هەواڵ

ئیسرائیل و ئەمریکا کەی هێرش دەکەنە سەر ئێران؟

ئەمریکا هێزی سەربازی زیاتر بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەنێرێت، سەرچاوە هەواڵگرییەکان ئاماژە بە هێرشی فروانی ئیسرائیل و ئەمریکا دەکەن دژ بە ئێران. 

رۆژهەڵاتی ناوەڕاست روبەڕوی گرژییەکی نوێی سەربازی بووەتەوە، جوڵەکان بە ئاڕاستەی پێکدادانانی راستەوخۆی ئێران و ئەمریکان. 

رۆژنامەی واشنتن پۆستی ئەمریکی لە زاری سەرچاوە ئاگادارەکانی هەواڵگیری ئەمریکاوە بڵاویکردەوە، ئەگەری زۆرە ئەمریکا لە نیوەی یەکەمی ئەمساڵدا واتا تا مانگی شەش هێرشی سەربازی دژی ئێران ئەنجام بدات.

بەپێی زانیارییەکانی رۆژنامەکە، ئیسرائیل خواستی خۆ بۆ پشتیوانیکردنی ئەمریکا و بەشداریکردن لە هێرشکردنە سەر ئێران دەربڕیووە.

سەرچاوە هەواڵگرییەکان کە قسەیان بۆ رۆژنامەی واشنتن پۆست کردووە، پیشبینیان کردووە هێرشە هاوبەشەکەی ئیسرائیل و ئەمریکا لە ماوەی کەمتر لە سێ مانگی داهاتوودا ئەنجام بدرێت. 

دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران ئامانجی هێرشە هاوبەشەکەی ئەمریکا و ئیسرائیل دەبێت، ئەو دوو وڵاتە دەیانەوێت ژێرخانی ئەتۆمی تاران پەکبخەن.

رۆژنامەی دەیلی مەیل وادەی هێرشی ئیسرائیل و ئەمریکا بۆ سەر ئێران لە وادەیەکی نزیکتردا پێشبنینی دەکات، وەک رۆژنامەکە بڵاویکردوەتەوە، بەرپرسانی واشنتن و تەلئەڤیڤ باسیان ئەنجامدانی هێرشی هاوبەش کردووە لە هەفتەکانی داهاتوودا. 

ئەمریکا وەک ئامادەکارییەک بۆ ئەو هێرشە، هێزی زیاتری رەوانەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کردووە و روون تر هێزەکانی خۆی نیشانی ئێران و حووسییەکان دەدات.

ئەمریکا کەشتى فڕۆکەهەڵگری کارڵ ڤینسۆنی بۆ یاوەری کەشتی یوئێس ئێس هاری ترومان، لە دەریای سور جێگیر کردوە، رەوانەکردنى ئەو کەشتییە لەپێناو پاراستنى سەقامگیری ناوچەکە و بەرزکردنەوەی توانای بەرگریی ئاسمانی ئەمریکایە
چوار فڕۆکەی B-2 کە توانای هەڵگرتنی بۆمبی ئەتۆمی هەیە نێردراونەتە بنکەی سەربازی ئەمریکی-بەریتانی لە دورگەی دیێگۆ گارسیا لە زەریای هیندی.

شۆن پارنێڵ وتەبێژی وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا-پێنتاگۆن- رایگەیاند، ئەگەر ئێران یان گروپە نزیکەکانی ئەو وڵاتە هەڕەشە لەسەر ئەمریکییەکان و بەرژەوەندییەکانیان لە ناوچەکە دروست بکەن، بەرگری لە هاوڵاتیانی ئەمریکی دەکەین و رێکاری توند دەگرێتەبەر. 

ئەمریکا جەخت لەسەر هەڵوێستی خۆی و هاوبەشەکانی دەکاتەوە کە پابەندن بە ئاسایشی ناوچەکانی ئەفریقا، رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ناوەڕاست و باشوری ئاسیا، هەر بۆیە ئامادەیی بۆ وەڵامدانەوەی هەر وڵات و لایەنێک دەردەبڕن کە بیەوێت گرژییەکانی ناوچەکە زیاد بکات هەر ئەمەش کە وەک پاساو بە کاردەهێنێت بۆ هەڵگیرساندنی شەڕ.

ئێران لە بەرامبەر هەڕەشەکانی ئەمریکا و ئیسرائیل بێدەنگ نییە، ناو بە ناو بەرپرسانی باڵای ئێران لەناویاندا عەلی خامنەیی رابەری باڵای وڵاتەکە هەڕەشەی بەرپەرچدانەوەی توندی هەر هێرشێک دەکەن کە بکرێتە سەریان.

پرسی هێرشی هاوبەشی ئەمریکا و ئیسرائیل بۆ سەر ئێران دوای ئەوە هات، ئێران لە رێگەی عومانەوە، بە فەرمی وەڵامی نامەیەکی ترەمپی دایەوە کە تێیدا سەرۆکی ئەمریکا پێشنیازیکردبوو گفتوگۆ لەسەر رێککەوتنێکی نوێی ئەتۆمی بکەن، ئەگەر نا، بژاردەی دیکە لە دژی ئێران بەکاردێنێت.

ترامپ لە نامەکەیدا دوو مانگ مۆڵەتی بە ئێران دابوو بۆ ئەوەی رێککەوتنێکی نوێ بکات، بە پێچەوانەوە دەکرێت ئەمریکا هێرشی سەربازی بکاتە سەر ئێران.

ترامپ لەگەڵ ئەو هەڕەشەیەدا، بڕیاری لە جێبەجێکردنی سیاسەتی ئەوپەڕی گوشار دژی ئێران کردووتەوە و دەیەوێت بە هەر نرخێک بێت چۆک بە تاران دابدات.

ئێران سەرجەم ئەو تۆمەتانە رەتدەکاتەوە کە لەسەر پرسی چەکی ئەتۆمی ئاڕاستەی دەکرێن، بەرپرسانی ئێران ئەو فتوایەی عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێران بە بیر دەهێننەوە کە لە ساڵی 2003 لە سەروبەندی تۆمەتبارکردنی ئێران بە هەوڵدان بۆ بەدەستهێنانی چەکی ئەتۆمی بۆمبی ئەتۆمی حەرام کرد.

ئەگەرچی ئێران تۆمەتەکان رەتدەکاتەوە، بەڵام زانیارییەکانی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم نیشانی دەدات وڵاتەکە هەوڵی بە دەستهێنانی ئەو چەکە دەدات.

 مانگی تشرینی دووەمی 2024، ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم ئاشکرای کرد "ئێران نزیکەی 204 کیلۆگرام یۆرانیۆمی پیتێندراو بە رێژەی 60٪ـی هەیە؛ دوای سێ مانگ، ژمارەکەی ئەپدەیتکردەوە و وتی ئێستا ئێران 275 کیلۆی هەیە." کە لە رووی زانستییەوە هەر بۆمبێكی ئەتۆمی پێویستی بە 40 کیلۆگرام یۆرانیۆمی پیتێندراو بە رێژەی 90٪ هەیە.

هەواڵ

هەسەدە لە دوو گەڕەکە کوردییەکەی حەلەب کشایەوە

ئەمڕۆ خاڵیکی تر رێککەوتنی حکومەتی ڕاگوزەری سووریا و ئەنجومەنەکانی هەردوو گەڕەکی ئەشرەفییە و شێخ مەقسود لە حەلەب، جێبەجێکرا و هێزەکانی هەسەدە لە گەڕەکەکان کشانەوە.

رۆژی دووی نیسان، حکومەتی راگوزەری سوریا و ئەنجومەنەکانی هەردوو گەڕەکی ئەشرەفییە و شێخ مەقسود لە حەلەب، رێککەونێکیان بۆ ئیدارەدان و پاراستنی ئەو دوو گەڕەکە ئیمزاکرد.

رێککەوتنەکە لە 14 خاڵ پێکهاتووە و گرنگترین خاڵەکانی، ئازادکردنی زیندانییەکانی یەکتری و کشانەی هێزە سەربازییەکان لە گەڕەکەکان و بەشداری کورد لە پێکهاتەی ئاسایشی پاراستنی گەڕەکەکان.

دوێنێ ئەو خاڵەی تایبەتبوو بە ئازادکردنی زیندانییانی هەردوولا جێبەجێکرا، هەروەها 146 بارمتە لە ئەنجومەنی شێخ مەقسود و ئەشرەفییە و 97 کەسی سەر بە حکومەت ئازاد کران.

ئەمڕۆ چواری نیسان، خاڵی شەشەمی رێککەتنەکە چووە بواری جێبەجێکردنەوە و هێزە سەربازییەکان لەو دوو گەڕەکە بۆ ناوچەی ڕۆژهەڵاتی فورات کشانەوە.

وەک لە رێککەوتنەکەدا هاتووە، ژمارەیەک شەڕڤانانی هەسەدە لەگەڵ ئاسایشی ناوخۆ لە ژێر ناوی هێزی ئاسایشی ناوخۆ یەک دەخرێن تاوەکو لە رووی ئەمنییەوە گەڕەکە کوردنیشنەکان بپارێزن.

گەڕەکەکانی شێخ مەقسود و ئەشرەفییە، دوو گەڕەکی کوردنشینی پارێزگای حەلەبن لە سوریا و نزیکەی 300 هەزار کورد تێیاندا دەژین.