هەواڵ

دابخرێت عێراق ناتوانێت موچە دابەشبکات.. ئێران گەروی هورمز دادەخات

فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسداران ڕایگەیاند، لە چەند کاتژمێری داهاتوودا گەروی هورمز دادەخەن، بە داخستنی گەرووەکە رێژەی رۆشتنت نەوتی عێراق نزیک دەبێتەوە لە سفر و بەمەش سەرچاوەی داهاتی عێراق وشک دەکات.

دوای هێرشەکەی بەرەبەیان ئەمڕۆی ئەمریکا بۆسەر بنکەیی ئەتۆمی فۆردۆ لە ئێران، ئەمڕۆ عەلی ڕەزا تەنکسیری، فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسداران رایگەیاند، لە چەند کاتژمێری داهاتوودا گەروی هورمز دادەخەن، ئەوەش وەك وەڵامدانەوەیەک بۆ هێرشەکانی ئەمریکا.

لە سەرەتای هێرشەکانی ئیسرائیل بۆسەر ئێران و پاشان ففراوانبوونی هێرشەکانی ئێران و ئیسرائیل بۆسەر یەکتری، یەکێک لە بژاردەکانی ئێران بۆ هەر دەستوەردانێکی ئەمریکا لە جەنگەکەی لەگەڵ ئیسرائیل، ئەوەبوو، کە گەروی هورمز بەتەواویی دابخات، هەموو جموجوڵیکی بازرگانیی و هەناردەکردنی نەوت ببوەستێنێت.

ئێستا ئەمریکا بەشداری جەنگەکەی کردووە و دوورنییە بەردەوامبێت لە هێرشەکانی بۆسەر ئێران، رەنگە ئێران چەکە ئابورییە کاریگەرەکە بەرامبەر بە ئەمریکا بەکاربهێنێت، کە ئەویش داخستنی گەرووی هورمزە.

گەروی ھورمز، پانییەکەی 50 کیلۆمەترە، بەڵام تەنها 40 کیلۆمەتری بۆ جموجوڵی بازرگانیی بەکاردەهێنرێت و ڕێڕەوێکی ئاویی ستراتیژییە و کەوتوەتە نێوان ئێران و عومان و ئیماڕات، کە کەنداوی فارس بە دەریای عەرەبی و پاشان زەریای ھیندی دەبەستێتەوە و پێنجیەکی هەناردەکردنی نەوتی جیهان لەم نۆکەندەوە تێدەپەڕێت.

بەپێی ڕێککەوتننامەی نەتەوە یەکگرتوەکان ناسراو بە (ئەن کلۆس)، کە لە ساڵانی 1973 تا 1982 هاتوەتە ئاراوە، هەموو کەشتی و فڕۆکەکان مافی تێپەڕبونیان بەم گەروەدا هەیە و داخستنی تاکلایەنەی وڵاتێک دەبێتە هۆی پێشێلکردنی ئەم ڕێککەوتننامەیە.

گەرووەکە بەناوی دورگەی هورمزەوە ناونراوە کە دورگەیەکی بچوکە و دەکەوێتی سنوری ئاوی ئێرانەوە و سەر بە پارێزگای هورمزگانە و روبەری دورگەکە 42 کیلۆمەترە و سێ هەزار کەس لێی نیشتەجێن.

شارەزایانی بواری جیۆپۆلەتیکی و چاودێرانی نێودەوڵەتی، پێیان وایە ئێران هەم لە ڕوی سەربازی و هەمیش لە ڕوی جوگرافییەوە توانای داخستنی گەروەکەی هەیە.

لە ئەگەری داخستنی گەروەکە، سعودییە، ئیمارات و عێراق چەند وڵاتێکی دیکەی کەنداو زیانی گەورەی ئابورییان بەردەکەوێت، سەرەڕای ئەوەش دەبێتە هۆی بەزربوونەوەی نرخی کاڵا و زیادبونی تێچووی گواستنەوەی نەوت و پچڕانی ڕێگای وڵاتانی ھاوردەکار.

هەواڵ

ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بۆ بڕیاردان لەسەر مووچەی هەرێم کۆدەبێتەوە

بڕیارە ئەمڕۆ ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، بۆ تاوتوێکردنی پرسی نەوت و پارەدارکردنی مووچەی هەرێمی کوردستان؛ کۆببێتەوە.

کۆبونەوەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، کۆبونەوەیەکی نائاساییە و تایبەتە پرسی هەناردەی نەوت و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و تێیدا بڕیار لەسەر خەرجکردنی مووچەی هەرێم دەدرێت.

ڕۆژی چوارشەممە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان ڕەزامەندی لەسەر جێبەجێکردنی ئەو لێکتێگەیشتەدا کە لەبارەی چارەسەری مووچە لە نێوان هەردو حکومەت هاتوەتە ئاراوە.

پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەبارەی ڕێککەوتنەکەوە بە دیجیتاڵ میدیای Micـی راگەیاند، بەپێی ئەو لێکتێگەیشتنە سەرەتاییە، حکومەتی عێراق مووچەی ئەم چەند مانگە دەنێرێت و هیچ موچەیەکیش نا فەوتێت.

هەورامانی وتیشی: لێکتێگەیشتنەکە سەرەتاییە دوای تێپەڕاندنی ئەم قۆناغە ڕێیکەوتنی فراوانتر لەنێوان هەردوو حکومەتی فیدراڵ و هەرێمی کوردتان دەکرێت..

بەپێی زانیارییەکانی MIC لێکتێگەیشتنەکە بەم شێوەیەیە، هەولێر پابەند دەبێت بە ڕادەستکردنی 230 هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە و 120 ملیار دینار داهاتی ناوخۆ بۆ هەموو مانگێک، حکومەتی عێراق-یش مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان دەنێرێت.

چاوەکان لەسەر کۆبوونەوەکەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق-ن، بۆ خەرجکردنی مووچەی مانگەکانی ئاب، حوزەیران و تەمموزی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان.