدات خاکەکەی بۆ هێرشکردنە سەر ئیسرائیل بەکاربهێنرێت.

 دوای چەند کاتژمێرێک لە هێرشە چاوەڕوان نەکراوەکەی تەلئەڤیڤ بۆ سەر تاران، زۆربەی وڵاتانی عەرەبی هەرچەندە بەشێکیان دۆستی ئێرانیش نین، ئیدانەی هێرشەکەیان کرد.

لەنێوان شەپۆلی ئیدانە و سەرکۆنەی وڵاتانی عەرەبی، یەکێک لە یاریزانە سەرەکییەکانی ناوچەکە، کە پێشتر هاوپەیمانی نزیکی ئێران بوو، بێدەنگی هەڵبژاردوە و تەنانەت بە بەیاننامەیەکیش ئیدانەی هێرشەکانی سەر ئێرانی نەکرد، ئەویش سوریایە.

هۆکاری بێدەنگی سوریا بۆ ئەو گۆڕانە جیۆپۆلەتیکییە سیاسییانە دەگەڕێتەوە کە لە دوای هاتنی ئەحمەد شەرع، سەرۆکی راگوزەری سوریا رویداوە و چیتر دیمەشق دۆستە دێرینەکەی جارانی تاران نییە.

رۆژگارێک، بریکارەکانی ئێران لە رۆژهەڵات تا رۆژئاوای سوریا چالاکییان دژی ئیسرائیل ئەنجامدەدا، بەڵام لەدوای دەستبەکاربونی، حکومەتی نوێ؛ ئەحمەد شەرع بە ئاشکرا رایگەیاندووە، چیدیکە بریکارەکانی ئێران پێشوازیان لێناکرێت و رێگەش نادەن خاکی سوریا بۆ هێرشکردنە سەر ئیسرائیل بەکاربهێنن.

بەپێی رۆنامەی نیۆرک تایمزی ئەمریکی، بەڵێنەکەی ئەحمەد شەرع سەرۆکی راگوزەری سوریا، بۆ بەدەستهێنانی پشتیوانی رۆژئاوا و ناڕەزاییە لە دژی هاوکارییەکانی ئێران بۆ حکومەتەکەی بەشار ئەسەد، دژی ئەو گروپانەی لەسەردەمی حکومی رژێمی بەعس خۆیان بە ئۆپۆزسیۆن دەناساند.

شەڕی نێوان ئیسرائیل و ئێران بە دەرفەت بۆ حکومەتی نوێی سوریا لێکدەدرێتەوە، بۆ سەلماندنی بەڵێنەکانیان و بەدەستهێنانی پشگیری رۆژئاوا، کە شەرع بە هەموو توانایەوە کاری بۆ دەکات.

ئیبراهیم ئەسیل، کە هاوکارێکی پەیمانگای واشنتۆنە بۆ توێژینەوە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بە نیۆرک تایمزی وتوە، بێدەنگی سوریا ئاماژەیەکی بەهێزە بۆ ئیسرائیل و ئەمریکا کە دیمەشق ئیتر بەشێک نییە لە بەرەی مەقاوەمە و خاکەکەی لەلایەن هیچ هێزێکی ناوچەییەوە بۆ هێرش بۆ سەر ئیسرائیل بەکارناهێنرێت.

ئیدارەی نوێی سوریا لە دوای گرتنە دەستی دەسەڵاتەوە جۆرێک لە کرانەوەی بە روی ئیسرائیل نیشانداوە، لە هەفتەکانی رابردودا ئەحمەد شەرع گفتوگۆی راستەوخۆی لەگەڵ بەرپرسانی تەلئەڤیڤ لەبارەی دۆسیە ئەمنییەکانی تایبەت بە هەردو وڵات کردوە.

ئیسرائیل لە دوای شەڕی ساڵی 1967 بەشێک لە بەرزاییەکانی جۆلانی سوریای کۆنترۆڵکردووە، دوای لابردنی حکومەتی ئەسەدیش، هێزی زیاتری رەوانەی ناوچەکە کردوە و سەدان هێرشی ئاسمانی بۆ سەر بنکە سەربازییەکان و کۆگاکانی چەک لە سوریا ئەنجامداوە، ئەوەیش بە ئامانجی ئەوەی باشوری سوریا نەکەوێتە دەست گروپە توندڕەوەکان.

لە ئێستادا هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر سوریا کەمبونەتەوە، ئەمریکاش داوای لە ئیدارەی نوێی سوریا کردوە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ئیسرائیل پەرەپێبدەن و ئاسایی بکەنەوە، بێدەنگی سوریاش هەر لەو چوارچێوەیەدا دەبنێرێت.

هەواڵ

دەستلەکارکێشانەوەی ئەندامانی دادگای باڵای فیدراڵی کێشە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دروست دەکات

دەستلەکارکێشانەوەی ئەندامانی دادگای باڵای فیدراڵی عێراق هەڕەشە لە بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دەکات، وەک ئەوەی بڕیارە لە کۆتایی ئەمساڵدا ئەنجام بدرێت، ئەمەش بە لەبەرچاوگرتنی پاڵپشتی یاسایی دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامەکان.

رۆژی 19ـى حوزەیرانو شەش ئەندامی سەرەکی و سێ ئەندامی یەدەکی دادگای باڵای فیدراڵی عێراق دەستیان لەکارکێشایەوە، میدایاکانی عێراق هۆکارەکەیان بۆ داوایەکی سەرۆکی دادگاکە گێڕایەوە لە دەسەڵاتدارانی عێراق.

وەک میدیا عێراقییەکان ئاماژەیان پێکردووە، جاسم عەبود، سەرۆکی دادگای باڵای فیدراڵی عێراق داوای لە دەسەڵاتدارانی عێراق کردووە،  کۆبوونەوەیەک بۆ یەکلاکردنەوەی دۆسیە مشتومڕاوییەکانی نێوان دادگای تەمیز و دادگای فیدراڵی رێکبخەن، ئەمەش ناڕەزیەتی ئەو نۆ دادوەرەی لێکەوتووەتەوە.

رۆژنامەی شەرقولئەوسەت بڵاویکردەوە، دەستلەکارکێشانەوەی ئەندامانی دادگای باڵای فیدراڵی هۆکارەکە ناکۆکی بووە لە نێوان سەرۆکی دادگای باڵای فیدراڵی و دادوەر فایق زیدان، سەرۆکی ئەنجومەنی باڵای دادوەری.

شەرقولئەوسەت  ئاشکرای کردووە، هاوپەیمانی چوارچێوەی هەماهەنگیی دەسەڵاتدار هەوڵدەدات دۆخی سیاسی ناوخۆیی کۆنتڕۆڵ بکات و پێش بە هەر هەڵکشانێکی زیاتر بگرێت، بەتایبەتی بە لەبەرچاوگرتنی کاردانەوەی رووبەڕووبوونەوەی ئێستای نێوان ئێران و ئیسرائیل.

سەرچاوە ئاگادارەکان بۆ شەرقولئەوسەت باسیان لەوە کردووە کە هێزەکانی ناو "چوارچێوە" ترسیان لە کاردانەوەی ئەو بۆشاییە هەیە، کە بەهۆی دەستلەکارکێشانەوەی ئەندامانی دادگای فیدراڵییەوە دروست بووە.

باسیل حسێن، سەرۆکی سەنتەری کلواز بۆ لێکۆڵینەوەی سیاسی بە شەرقولئەوسەتی راگەیاند، باشترین ڕێگە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکە پابەندبوونە بە بڕگەکانی دەستور و کارکردن بۆ دەرکردنی یاسایەک بۆ دادگای باڵای فیدراڵی، کە لەگەڵ مەرجە دەستوورییەکاندا بگونجێت.

 محەمەد سەلمان تائی، ئەندامی پێشووی پەرلەمانی عێراق بە پێویستی دەزانێت، لێک تێگەیشتن بکرێت لەگەڵ دادوەرە دەستلەکارکێشاوەکان و کشانەوەی دەستلەکارکێشانەوەکانیان و هۆشداریشیدا لەوەی وڵاتەکە ڕەنگە خۆی بخزێنێتە ناو قەیرانێکی سیاسی بێ وێنەیەوە.

رۆژنامەی شەرقولئەوسەت ئاماژەی بەوەکردووە، دەستلەکارکێشانەوەی زۆرینەی ئەندامانی دادگای فیدراڵی کێشە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دروست دەکات، بەو پێیەی ئەگەر  پێش هەڵبژاردن کێشەکانی دادگاکە چارەسەر نەکرێن، ئەوا دادگای باڵای فیدراڵی ناتوانێت ئەنجامی هەڵبژاردن پەسەند بکات.

بەپێی دەستووری عێراق، دەبێت هەموو هەڵبژاردنەکانی عێراق پاش راگەیاندنی و یەکلایی بوونەوەی سکاڵاکان، لەلایەن دادگای باڵای فیدراڵییەوە پەسەند بکرێت.

وابڕیارە رۆژی 11ـى 11ـی ئەمساڵ، هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەبچێت، کۆمسیۆن بەردەوامە لە ئامادەکارییەکانی و لە ئێستادا ئامادەکاری دەکات بۆ وەرگرتنی ناوی لیستی کاندیدی لایەنەکان.