هەواڵ

یەکێتی و پارتی دورن لەیەک... هیچ ئاسۆیەک بۆ پێکهێنانی کابینەی دەیەم بەم نزیکانە نابینرێت

یەکێتی نیشتمانی کوردستان داوا لە پارتی دیموکراتی کوردستان دەکات، بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی کارا و چاکساز یەکڕیز بن و بەیەکڕیزی دەتوانن هاڵنگارییەکان تێ پەڕێنن.

دوای مانگێک لە راگرتنی گفتوگۆکان رۆژی پێنجشەممە یەکێتی و پارتی کۆبوونەوە و لە ڕاگەیەندراوی کۆبوونەوەکەدا هاتووە، هەردوولا هاوڕابوون هەوڵی جددی بدرێت لە مانگی داهاتوو پەرلەمان کارا بکرێتەوە.

هەر لەو کۆبوونەوەیەدا جەخت لەوە کراوەتەوە دوای کارابوونی پەرلەمان، لە هەنگاوەکانی پێکهێنانی کابینەی دەیەمی حکومەتی هەرێم بەردەوام بن.

هۆکاری کارانەکردنی پەرلەمانی کوردستان و پێکنەهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان؛ ئەوەیە تائێستا هەردوو حیزبی براوەی هەڵبژاردنەکانی ئۆکتۆبەری 2024 لەسەر یەکلاییکردنەوەی پۆستەکان نەگەیشتوونەتە رێککەوتن.

لەدوای نزیکەی 10 مانگ لە بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە 20ـی 10ـی 2024 نەتوانراوە پەرلەمان کاربکرێت، رەنگیشە کاراکردنی ئەو دامەزراوە گرنگە زیاتر بخایەنێت.

رۆژی شەممە بە بۆنەی 79ـهەمین ساڵیایدی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان، مەکتەبی سیاسیی یەکێتی نیشتمانی کوردستان پەیامێکی ئاراستەی پارتی کرد و تێیدا هاتووە لەپێناو پێکهێنانی حکومەتێکی کارا كە ئەركی چاكسازی و راستكردنەوەی رێڕەوی حوكمڕانی بگرێتە ئەستۆ پێویستە یەک ڕیزبین.

لە شوباتی رابردوو یەکێتی و پارتی لەسەر کارنامەی حکومەت رێککەوتن و ڕیککەوتنەکەشیان راگەیاند، بەڵام دابەشکردنی پۆستەکان بووەنەتە بەربەستێکی گەورەی بەردەم پێکهێنانی کابینەی نوێ و تا ئێستا نەتوانراوە ئەو پرسە یەکلا بکەنەوە.

گوفتوگۆکانی پێکهێنانی کابینەی دەیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە نێوان هەردوولا بەردەوامە و هەر لایەکیان پێشنیاز و داواکاری خۆیی هەیە و بەپێی بەدواداچوونەکانی MIC  هێشتا ناکۆکی لەسەر پۆستەکان هەیە و هەردو حیزب دورن لەیەکەوە.

هەرچەندە لەسەر ئاستی باڵا لە کۆبوونەوەکانیان لەگەڵ نێردە دیبلۆماسییەکان جەختیان لە پێکهێنانی کابینەی دەیەم لە پێش بەڕێوە چوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق کردووتەوە کە وابڕیارە لە تشرینی دووەمی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت، بەڵام تائێستا ئەنجامێکی دڵخۆشکەر نییە و بەبڕوای چاودێران قورسە فریا بکەون پێش هەڵبژاردن حکومەتی نوێ پێکبهێنن.

کۆبوونەوەی پێنجشەممەی ڕابدوو و وروژاندنی کاراکردنەوەی پەرلەمانیش ڕەنگە هەوڵی هەردو لابێت بۆ رزگاربوون لە فشارە نێودەوڵەتی و نێوخۆییەکان، نەک هەوڵێکی جددی کردەیی بۆ کارا کردنەوەی پەرلەمان.

بەشێک لە شرۆڤەکاران پێیانوایە هۆکاری پێکنەهێنانی حکومەتی نوێ ئەوەیە هەردوو حیزب دەیانەوێت، پۆستەکان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی داهاتووی عێراق بکەنە یەک پاکێج، بۆیە هەموو ئەگەرەکان بۆ ئەوەن پێکهێنانی کابینەی نوێ دەکەوێتە دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق.

هەواڵ

کشانەوەی کتوپڕی ئەمریکا شڵەژانی ئەمنی لە عێراق دروستکردووە

کشانەی هێزەکانی ئەمریکا لە بنکەی سەربازی عەین ئەسەد و فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی بەغدا، ترسی خستوەتە دڵی بەشێک لە بەرپرسانی باڵای ئەمنی عێراق و شڵەژانی دروستکردوە، هەندێکی تریشیان بەسەرکەوتنی هەوڵی حکومەتی دەزانن بۆ دەرکردنی ئەمریکا.

کشانەوەی کتوپڕی هێزەکانی ئەمریکا مانگێک پێش وادەی دیاریکراو، گومانی لای بەرپرسان و شرۆڤەکاران دروستکردووە، وەک ئاماژەیەک بۆ دەستپێکردنەوەی گەڕێکی دیکەی شەڕ لە نێوان ئیسرائیل و ئێران لێکیدەدەنەوە کە رەنگە پریشکی ئەمجارە عێراقیش بگرێتەوە.

دەستپێکردنی کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە بەغداوە بۆ هەرێمی کوردستان، مانگێک پێش وادەی دیاریکراوە، کە بڕیاربوو لە مانگی ئەیلول رێککەوتنی نێوان واشنتن و بەغدا بۆ کشانەوە جێبەجێبکرێت، شڵەژانی ئەمنی دروستکردووە و ترسی خستووەتە دڵی بەرپرسانی ئەمنی.

یاسر وتوت، کە ئەندامی لیژنەی ئاسایش و بەرگریی پەرلەمانی عێراقە، سەرسوڕمانی خۆی نيشانداوە لە کشانەوەی هێزەکانی واشنتۆن لە عەین ئەسەد لە رۆژئاوای عێراق و پێوایە ئەو هەنگاوە هەڕەشە لە تێکچونی ئاسایشی عێراق دەکات.

هەرچەندە لە دوو رۆژی رابردوودا باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عێراق روونکردنەوەیەکی داو تێیدا ئاماژەی بەوەکرد، ئەرکی هێزەکانیان بۆ راوێژکاری دەگۆڕێت و لە رووبەرووبەنەوەی داعش بەردەوام دەبن، بەڵام ئەمە بەس نەبوو بۆ رەواندنەوەی نیگەرانی بەرپرسانی ئەمنی عێراق.

ماوەی 20 ساڵ بەسەر نەمانی رژێمی بەعس لە عێراق تێدەپەرێ و تا ئێستا هێزی سەربازیی ئەمریکی کە لە ژێر ناونیشانی جۆراوجۆر لە عێراقن، هەن.

ئەمریکا تا ساڵی 2011 بە بیانووی ریشەکێشکردنی بەعس و گەڕاندنەوەی سەقامگیری بۆ عێراق و دوای 2014 ش بە هۆی بوونی داعش، سەربازان و راوێژکارانی سەربازیی خۆی لە عێراق نەکشاندۆتەوە.

لەكاتێكدا سەباح نوعمان، وتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکان، کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە عێراق بە یەکێک لە دەستکەوتە هەرە بەرچاوەکانی حکومەت ناوبرد.

نوعمان ئاماژەی بەوەشکردوە، کشانەوەی هاوپەیمانان بەڵگەیەکی رونە کە حکومەت دەتوانێت سەقامگیری وڵات بپارێزێت و چیتر پێویستی بە پشتیوانی دەرەکی نییە.

پێچەوانەی وتەبێژی فەرماندەیی گشتیی هێزە چەکدارەکان؛ ئەسكەندەر وتوت، دەڵێت، هەنگاوەکەی ئەمریکا لەم کاتە هەستیارەدا جێگەی سەرسوڕمانە، بە لەبەرچاوگرتنی ئەو هەڵكشانە سیاسی و ئەمنییە توندانەی بەرۆكی ناوچەكەی گرتووە.

پاش لەناوبردنی داعش، ئەمریکا هەزاران سەربازی خۆی لە عێراق کشاندەوە، بەڵام ئێستا نزیکەی دوو هەزار و 700 سەربازی لە عێراق هەیە و واشنتن ئەرکی بەشێک لە هێزەکانی کۆتایی پێدێنێت و بەشێکیشیان ئەرکیان بۆ راوێژکاری دەگۆڕێت.

ئەو كشانەوە كتوپڕش دوای ئەوەدێت، ئەمریکا هەڵوێستێکی توندی لە دژایەتیكردنی دەرکردنی یاسای حەشدی شەعبی دەربڕی و بە فروانبوونی هەژمونی ئێران لە عێراق دەزانێت، کە بەشێک لەلایەنە شیعەکان بەتوندی کار بۆ تێپەڕاندنی دەکەن لە پەرلەمان.

لەچەند رۆژی رابردوودا عەلی لاریجانی، ئەمینداری گشتی ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی ئێران، یاداشتێکی لێکتێگەیشتنی لەگەڵ عێراق سەبارەت بە ئاسایشی سنورەکان واژۆ کرد، ئەمەش بە هۆکارێکی دیکەی خێراکردنی کشانەوەی ئەمریکا لە عێراق لێکدەدرێتەوە.

چاودێرانی سیایی و شرۆڤەکاران پێیان وایە لە بەرژەوەندی عێراقدا نییە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لەم کاتە گرنگ و هەستیارەدا بکشێتەوە، چونکە بۆشایی ئەمنی دروست دەبێت و ترس لە تێکچونی دۆخی ئەمنی عێراق دەکرێت.