تەندروستی

ئایا کەڵەشاخ سوودی هەیە بۆ نەهێشتنی نەخۆشی؟

کەڵەشاخ جۆرێکی چارەسەر کە لە دێر زەمانەوە لە کلتورە جیاوازەکاندابەکار دەهێنرێت، بەڵام تا ئێستا لەڕووی زانستییەوە نەسەلمێنراوە کە چارەسەری ئازار بکات هەرچەندە هەندێک سوودی هەیە.

کەڵەشاخ وەک جێگرەوەیەک بۆ بەکارهێنانی دەرمان بۆ چارەسەرکردنی چەند نەخۆشییەک بەکارهێنراوە.

بەکورتی کەڵەشاخ بریتی یە لەدەرهێنانی خوێن لەلاشە لەڕێی هەندێک جۆری تایبەت لە کوپ و ڕاستەوخۆ لەسەر پێستی کەسەکە بۆ هەڵمژینی خوێن بەکاردێت.

کەڵەشاخ تا چەندێک زانستییە و سودەکانی چییە؟

کەڵەشاخ ڕەنگە لەم سەردەمەدا زۆر باو بێت بەڵام چارەسەرێکی تازە نیە، مێژوویەکی زۆر کۆنی هەیە کە دەگەڕێتەوە بۆ کلتوری میسریە کۆنەکان و چینیەکان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. 

هەر لە کۆنەوە کەڵەشاخ بۆ چەند هۆکارێکی جیاواز بەکارهێنراوە، لەوانە: بۆ ڕەواندنەوەی ئازار و هەوکردن و یارمەتیدانی سوڕی خوێن،هەروەها ‌‌حەسانەوە و ئارامیدان بە جەستە.

بەدرێژایی ئەم چەند ساڵە چەندین لێکۆڵینەوە و توێژینەوە ئەنجامدراوە بۆ دەستکەوتنی هەندێک بەڵگەو ڕاستی بۆ سەلماندنی ئەوەی کە تا چەند ئەنجامدانی کەڵەشاخ زانستییە و دەکرێت لە ڕێگەی زانستیەوەو ڕوون بکرێتەوە، بەڵام تا ئێستا هیچ لێکۆڵینەوەیەک نەیتوانیوە بە دڵنیایی ئاماژە بە کەڵەشاخ بدات وەک هۆکارێکی زانستی بۆ چارەسەرکردنی ئازار، ڕەنگە یارمەتی بدات لە کەمکردنەوەی ئازاردا بەڵام هیچ بەڵگەیەکی زانستی لە پشتەوە نیە.

هەرچەندە لەڕووی زانستییەوە نەسەلمێنراوە بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشی بەڵام چەندین سوودی هەیە، لەوانە:

نەهێشتنی ئازاری جەستە و حەسانەوەی ماسولکەکان.

کەمکردنەوەی دڵەڕاوکێ.

کەمکردنەوەی پەستانی خوێن و ئاسانکردنی هاتوچۆی خوێن لە جەستەدا.

پاککردنەوەی خوێن لە مادە ژەهراوییەکان.

کەڵەشاخ دەتوانێت ڕیخۆڵە گیران (کۆڵۆن) کەم بکاتەوە و هەروەها یارمەتی هەرسکردنی خواردن بدات.

حەسانەوەی ‌شانەکان و کەمکردنەوەی هەوکردن.

کەڵەشاخ دەتوانێت نیشانەکانی هەندێک نەخۆشی کەم بکاتەوە وەک: هەوکردنی جومگە،سەر ئێشەی زۆر توند، ئازاری زۆر توندی مل، و فشاری خوێن.

لە ئێستادا یاریزانانی خولی ئۆڵۆمپیک بە شێوەیەکی بڵاو کەڵەشاخ بەکاردەهێنن بە مەبەستی ڕەواندنەوەی هیلاکی و تەشەنوجی دوای یاریکردن و زووتر حەساندنەوەی ماسولکەکان.

زیانە لاوەکییەکانی کەڵەشاخ چییە لەسەر تەندروستی؟

بە شێوەیەکی گشتی کەڵەشاخ مەترسیدار نییە، بەڵام دەکرێت ئەم نیشانانەی هەبێت:

سووتانی پێست بەهۆی گەرمی کوپی تایبەت بە کەڵەشاخەوە.

داهێزرانی جەستە.

سەرئێشە.

گرژی ماسولکە یان ئازاری ماسولکە.

دڵ تێکەڵهاتن.

هەوکردنی پێست، خووران یان پەڵە.

ئەگەر کوپی تایبەتی کەڵەشاخ و کەلوپەلەکانی بەشێوەیەکی ڕاست پاکژ نەکرێتەوە دوای ئەنجامدامی کەڵەشاخ و خوێنی پێوە بێت ، ئەوا ئەگەری گواستنەوەی نەخۆشی هەیە لە ڕێگەی خوێنەوە، وەک هەوکردنی جگەر لە جۆری Bو C.

ئەو کەسانە کێن کە نابێت کەڵەشاخ ئەنجام بدەن؟

ئەو کەسانەی کە نەخۆشی خوێنیان هەیە وەک (هیمۆفیلیا) کە خوێنبەربوونی لە دەمارەکانی خوێندا.

ئەو کەسانەی کێشەیان لە مەینی خوێندا هەیە وەک مەیینی خوێن لە خوێنهێنەردا، یان بوونی مێژووی نۆرەی دڵ.

کێشەی پێست وەک ئەگزیما یان دەردە سەدەفی(نەخۆشیەکی پێستە بە پەیدابوونی پەڵەی پوولەکە لەسەر ڕووی لەش دەناسرێتەوە)

فێ لێهاتن (نەخۆشیەکی دەمار و مێشکە کە بە جووڵەی خێرا و لەپڕی لەش دەناسرێتەوە بەبێ کۆنتڕۆڵی کەسەکە)

هەواڵ

ئەمریکا: دۆخی مافی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان خراپتر بووە

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، دۆخی ئازادییە بنەڕەتی و مەدەنییەكان لە هەرێمی كوردستان خراپتر بوون. دەشڵێت، " زیندانەکان و ناوەندەکانی چاکسازی لە هەرێم لە دۆخێکی خراپدان".

ئەمڕۆ سێشەممە، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە راپۆرتێکدا لەسەر رەوشی ئازادی رادەربڕین و مافی مرۆڤ راپۆرتێکی بڵاوکردوە و تێدا دەڵێت" کوشتن و بێسەروشوێنکردن و ئەشکەنجەدان و بارودۆخی سەختی ناو زیندانەکان و چەندین پێشێلكاری تر تۆماركراون، وتیشی، دەستگیرکردن و لێپێچینەوەی ناڕەوا دژی رۆژنامەوانان كراوە و كێشە بۆ ئازادیی گردبوونەوە دروستكراوە.
ئەوەشی خستەڕوو، زیندانەکان و ناوەندەکانی چاکسازیی لە هەرێم لە دۆخێکی خراپدان و رێژەی قەرەباڵغی نێو زیندانەکان گەیشتووتە ١٥٧٪.