هەواڵ

هەفتەیەکی یەکلاکەرەوە بۆ مووچە چاوەرێی فەرمانبەران و مووچەخۆران دەکات

چاوەڕوان دەکرێت ئەم هەفتەیە مووچەی مانگی شەش خەرجبکرێت، بۆ ئەو مەبەستەش دوو شاندی هەرێمی کوردستان سەردانی بەغدا دەکەن، دوو وەزیری کوردیش دڵنیایی لە چارەسەربوونی کێشەی مووچە دەدەن.

هەفتەیەکی یەکلاکەرەوە چاوەڕیی پرسی مووچە دەکات، بەپێی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای MIC کە لەسەرچاوەیەکی تایبەت دەستی کەوتووە ئەم هەفتەیە دوو شاندی هەرێمی کوردستان بۆ پرسی مووچەی مانگی شەش سەردانی بەغدا دەکەن.

MIC زانیویەتی شاندەکانی هەرێمی کوردستان دوو لێژنە دروست دەکەن و لەگەڵ لیژنەیەکی وەزارەتی دارایی کاردەکەن بۆ لابردنی بەربەستەکانی بەردەم خەرجکردنی مووچەی مانگی شەشی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان.

لیژنەکان راپۆرتێک ئامادە دەکەن و دەینێرن بۆ ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، بۆ ئەوەی لە کۆبوونەوەی رۆژی سێشەممە بڕیار لەسەر مووچەی هەرێمی کوردستان بدرێت، ئەگەر کارەکان بە باشی بچنە پێشەوە چاوەڕوان دەکرێت تا کۆتایی ئەم هەفتەیە بەغدا مووچەی مانگی شەش خەرج بکات.

هەر بەگوێرەی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای MIC سەرەڕای ئەو دوو لیژنەیەی باسمان کرد، لیژنەیەکی دیکەش بۆ پێداچوونەوە بۆ داهاتە نانەوتییەکان بۆ مانگەکانی داهاتوو دروست دەکرێت.

گرفتی داهاتی ناوخۆ و نەوت تا ڕادەیەک چارەسەر بووە، هەرێمی کوردستان 120 ملیار دیناری ئامادەیە و چاوەڕیی بەغدایە مووچەی مانگی شەش خەرجبکات و هەرێم-یش پارەکە بخاتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی عێراق.

پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان-یش تاڕادەیەک چارەسەربووە، رێککەوتن لەنێوان هەولێر و بەغدا لەسەر میکانیزمی دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت کراوە، ئەوەی ماوەتەوە رازیکردنی کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی نەوتە لە هەرێمی کوردستان.

لەبارەی رێککەوتنەکان و پرسی نەوت و مووچە، لە چاوپێککەوتنێکدا لەگەڵ کەناڵی 'شەمس' د. فوئاد حسێن، وەزیری دەرەوە و جێگری سەرۆک وەزیران بۆ کاروباری دارایی رایگەیاند: ئەم چارەسەرانەی ئێستای مووچە کاتییە و تا کۆتایی ئەمساڵە، چارەسەری هەمیشەی لە رێگەی دەرکردنی یاسای نەوت و غازەوە دەبێت.

وەزیرە کوردەکە پێیوایە بەغدا بەشێوەیەکی ناوەندی مامەڵە لەگەڵ هەرێمی کوردستان دەکات دەستدرێژی دەکاتە سەر دەسەڵاتەکانی و دەڵێت، دەبێت بەغدا پشکی هەرێمی کوردستان لە بودجە بنێرێت و دەستوەردان لە چۆنێتی خەرجکردنی نەکات و ئەو کارە بۆ هەرێم جێبهێڵێت.

هەر تایبەت بە پرسی مووچە د. پشتیوان سادق-یش کە ئەندامی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستانە، لەبارەی پرسی مووچە رایگەیاند، سەرۆک وەزیران لەسەر هێڵە و لەم رۆژانەدا کێشەی مووچە چارەسەر دەبێت.

بەپێی یاسای بودجە دەبێت حکومەتی عێراق پشکی هەرێمی کوردستان لە بودجە بنێرێت و هەولێریش رۆژانە 400 هەزار بەرمیل نەوت رادەستی بەغدا، نابێت حکومەتی فیدراڵ دەست وەردان لە چۆنییەتی خەرجکردنی بودجەی هەرێمی کوردستان بکات.

لەدوای راگردنی هەناردەکردنی نەوەتی هەرێمی کوردستان لە 25ـی ئازاری 2023 لەلایەن دادگای نێوبژیوانی پاریس، گرفت بۆ بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوتی هەرێم دروست بوو، ئاستی بەرهەمهێنانیش بۆ 250  بۆ 280 هەزار دابەزیی، لەسەر ئەو بنەمایە هەولێر و بەغدا رێککەوتنی نوێیان لەبارەی نەوت و مووچە واژۆکرد

هەموو ئاماژەکان بۆ ئەوەن کە ئەم هەفتەیە مووچەی مانگی شەش یەکلایی دەبێتەوە، ئەگەر هیچ پێشهات و ئەگەرێکی نوێ رونەدات کۆتایی هەفتە مووجە خەرجدەکرێت، هەفتەی داهاتووش لیستی مووچە رادەگەینرێت.

هەواڵ

"بەبێ رێککەوتن لەسەر پۆستەکان کۆبوونەوەی پەرلەمان لە مانگی ئەیلول ئەگەرێکی دورە"

مانگی ئەیلول پەرلەمانی کوردستان دانیشتنەکانی دەستپێدەکات و بەڕێوەبەری راگەیاندنی پەرلەمان-یش دەڵێت: ئامادەکاریی تەواویان کردووە، بۆچونێکیش پێیوایە قورسە بەبێ رێککەوتن دانیشتنەکانی پەرلەمان دەستپێبکات، پێکهاتەکانیش داوا دەکەن لە سەرۆکایەتیی پەرلەمان پشکیان پێ بدرێت.

لە کۆبوونەوەی هەفتەی رابردووی یەکێتی و پارتی رێککەوتوون لە سەر ئەوەی لە مانگی ئەیلول دانیشتنەکانی پەرلەمان دەستپێبکات و تێیدا دەستەی سەرۆکایەتیی هەڵبژێردرێت.

ڤالا فەرید، سەرۆکی فراکسیۆنی پارتی دیموکراتی کوردستان، لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، مانگی داهاتوو دانیشتنەکانی پەرلەمانی کوردستان دەستپێدەکات و پەرلەمان کارا دەکرێتەوە.

تەنها سێ ڕۆژ ماوە بۆ تێپەڕبوونی 10 مانگ بەسەر هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، کە لە 20ـی تشرین یەکەمی 2024 بەڕێوەچوو، بەهۆی ململانێکانی نێوان یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان تائێستا نەتوانراوە دەستەی سەرۆکایەتیی پەرلەمان هەڵبژێردرێت.

سەرۆکی فراکسیۆنی پارتی زیاتری وت و ئاماژەی بەوەکرد، یەکەم کاریان لە کۆبوونەوەی مانگی ئەیلول هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆکایەتیی پەرلەمان دەبێت و بەشێوەیەکی هەمیشەیی و دواتر لیژنە بەردەوامەکان پێکدەهێنرێت.

 پەیکەری سەرۆکایەتیی پەرلەمانی کوردستان لە سەرۆک، جێگر و سکرتێری پەرلەمان پێکدێت، لە خولی پێشوو سەرۆک لای یەکێتی و جێگری سەرۆک لای پارتی بوو، سکرتێری پەرلەمانیش لای پێکهاتەی تورکمان بوو.

 سامان ئەحمەد، بەڕێوەبەری راگەیاندنی پەرلەمانی کوردستان بە دیجیتاڵ میدیای MICـی  راگەیاند، ستافی پەرلەمان ئامادەکاریی تەواویان کردووە بۆ بەڕێوەچوونی دانیشتنی پەرلەمان لە مانگی ئەیلول.

ئەگەر دانیشتنەکەی پەرلەمان لە مانگی ئەیلول بەڕێوەبچێت، بەتەمەنترین ئەندام سەرۆکایەتیی دانیشتنەکە دەکات و لە فراکسیۆنی یەکێتی دەبێت، کە ئەویش ئازاد حەمەئەمین-ە.

بەڕێوەبەری راگەیاندنی پەرلەمانی کوردستان ئەوەشی خستەڕوو،  دیوانی پەرلەمان ئامادەیە بۆ کۆبوونەوە، بەڵام ئەوەی گرنگە هاوهەڵوێستی لایەنەکانە بۆ ئەو کۆبوونەوەیەی باسی لێوەکراوە.

بۆچونێکیش هەیە پێیوایە، کۆبوونەوەی پەرلەمانی کوردستان لە مانگی ئەیلول ئەگەرێکی دوورە و ناکرێت، چونکە پێویستی بە رێککەوتنی پێشوەختە هەیە لەسەر یەکلاکردنەوەی پۆستەکان و تائێستا ئەو رێککەوتنە نەکراوە.

هێشتا دیارنییە کۆبوونەوەکەی پەرلەمانی کوردستان لە مانگی ئەیلول دەکرێت یان نا، مونا قەهوەچی، سکرتێری پێشووی پەرلەمان داوا دەکات لە پۆستەکانی سەرۆکایەتیی پێکهاتەکان بێبەش نەکرێت و پۆستیان پێ بدرێت.

ئەوە لە کاتێکدایە، ئەم دانیشتنەی پەرلەمانی کوردستان ئەگەر بکرێت، لەدوای نزیکەی هەشت مانگ و 15 رۆژ دێت لە یەکەم دانیشتنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان کە لە 2-12-2024 بەڕێوەچوو و تائێستا هیچ کۆبوونەوەیەکی دیکەی نەکردووە.