تەندروستی

گەشتی پزیشکی: شیری دەستکرد کە لە شیری دایک دەچێت و چارەسەرە بۆ شێرپەنجەی پرۆستات

ئایا مرۆڤ شیر وەک شیری دایک دروست دەکات؟
شیری دایکی مرۆڤ تێکەڵەیەکی ناوازەی پۆلیساکاریدی پریبایۆتیک لەخۆدەگرێت کە ئەستەمە لە شیری دایکی کۆرپەدا دووبارە بکرێتەوە. توێژینەوەیەکی نوێ کە لە ١٣ی حوزەیران لە گۆڤاری Nature Food بڵاوکرایەوە، کە لەلایەن زانایانی زانکۆی کالیفۆرنیا لە بێرکلی و زانکۆی کالیفۆرنیا لە دەیڤس ئەنجامدراوە، دەرکەوتووە کە چۆن ڕووەکە دەستکاریکراوەکانی بۆماوەیی دەتوانن یارمەتیدەر بن بۆ پڕکردنەوەی ئەم بۆشاییە.

تیمی توێژینەوەکە ئامێرەکانی دروستکردنی شەکری ڕووەکەکانیان بەرنامە بۆ داڕشتەوە بۆ بەرهەمهێنانی جۆرەها شەکری شیری مرۆڤ، کە پێی دەوترێت ئۆلیگۆساکاریدی شیری مرۆڤ.

دۆزینەوەکان دەتوانن ببنە هۆی شیری فۆرمۆلا تەندروستتر و گونجاوتر بۆ منداڵان، یان شیری خۆراکی زیاتری بێ شیرەمەنی کە لەسەر بنەمای ڕووەکی دروستکراوە بۆ گەورەکان.

ڕۆبۆتێکی بچووک خانە شێرپەنجەییەکان دەکاتە ئامانج
ئەندازیارانی زانکۆی یو سی سان دیێگۆ ڕۆبۆتی وردبینییان پەرەپێداوە کە توانای مەلەکردنی هەیە لە ڕێگەی سییەکانەوە بۆ ئەوەی دەرمانی بەرەنگاربوونەوەی شێرپەنجە ڕاستەوخۆ بگەیەنێتە وەرەمە گوازراوەکان.

ئەم ڕێگایە ئەنجامێکی ئومێدبەخشی لە مشکدا نیشانداوە، ڕێگری لە گەشەکردن و بڵاوبوونەوەی ئەو گرێیانە دەکات کە بۆ سییەکان بڵاوبوونەتەوە، ئەمەش بووەتە هۆی زیادبوونی ڕێژەی مانەوە.

دۆزینەوەکان لە توێژینەوەیەکدا کە لە ١٢ی حوزەیران لە گۆڤاری Science Advances بڵاوکرایەوە بە وردی باسکراون.

خانمان بەهۆی نەخۆشی درێژخایەنی گورچیلە ددانەکانیان لەدەست دەدەن
توێژینەوەیەکی نوێ دەریدەخات کە نەخۆشی درێژخایەنی گورچیلە ڕەنگە پەیوەندی بە لەدەستدانی ددانیشەوە هەبێت. ئەنجامەکان لە ١١ی حوزەیران لە گۆڤاری Menopause بڵاوکرایەوە.

ئەم دۆزینەوانە پێشنیاری ئەوە دەکەن کە خۆپاراستن و بەڕێوەبردنی تێکچوونەکانی میتابۆلیزمی ئێسک و کانزاکان لە ژنانی دوای وەستانی سوڕی مانگانە کە تووشی نەخۆشی CKD بوون زۆر گرنگە بۆ ڕێگریکردن لە لەدەستدانی ددان. هەروەها گرنگە چارەسەری پێشکەوتنی نەخۆشی گورچیلە بکرێت، چونکە دەرئەنجامەکانی کاریگەرییان لەسەر چەندین سیستەمی جەستە هەیە لە دەرەوەی تەنها تەندروستی دەم و ددان.

ئەو دەرمانانەی کە ئومێد بە نەخۆشانی شێرپەنجەی پرۆستات دەبەخشن
لە ئێستادا شێرپەنجەی پرۆستات چارەسەرکردنی بە چارەسەری بەرگری قورسە. بەڵام ئەنجامی تاقیکردنەوەیەکی قۆناغی یەکەمی مرۆڤ بە بەکارهێنانی چارەسەری خانەی T وەرگری دژە جەستەی کایمێریک (CAR) کە لەلایەن توێژەرانی شاری هیواوە پەرەی پێدراوە، کە یەکێکە لە گەورەترین ڕێکخراوەکانی توێژینەوە و چارەسەرکردنی شێرپەنجە لە ئەمریکا، بەردەوامە.

ئەنجامی توێژینەوەکە دەریخستووە کە ئەو نەخۆشانەی حاڵەتی پێشکەوتووی شێرپەنجەیان هەیە دەتوانن بە شێوەیەکی سەلامەت چارەسەری شێرپەنجەی پرۆستاتەکەیان بکەن بە بەکارهێنانی چارەسەری بەرگری خانەیی، کە چالاکیی چارەسەریی ئومێدبەخشی هەیە، بەپێی توێژینەوەیەک کە لە گۆڤاری Nature Medicine بڵاوکراوەتەوە.

تەندروستی

ئایا مانەوە لە ئاوی سارددا زیانی هەیە؟

لە بابەتێکی ماڵپەڕی " ScienceAlert"دا بڵاو کراوەتەوە، مانەوە لەناو سارددا لەلایەن وەرزشوانانەوە بەکارهێنراوە وەک ڕێگەیەک بۆ کەمکردنەوەی ئازاری ماسولکەکان و خێراکردنی کاتی چاکبوونەوە بە شێوەیەکی گشتی خەڵک نزیکەی دە خولەک دوای وەرزشکردن لە ئاوی سارددا بەسەر دەبەن کە لە نێوان ١٠ بۆ ١٥ پلەی سەدیدا.
ئاوی سارد بەکارهێنراوە بۆ یارمەتیدان لە چارەسەرکردنی نیشانەکانی خەمۆکی و ئازار و شەقیقە، یارمەتی چالاکبوونی سوڕی خوێن و زیادبوونی بەرگری جەستە دەدات، ئەمەش تەندروستی دڵ باشتر دەکات و پەستانی خوێن کەمدەکاتەوە، گیرانی خوێنبەرەکان لادەبات و سوڕی خوێن باشتر دەکات، هەروەها ئاوی سارد یارمەتی چاکبوونەوەی ماسولکە گرژەکان دەکات، زۆربەی وەرزشوانان پەنا دەبەنە بەر دوشێکی سارد یان دانیشتن لە جاکوزییەکی سارد دوای مەشقەکان بۆ کەمکردنەوەی ئازاری ماسولکەکان، چونکە یارمەتی ماسولکەکان دەدات باشتر و لە ماوەیەکی کورتتردا چاکببێتەوە.
سەرەڕای سوودە زۆرەکانی بەشێک لە توێژینەوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە خۆنوقمکردن لە ئاوی سارددا رەنگە کاریگەری زیانبەخشی لەسەر جەستە هەبێت، پسپۆران جەخت لەوە دەکەنەوە لە شێوازەکانی چارەسەرکردنی ئاوی سارددا خۆشۆردن بژاردەیەکی کەمتر مەترسیدارە چونکە لە ڕووی پلەی گەرمی و کاتی بەرکەوتنەوە گونجاوترە بە بەراورد بە دانیشتن لە جاکوزییەکی سارددا.
هەرچەندە زۆر لێکۆڵینەوەی تەواو نییە کە زیانەکانی مانەوە لە ئاوێکی سارددا نیشان بدات، بەڵام خۆنوقمکردن لە ئاوی سارددا بۆ ماوەیەکی زۆر ئەگەری تووشبوون بە جەڵتەی مێشک یان جەڵتەی دڵ زیاد دەکات لە ئەنجامی زۆر دابەزینی پلەی گەرمی جەستە، کاتێک بۆ ماوەیەکی زۆر لە ئاوی سارددا دەمێنیتەوە دەست و قاچەکان هەست بە ساردییەکی زۆر یان بێهێزی دەکەن ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی ئازار و زیان بە خوێنبەرەکان دەگەیەنێت.
ئەگەر دەتەوێت چارەسەری ئاوی سارد تاقیبکەیتەوە، لێرەدا چەند شتێک دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبەرچاو بگرن:
١. پێشتر لە پزیشکەکەت بپرسە بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە سەلامەتە بۆ تۆ ئەنجامی بدەیت.
٢. پلانی چۆنیەتی خۆنوقمکردن و دەرچوون لە ئاوەکە بە سەلامەتی دابنێ، لەبیرت بێت کە ماسولکەکانت بە باشی کار ناکەن کاتێک بۆ ماوەیەکی زۆر لە ئاوی سارددا دەبێت لەوانەیە نەتوانیت هەست بە دەست و قاچەکانت بکەیت.
٣. بزانە دوای ئەوە چۆن هەست بە گەرمی دەکەیت، دڵنیابە خاولی و جل و بەرگی وشک و خواردنەوەیەکی گەرمت پێیە.
٤. تا بە تەواوی گەرم دەبیتەوە زۆر جوڵە مەکە.
٥.تەنها بۆ ماوەیەکی کەم لەناو ئاوی سارددا بمێنەرەوە، پێش ئەوەی هەست بە بێهێزی و ئازار یان لەرزین بکەیت لە ئاوەکە وەرە دەرەوە.