هەواڵ

بودجەی عێراق توشی کورتهێنانی گەورە دەبێت

داهاتی شەش مانگی ئەمساڵ 62 ترلیۆن دیناربووە، لەکاتێکدا لە یاسای بودجەدا بوجەی ساڵێکی عێراق بە 200 ترلیۆن دینار دانراوە، بەڵام بەراورد بە داهات بوجەی عێراق توشی کورتهێنانی گەورە دەبێتەوە.

حکومەتی عێراق لەکاتی ئامادەکردنی پرۆژەیاسای بودجە بەپێی نرخی خەمڵێنراوی نەوت دیاری دەکات، لەسەر ئەو بنەمایە بودجە بۆ پرۆژەکان و پارەی مانگانەی موچە و دامەزراندن دیری دەکرێت.

بەپێی ڕاپۆرتەکەی وەزارەتی دارایی عێراق داهاتی شەش مانگ بریتیبووە لە 62 ترلیۆن و سێ ملیار و 937 ملیۆن دینار، خەرجییەکانی عێراق زیاتربوون لە 57 ترلیۆن دینار.

لەو داهاتە تەنها، چوار ترلیۆنی بۆ پڕۆژەکان بووە و نزیکەی 53 ترلیۆن دیناری بۆ خەرجییەکانی وەگەڕخستن و مووچە بووە.

بەگوێرەی راپۆرتەکە، بە تێکڕا لە شەش مانگدا لە 92%ـى داهاتی عێراق لە فرۆشتنی نەوتدا دەستیکەوتووە، ئەمەش دەریدەخات کە کەمترین داهاتی ناوخۆ و خاڵەسنورییەکان و فڕۆکەخانەکان دەگەڕێتەوە بۆ خەزێنەی گشتی.

بەپێی بەدواداچوونەکانی mic، لە باشترین حاڵەتدا داهاتی ئەمساڵی عێراق 140 ترلیۆن دینار دەبێت و 60 ترلیۆن دینار کورتهێنانی دەبێت.

لەگەڵ ئەوەی لە شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا 2%ـى داهاتی عێراق بۆ پرۆژەکان بووە، بەڵام بە کورتهێنانی بودجە زیانی گەورە بە پرۆژەکان دەکەوێت و حکومەت توانای دابینکردنی بودجەی نابێت بۆ پرۆژەکان.

هەواڵ

یەکێتی و پارتی دورن لەیەک... هیچ ئاسۆیەک بۆ پێکهێنانی کابینەی دەیەم بەم نزیکانە نابینرێت

یەکێتی نیشتمانی کوردستان داوا لە پارتی دیموکراتی کوردستان دەکات، بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی کارا و چاکساز یەکڕیز بن و بەیەکڕیزی دەتوانن هاڵنگارییەکان تێ پەڕێنن.

دوای مانگێک لە راگرتنی گفتوگۆکان رۆژی پێنجشەممە یەکێتی و پارتی کۆبوونەوە و لە ڕاگەیەندراوی کۆبوونەوەکەدا هاتووە، هەردوولا هاوڕابوون هەوڵی جددی بدرێت لە مانگی داهاتوو پەرلەمان کارا بکرێتەوە.

هەر لەو کۆبوونەوەیەدا جەخت لەوە کراوەتەوە دوای کارابوونی پەرلەمان، لە هەنگاوەکانی پێکهێنانی کابینەی دەیەمی حکومەتی هەرێم بەردەوام بن.

هۆکاری کارانەکردنی پەرلەمانی کوردستان و پێکنەهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان؛ ئەوەیە تائێستا هەردوو حیزبی براوەی هەڵبژاردنەکانی ئۆکتۆبەری 2024 لەسەر یەکلاییکردنەوەی پۆستەکان نەگەیشتوونەتە رێککەوتن.

لەدوای نزیکەی 10 مانگ لە بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە 20ـی 10ـی 2024 نەتوانراوە پەرلەمان کاربکرێت، رەنگیشە کاراکردنی ئەو دامەزراوە گرنگە زیاتر بخایەنێت.

رۆژی شەممە بە بۆنەی 79ـهەمین ساڵیایدی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان، مەکتەبی سیاسیی یەکێتی نیشتمانی کوردستان پەیامێکی ئاراستەی پارتی کرد و تێیدا هاتووە لەپێناو پێکهێنانی حکومەتێکی کارا كە ئەركی چاكسازی و راستكردنەوەی رێڕەوی حوكمڕانی بگرێتە ئەستۆ پێویستە یەک ڕیزبین.

لە شوباتی رابردوو یەکێتی و پارتی لەسەر کارنامەی حکومەت رێککەوتن و ڕیککەوتنەکەشیان راگەیاند، بەڵام دابەشکردنی پۆستەکان بووەنەتە بەربەستێکی گەورەی بەردەم پێکهێنانی کابینەی نوێ و تا ئێستا نەتوانراوە ئەو پرسە یەکلا بکەنەوە.

گوفتوگۆکانی پێکهێنانی کابینەی دەیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە نێوان هەردوولا بەردەوامە و هەر لایەکیان پێشنیاز و داواکاری خۆیی هەیە و بەپێی بەدواداچوونەکانی MIC  هێشتا ناکۆکی لەسەر پۆستەکان هەیە و هەردو حیزب دورن لەیەکەوە.

هەرچەندە لەسەر ئاستی باڵا لە کۆبوونەوەکانیان لەگەڵ نێردە دیبلۆماسییەکان جەختیان لە پێکهێنانی کابینەی دەیەم لە پێش بەڕێوە چوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق کردووتەوە کە وابڕیارە لە تشرینی دووەمی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت، بەڵام تائێستا ئەنجامێکی دڵخۆشکەر نییە و بەبڕوای چاودێران قورسە فریا بکەون پێش هەڵبژاردن حکومەتی نوێ پێکبهێنن.

کۆبوونەوەی پێنجشەممەی ڕابدوو و وروژاندنی کاراکردنەوەی پەرلەمانیش ڕەنگە هەوڵی هەردو لابێت بۆ رزگاربوون لە فشارە نێودەوڵەتی و نێوخۆییەکان، نەک هەوڵێکی جددی کردەیی بۆ کارا کردنەوەی پەرلەمان.

بەشێک لە شرۆڤەکاران پێیانوایە هۆکاری پێکنەهێنانی حکومەتی نوێ ئەوەیە هەردوو حیزب دەیانەوێت، پۆستەکان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی داهاتووی عێراق بکەنە یەک پاکێج، بۆیە هەموو ئەگەرەکان بۆ ئەوەن پێکهێنانی کابینەی نوێ دەکەوێتە دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق.