زانست

توێژەرێكی ژاپۆنی لە خانەكانی پێستی مشكی نێر هێلكەی مێینە دروست دەكات

تویژەرێكی ژاپۆنی لە تاقیگەدا لە خانەكانی پێستی مشكی نێرینە هێلكەی مێینە دروست دەكات،  بەجۆرێك كە كرۆمۆسەكانی خانەكە  لە نێرینەوە بگۆڕێت بۆ كرۆمۆسۆمی مێینە، ئەو دەڵێت بۆ یارمەتیدانی ئەو ژنانەیە كە توانای دروستكردنی هێلكەیان نیە، یاخود ئەو پیاوانەی كە هاوسەرگیری لەگەڵ هاوڕەگەزی خۆیان دەكەن ودەیانەوێت منداڵیان ببێت.

لە كۆنفڕانسێكی جیناتدا، پڕۆفیسۆر كاتسوهیكۆ هایاشی لە زانكۆی ئۆساكا كە كار لەسەر پەرەپێدانی چارەسەری منداڵبوون دەكات وتوێژینەوەكەی لە گۆڤاری زانستی " نەیچەر" بڵاوبۆتەوە دەڵێت:  لە پرۆژەكەیدا توانویەتی لە خانەكانی مشكی نێرینە هێلكە دروست بكات، هەروەها دەڵێت توانیویەتی ئەو خانەیەی كە دروستیكردووە  كرۆمۆسۆمەكانی لە نێرینەوە كە " ئێكس- وای" بگۆڕێت بۆ " ئێكس-ئێكس".

تەكنیكەكە بریتییە لە وەرگرتنی خانەیەكی پێست سەرەتا لە مشكێكی نێر و پاشان گۆڕینی بۆ خانەیەكی بنەڕەتی - خانەیەك كە دەتوانێت ببێتە جۆرەكانی تری خانە، پاشان كرۆمۆسۆمی " ئێكس-وای" خانەكان دەستكاری ئەكەن و " وای " دەسڕنەوە و كرۆمۆسی " ئێكس" دەخەنە جێگای، بەمجۆرەش لە خانە نوێیەكە هێلكەی مێینە دروست دەكەن.

بە وتەی پڕۆفیسۆر جۆرج دالی لە بەشی پزیشكی زانكۆی هارڤارد ، ڕایگەیاند: توێژینەوەكە هێشتا ڕێگەیەكی دووری ماوە تا كۆمەڵگا ڕووبەڕووی بڕیارێكی لەو شێوەیە ببێتەوە. 

هەروەها پرۆفیسۆری توێژینەوەكە كاتسوهیكۆ هایاشی دەڵێت: هێشتا زۆر كاتی ماوە بۆ ئەوەی بزانین لە مرۆڤدا پڕۆسەكە چەندی پێدەچێت تاوەكو بەسەلامەتی جێبەجێ بكرێت و تاوەكو ئێستاش لە مشكدا بەتەواوی زیانەكانی نەسەلمێنراوە، وتیشی ئەگەر كۆمەڵگە و یاسا قبوڵی بكات دەكرێت لە داهاتوودا كاری زیاتری لەسەر بكەم.
 

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.